สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

399 อีทิสังฉันท์ ๒๐ แผนผังของอีทิสังฉันท์ ๒๐ ตัวอย่างค� ำประพันธ์ที่แต่งด้วยอีทิสังฉันท์ ๒๐ พึ่งพระคุณกะรุณยะค�่ ำและเช้า จะปราศะโศกบมีเศร้า ฤทุกขัง ใจจะอิ่มจะเอมเพราะเปรมปริยัง และรื่นณรสระตีจิรัง ระรวยใจ (มัทนะพาธา) ฉันทลักษณ์ของอีทิสังฉันท์ ๒๐ คณะ อีทิสังฉันท์ ๑ บท มี ๓ วรรค วรรคแรกมี ๙ ค� ำ(พยางค์) วรรคที่ ๒ มี ๘ ค� ำ(พยางค์) และวรรคที่ ๓ มี ๓ ค� ำ(พยางค์) รวม ๑ บทมี ๒๐ ค� ำ (พยางค์) ครุ-ลหุ อีทิสังฉันท์บังคับค� ำ (พยางค์) ครุลหุ ค� ำครุ คือค� ำหรือพยางค์เสียงหนักหมายถึงค� ำหรือพยางค์ที่ประสม สระเสียงยาว รวมถึงสระอ� ำ ไอ ใอ เอา และค� ำหรือพยางค์ที่มีตัวสะกด ค� ำครุเขียนแทนด้วยเครื่องหมายไม้ผัด (ไม้หันอากาศ) ค� ำลหุ คือค� ำหรือพยางค์เสียงเบา หมายถึงค� ำหรือพยางค์ที่ประสม ด้วยสระเสียงสั้นและไม่มีตัวสะกด มีค� ำเสียงหนักที่อนุโลมให้เป็นค� ำ ลหุในการแต่งฉันท์ได้ ได้แก่ บ บ่ ณ ธ ก็ ฤ บางครั้งค� ำที่ประสมสระอ� ำ ก็นับเป็นค� ำลหุได้ ขึ้นกับการออกเสียงอ่าน รูปแบบค� ำประพันธ์ �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 399 8/8/2557 BE 3:10 PM