สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

403 กาพย์เห่ แผนผังของกาพย์เห่ ตัวอย่างค� ำประพันธ์ที่แต่งด้วยกาพย์เห่ แกงไก่มัสมั่นเนื้อ นพคุณ พี่เอย หอมยี่หร่ารสฉุน เฉียบร้อน ชายใดบริโภคภุญช์ พิศวาส หวังนา แรงอยากยอหัตถ์ข้อน อกไห้หวนแสวง มัสมั่นแกงแก้วตา หอมยี่หร่ารสร้อนแรง ชายใดได้กลืนแกง แรงอยากให้ใฝ่ฝันหา ย� ำใหญ่ใส่สารพัด วางจานจัดหลายเหลือตรา รสดีด้วยน�้ ำปลา ญี่ปุ่นล�้ ำย�้ ำยวนใจ (กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน) ฉันทลักษณ์ของกาพย์เห่ กาพย์เห่เป็นค� ำประพันธ์ที่ประกอบด้วยโคลงและกาพย์กล่าวคือขึ้น ต้นด้วยโคลงสี่สุภาพ๑บทเป็นโคลงน� ำแล้วตามด้วยกาพย์ยานี๑๑ตั้งแต่ ๒ บทขึ้นไป เนื้อความของกาพย์ยานี ๑๑ บทแรกต้องเลียนเนื้อความของ โคลงน� ำ จากนั้นจึงแต่งขยายเนื้อความตามต้องการ กาพย์เห่เรื่องหนึ่ง ๆ อาจมีเนื้อหาหลายตอน เมื่อจบเนื้อหาตอนหนึ่งและจะขึ้นเนื้อหาตอน ใหม่ก็จะต้องเริ่มต้นด้วยโคลงสี่สุภาพน� ำใหม่๑บทแล้วจึงตามด้วยกาพย์ ยานี ๑๑ เช่นเดียวกัน ข้อบังคับทางฉันทลักษณ์ของกาพย์เห่ ดูในฉันทลักษณ์ของโคลงสี่ สุภาพและกาพย์ยานี ๑๑ รูปแบบค� ำประพันธ์ �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 403 8/8/2557 BE 3:10 PM