สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

411 ร่ายสุภาพ แผนผังของร่ายสุภาพ ตัวอย่างค� ำประพันธ์ที่แต่งด้วยร่ายสุภาพ ผีภายในแล่นออก แลนา ผีภายนอกแล่นเข้า แลนา เทพยดาปู่เจ้าสั่ง แลนา มาท� ำดั่งปู่สอน แลนา ให้ย่อหย่อนทุกสึ่ง แลนา จึ่งให้สารไปกล่าว แลนา จึ่งให้ข่าวไปถึง สมึงพรายผู้เฒ่า แลนา ปู่เจ้าฟังแล้วไส้ แลนา ปู่จึ่ง ใช้สลาเหิน แลนา เดินเวหาไปสู่ แลนา ตกลงอยู่ระคน แลนา ปนหมาก เสวยท่านไท้ แลนา ครั้นท่านได้หยิบเสวย แลนา บนานเลยลอราช แล นา ใจจะขาดรอนรอน ถึงสายสมรพี่น้อง คิดบลุเลยข้อง ขุ่นแค้นอาดูร (ลิลิตพระลอ) ฉันทลักษณ์ของร่ายสุภาพ คณะ ร่ายสุภาพ ๑ บท ไม่จ� ำกัดจ� ำนวนวรรค แต่ต้องไม่น้อยกว่า ๕ วรรค วรรคหนึ่งมี ๕ ค� ำ เช่น “ผีภายในแล่นออก” เป็น ๑ วรรค และเมื่อจบ บทต้องจบด้วยโคลงสองสุภาพ เช่น “ถึงสายสมรพี่น้อง คิดบลุเลย ข้อง ขุ่นแค้นอาดูร” ร่ายสุภาพในวรรณคดีโบราณมักมีค� ำสร้อยปรากฏสลับ ระหว่างวรรคด้วย เรียกว่า “ค� ำสร้อยสลับวรรค” ในตัวอย่างคือ ค� ำว่า “แลนา” สัมผัส ร่ายในร่ายสุภาพบังคับสัมผัสระหว่างวรรคหรือสัมผัสนอกซึ่งเป็น สัมผัสสระ ดังนี้ ค� ำสุดท้ายของวรรคหน้าส่งสัมผัสไปยังค� ำที่ ๑, ๒ หรือ ๓ ของวรรคถัดไป ต่อเนื่องเรื่อยไปจนจบลงด้วยโคลงสุภาพ (สัมผัส รูปแบบค� ำประพันธ์ �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 411 8/8/2557 BE 3:10 PM