สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

55 อัญขยมบรมนเรศร์เรื้อง รามวงศ์ พระผ่านแผ่นไผททรง สืบไท้ แสวงยิ่งสิ่งสดับองค์ โอวาท หวังประชาชนให้ อ่านแจ้งค� ำโคลง โคลงโลกนิติส� ำนวนของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา เดชาดิศร ทั้งสิ้น ๕๙๓ บท มีทั้งที่ปรับปรุงแก้ไขมาจากโคลงโลกนิติ ส� ำนวนเดิม และที่ทรงพระนิพนธ์ขึ้นใหม่ เมื่อมีการจารึกเผยแพร่ใน วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ท� ำให้โคลงโลกนิติส� ำนวนนี้เป็นที่รู้จัก กว้างขวางกว่าส� ำนวนอื่น เนื้อหาของบทประพันธ์ โคลงโลกนิติพระนิพนธ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา เดชาดิศรมีที่มาจากโคลงโลกนิติส� ำนวนเก่า ซึ่งสันนิษฐานว่าน่าจะแต่ง ขึ้นก่อนสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ดังจะเห็นได้จากโคลงโลกนิติบทที่ ๒ ว่า ครรโลงโลกนิตินี้ นมนาน มีแต่โบราณกาล เก่าพร้อง เป็นสุภษิตสาร สอนจิต กลดั่งสร้อยสอดคล้อง เวี่ยไว้ในกรรณ ค� ำสอนในโคลงโลกนิติมีที่มาจากคัมภีร์โบราณต่าง ๆ ที่เผยแพร่เข้า มาในสังคมไทยเป็นเวลาช้านาน เช่น โลกนีติ โลกนัย ธรรมบท ฯลฯ ค� ำ ว่า “โลกนิติ” หมายถึง ระเบียบแบบแผนของโลก เนื้อหาของโคลงโลก- นิติมีหลากหลายมีทั้งเนื้อหาที่แสดงสัจธรรมความเป็นจริงของโลก เช่น ความไม่เที่ยง ความซับซ้อนของจิตใจมนุษย์ และเนื้อหาที่ให้คติเกี่ยว กับการด� ำเนินชีวิตและชี้แนะแนวทางในการประพฤติตน เช่น การพูด การคบคน การใฝ่หาความรู้ ฯลฯ นาคีมีพิษเพี้ยง สุริโย โคลงโลกนิติ �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 55 8/8/2557 BE 3:09 PM