Page 130 - วารสาร 48-1
P. 130
วารสารราชบััณฑิิตยสภา
ปีีที่่� ๔๘ ฉบัับัที่่� ๑ มกราคม–เมษายน ๒๕๖๖
120 ลิิเกออนไลิน์ : การแสดงเพื่่�อความอยู่่�รอด
สัมผู้ัสคลิ้องจองในเพื้ลิงไที่ย์เดิม โดย์เฉพื้าะเพื้ลิงราชนิเกลิิงห้ร้อรานิเกลิิง ซึ่่�งเป็็นเพื้ลิงสำาคัญข้อง
การร้องลิิเกเจรจาโต้้ต้อบ้ระห้ว่างผู้้้แสดงแลิะเลิ่าเร้�องให้้ผู้้้ชมได้รับ้ฟัง ลิักษณ์ะเฉพื้าะที่างข้องการร้อง
แลิะเจรจาในการแสดงลิิเกผู้้้แสดงมักจะเจรจาให้้ม่สัมผู้ัสคลิ้องจองที่่�เร่ย์กว่า สำานวนในการพื้้ด
ม่ส่ภาษิต้คำาพื้ังเพื้ย์เป็ร่ย์บ้เที่่ย์บ้ ผู้้้แสดงต้้องใช้ที่ักษะความจดจำา ป็ฏิิภาณ์ไห้วพื้ริบ้ในการแก้ไข้ป็ัญห้า
เฉพื้าะห้น้าบ้นเวที่่ เพื้ราะเป็็นการแสดงสด ไม่ม่บ้ที่ให้้ที่่องจำา แต้่ลิะคนต้้องอาศิัย์ภ้มิความร้้ในการร้อง
แลิะด้นสดคำากลิอนเฉพื้าะห้น้าให้้ได้ เห้ลิ่าน่�ถ้อว่าเป็็นเสน่ห้์แลิะลิักษณ์ะเฉพื้าะข้องการแสดงลิิเก
“ผู้้้กำากับ้” จะเป็็นผู้้้ให้้โครงเร้�องโดย์เลิ่าเร้�องให้้ผู้้้แสดงแต้่ลิะคนรับ้ร้้ แลิะอ่านกลิอนเฉพื้าะ
ในการร้องให้้ฟัง ผู้้้แสดงแต้่ลิะคนก็จะแสดงต้ามนั�น โดย์แต้่ลิะคนมักม่คำากลิอนเฉพื้าะข้องต้นที่่�จะ
เลิ้อกมาใช้ให้้เข้้ากับ้เร้�องในการแสดงแต้่ลิะครั�ง ที่่�สำาคัญค้อต้้องนัดห้มาย์กับ้ผู้้้แสดงด้วย์กันว่าจะร้อง
กลิอนอะไร เพื้้�อให้้เกิดการสัมผู้ัสคลิ้องจอง แลิะนัดแนะกับ้วงป็่�พื้าที่ย์์เร้�องเพื้ลิงที่่�จะร้อง เพื้้�อความ
สอดคลิ้องต้้องกันระห้ว่างป็่�พื้าที่ย์์กับ้ผู้้้แสดงในการร้องแลิะการบ้รรเลิงเพื้ลิงป็ระกอบ้การแสดง
โดย์รวมแลิ้วผู้้้บ้รรเลิงป็่�พื้าที่ย์์กับ้นักแสดงต้้องเข้้าใจแลิะเอ้�อในการแสดงด้วย์กัน ห้ร้อที่่�เร่ย์กว่า
“ร้้ที่างกัน”
ต้ัวอย์่างสำานวนคำาพื้้ดที่่�ผู้้้แสดงเป็็นกษัต้ริย์์เจรจากับ้ที่ห้ารเอกมาเข้้าเฝ้าห้ลิังจากพื้่าย์แพื้้
สงครามมา เช่น
“เจ้ามาเข้้าเฝ้าข้้าม่เห้ต้่อันใดถ่งกับ้เอานำ�าห้้มาห้า เอานำ�าต้ามาฝาก”
“ความผู้ิดข้องเจ้าครั�งน่�นั�นให้ญ่ห้ลิวงนัก เกินกว่าที่่�เราจะย์กโที่ษได้ แต้่เห้็นกับ้
ค่ณ์งามความด่ที่่�เจ้าเคย์ที่ำามา โที่ษต้าย์เราจะเว้น โที่ษเป็็นเราไม่ให้้”
การรำาลิิเก
ที่่ารำาในการแสดงลิิเก เป็็นที่่ารำาที่ำาบ้ที่กิริย์าอาการข้องผู้้้แสดง ศิิลิป็ินต้้องฝึกห้ัดกระบ้วน
ที่่ารำาพื้้�นฐาน เร่ย์กว่า แม่ที่่า ได้แก่ รำาแม่บ้ที่ รำาเพื้ลิงช้า เพื้ลิงเร็ว รำาห้น้าพื้าที่ย์์
รำาแม่บ้ที่ แลิะรำาเพื้ลิงช้า เพื้ลิงเร็ว เป็็นแม่ที่่าในการฝึกห้ัดนาฏิศิิลิป็์ไที่ย์ ผู้้้ฝึกห้ัดได้เร่ย์นร้้
การใช้นาฏิศิิลิป็์เบ้้�องต้้น เช่น การต้ั�งวง การจ่บ้ การใช้เที่้า กระดกเที่้า ย์กเที่้า เร่ย์นร้้การใช้อวัย์วะส่วน
ต้่าง ๆ ข้องร่างกาย์ให้้สัมพื้ันธี์กัน เกิดความคลิ่องต้ัวในการเคลิ้�อนไห้วต้ามกระบ้วนที่่ารำา
รำาห้น้าพื้าที่ย์์ เป็็นการรำาป็ระกอบ้กิริย์าอาการต้ัวลิะครในการแสดงลิิเก รำาห้น้าพื้าที่ย์์ข้องลิิเก
ได้แก่
เพื้ลิงเสมอ รำาป็ระกอบ้การออกมาข้องต้ัวเอก ห้ร้อรำาแสดงการเดินที่างข้องต้ัวเอก
เพื้ลิงเชิด รำาป็ระกอบ้การเดินที่าง ห้ร้อการต้่อส้้
