สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

43 ความดีเด่น ความดีเด่นของวรรคทองบทนี้อยู่ที่เนื้อความซึ่งสื่อความหมายอัน ลึกซึ้งซับซ้อนสามารถตีความได้หลายระดับ ในระดับแรกเมื่อพิจารณา ตัวบทดอกสร้อยถามตอบโดยเชื่อมโยงกับตัวละครส� ำคัญทั้งสองที่ ก� ำลังด� ำเนินบทบาทอยู่ในขณะนั้น ก็จะพบว่าบัสสานิโยและปอร์เชีย ต่างก็รักกันและบัสสานิโยก� ำลังพยายามจะท� ำให้ความรักของทั้งสอง สมปรารถนา บทร้องทั้งสองบทจึงอาจจัดเป็นบทฝากรักอันซาบซึ้ง ใจระหว่างชายหนุ่มกับหญิงสาว เริ่มด้วยการแสดงความพะวง สงสัยเกี่ยวกับความรัก ตั้งแต่ขั้นตอนของการเกิดขึ้นจนถึงการเติบโต งอกงามดังที่ฝ่ายหญิงตั้งค� ำถามว่า ความรักนั้น “เริ่มสมัครชั้นต้น ณ หนไหน”“แรกจะเกิดเป็นไฉนใครรู้บ้าง” และอะไรเป็นเครื่อง “ถนอม กล่อมเกลี้ยงเลี้ยงความรัก” ค� ำถามเหล่านี้ชวนให้รู้สึกว่าผู้ถามเพิ่งเริ่ม มีความรักเป็นครั้งแรก และก� ำลังต้องการความแน่ใจว่าความรู้สึกที่เกิด ขึ้นกับตนนั้นคือความรักใช่หรือไม่ บทดอกสร้อยบทที่ ๒ นอกจากจะ เป็นการให้ค� ำตอบแล้ว ยังอาจจัดได้ว่าเป็นการแสดงความรักของฝ่าย ชายและเป็นค� ำวิงวอนขอให้นางรักตอบด้วยเห็นได้จากการเรียกหญิงผู้ ถามด้วยถ้อยค� ำอันอ่อนหวานนุ่มนวลว่า “น้องน้อย” และ “สายใจ” การบรรยายจุดเริ่มต้นของความรักว่าเกิดเมื่อ “ตาประสบตา” และการ พรรณนาให้เห็นว่าหาก “สายใจไม่สมัคร” ความรักนั้นก็จัก “อาสัญ” ไป ให้ต้องครวญคร�่ ำร� ำพันถึง อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นทั้งก่อนการ เลือกหีบและระหว่างการเลือกหีบโดยละเอียดจะพบว่า เนื้อความใน บทกลอนทั้ง ๒ บทเป็นการส่ง“สาร” ส� ำคัญไปยังบัสสานิโย ผู้ซึ่งก� ำลัง พิจารณาหีบทั้งสามอยู่กล่าวคือก่อนที่บัสสานิโยจะมาเลือกหีบเจ้ามอ- ร็อคโคและเจ้าอาร์ระคอนผู้ปรารถนานางปอร์เชียเป็นชายาได้มาเลือก หีบไปก่อนแล้ว โดยเจ้ามอร็อคโคเลือกหีบทองซึ่งมีภาพกะโหลกผีอยู่ ภายใน ส่วนเจ้าอาร์ระคอนเลือกหีบเงินซึ่งมีภาพจ� ำอวดปรากฏอยู่นาง ความเอยความรัก เวนิสวานิช �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 43 8/8/2557 BE 3:09 PM