สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

370 กวีวัจน์วรรณนา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กรมหมื่นนุชิตชิโนรสทรงได้ รับมหาสมณุตมาภิเษกเป็น กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส ศรีสุคต ขัตติยวงศ์ทรงด� ำรงต� ำแหน่งสมเด็จพระมหาสังฆปริณายก สมเด็จพระ สังฆราชพระองค์ที่ ๗ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมาในรัชสมัยพระบาท สมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงได้รับสถาปนาเป็น สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส พระกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรสเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธศาสนาและวรรณคดี ในด้านพระพุทธ- ศาสนา ทรงคิดแบบพระพุทธรูปปางต่าง ๆ ๓๗ ปาง ตามพระบรม- ราชโองการในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโดยทรงค้นคว้า จากคัมภีร์ต่าง ๆ ทรงมีบทบาทส� ำคัญในการบูรณปฏิสังขรณ์วัด พระเชตุพนฯ ให้เป็นแหล่งรวมสรรพวิทยาการส� ำหรับประชาชนทั่วไป ได้ศึกษา ทั้งยังได้ทรงสร้างวัดชิโนรสารามซึ่งเสร็จสมบูรณ์ในสมัย รัชกาลที่ ๔ พระกรณียกิจด้านพระพุทธศาสนาที่ส� ำคัญยิ่งอีกประการหนึ่งคือ การถวายวิสัชนาแก้พระราชปุจฉาของพระเจ้าแผ่นดินร่วมกับพระราชา คณะองค์อื่น ๆ ในสมัยรัชกาลที่ ๓ ก็ได้ทรงถวายวิสัชนาในเรื่องเกี่ยว กับศาสนาและการเมืองการปกครอง ทรงเป็นผู้สืบทอดท� ำนองเทศน์ มหาชาติกัณฑ์นครกัณฑ์จากสมเด็จพระพนรัตน ในด้านวรรณคดี สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรสทรงเป็นรัตนกวีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผลงานพระนิพนธ์มีหลาก หลายประเภททั้งร้อยแก้วร้อยกรอง ได้รับการยกย่องว่าดีเด่นทั้งรสค� ำ และรสความเป็นวรรณคดีชั้นครูอันเป็นแบบอย่างแก่ชนรุ่นหลัง ผล งานพระนิพนธ์หลายเรื่องได้รับการจารึกลงบนแผ่นศิลา ประดับไว้ ณ วัดพระเชตุพนฯ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส สิ้นพระชนม์ ด้วยพระโรคชราเมื่อวันที่ ๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๓๙๖ สิริพระชนมายุได้ ๖๓ ปี �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 370 8/8/2557 BE 3:10 PM