สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

366 กวีวัจน์วรรณนา เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรหรือเจ้าฟ้ากุ้ง เป็นพระราชโอรสพระองค์แรกใน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศกับสมเด็จพระพันวัสสาใหญ่หรือกรม- หลวงอภัยนุชิต เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศขึ้นครองราชย์ ทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาพระอิสริยยศเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรเป็นเจ้าฟ้าต่าง กรม พระนามว่า เจ้าฟ้าฯ กรมขุนเสนาพิทักษ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๒๗๖ ต่อมาเมื่อ พ.ศ. ๒๒๗๘ ขณะที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ประชวร เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรทรงใช้พระแสงดาบท� ำร้ายเจ้าฟ้ากรมขุน สุเรนทรพิทักษ์ (เจ้าฟ้านเรนทร์) ขณะทรงครองสมณเพศ เนื่องจาก เจ้าฟ้ากรมขุนสุเรนทรพิทักษ์เป็นพระนัดดาที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บรมโกศโปรดปราน เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรเกรงว่าจะถูกชิงราชสมบัติ แต่ เมื่อลอบท� ำร้ายไม่ส� ำเร็จ ความทราบถึงพระกรรณสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บรมโกศท� ำให้เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรต้องทรงผนวชหนีราชภัยณวัดโคกแสง มีสมณฉายานามว่า สิริปาโล ขณะทรงผนวชเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรทรงพระ นิพนธ์วรรณคดีพระพุทธศาสนา ๒ เรื่อง คือ นันโทปนันทสูตรค� ำหลวง (พ.ศ. ๒๒๗๙) และพระมาลัยค� ำหลวง (พ.ศ. ๒๒๘๐) ใน พ.ศ. ๒๒๘๐ เมื่อกรมหลวงอภัยนุชิตผู้เป็นพระชนนีประชวรหนักได้กราบทูลขอ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศให้พระราชทานอภัยโทษแก่เจ้าฟ้าธรรม- ธิเบศร เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรจึงได้ลาผนวชหลังจากพระชนนีสิ้นพระชนม์ ในพ.ศ. ๒๒๘๔ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศทรงพระกรุณาโปรด- เกล้าฯ ให้สถาปนาเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรเป็นกรมพระราชวังบวรสถาน มงคล ซึ่งเป็นต� ำแหน่งรัชทายาท และพระราชทานกรมขุนยิสารเสนี (พระอิสริยยศเดิมคือเจ้าฟ้าหญิง อินทสุดาวดี พระกนิษฐภคินีร่วม พระชนนี) เป็นพระชายาด้วย �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 366 8/8/2557 BE 3:10 PM