สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

35 พระอภัยมณีตัดสินใจยกทัพไปท� ำศึกที่กรุงลังกาเพื่อตัดต้นตอแห่ง สงคราม ไม่ว่านางละเวงส่งทัพใดไปรบก็แพ้สิ้น จึงใช้วิธีท� ำเสน่ห์ให้เหล่า กษัตริย์หลงใหล ในที่สุดทั้งพระอภัยมณี ศรีสุวรรณ สินสมุทร และ สุดสาครก็ถูกเสน่ห์ของสตรีเมืองลังกาจนหมด นางสุวรรณมาลีจึงต้อง ยกทัพมาช่วยท� ำศึกแทนแต่ไม่ประสบผล ทั้งสองฝ่ายรบกันอย่างยืด เยื้อ ในที่สุดพระฤๅษีมาช่วยแก้เสน่ห์และเทศนาไกล่เกลี่ยจนทั้งหมด ละความพยาบาทยอมคืนดีกันพระอภัยมณีและนางสุวรรณมาลีพร้อม ด้วยเหล่ากษัตริย์ทั้งหลายเดินทางกลับเมือง แต่นางละเวงไปด้วยไม่ได้ เพราะต้องอยู่ปกครองบ้านเมืองต่อไป ต่อมาสินสมุทรได้ครองคู่กับอรุณรัศมี สุดสาครได้ครองคู่กับ เสาวคนธ์ หัสไชยได้ครองคู่กับสร้อยสุวรรณและจันทร์สุดา เมื่อท้าว สุทัศน์กับนางปทุมเกสรสิ้นพระชนม์พระอภัยมณีศรีสุวรรณและสิน- สมุทรเดินทางไปปลงพระศพที่กรุงรัตนา มังคลา โอรสนางละเวงซึ่ง ครองกรุงลังกา ยกทัพมารบกับเมืองผลึกอีก พระอภัยมณีเป่าปี่สะกด ทัพจนสงครามยุติ เมื่อการศึกและความวุ่นวายต่าง ๆ สงบลง พระ อภัยมณีเกิดความรู้สึกสังเวชและเบื่อหน่ายความขัดแย้งระหว่างมเหสี จึงออกบวชเป็นฤๅษี นางละเวงตัดสินใจเปลี่ยนศาสนาและออกบวช ตามพร้อมกับนางสุวรรณมาลี ทั้งสามไปบ� ำเพ็ญเพียรอยู่ที่เขาสิงคุตร์ วรรคทองบทนี้อยู่ในตอนพระอภัยมณีและศรีสุวรรณพบกับ พราหมณ์วิเชียร โมรา และสานนพราหมณ์ทั้งสามถามถึงคุณประโยชน์ ของการศึกษาวิชาดนตรี พระอภัยมณีตอบค� ำถามแล้วแสดงเพลงปี่ให้ พราหมณ์ฟัง ความหมายของวรรคทอง วรรคทองที่ยกมานี้เป็นเนื้อหาของเพลงปี่ที่พระอภัยมณีเป่าให้ พราหมณ์ทั้งสามฟัง เพลงปี่บรรเลงว่าจะหาสิ่งใดที่ให้ความชื่นใจแก่ บุรุษได้เท่าสตรีนั้นไม่มีเลย แม้ดอกไม้ทั้งหลายที่ว่ามีกลิ่นหอมก็ไม่ อาจเทียบได้ แม้แต่พระจันทร์ที่ส่องสว่างอยู่กลางท้องฟ้าก็ยังไม่อาจ สู้ความงามของสตรีได้เช่นกัน หากได้นางผู้เป็นที่รักมาครอง ก็เหมือน ในเพลงปี่ว่าสามพี่พราหมณ์เอ๋ย พระอภัยมณี �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 35 8/8/2557 BE 3:09 PM