สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

307 เท่าชีวิต ที่ส่งลูกให้ไปอยู่ห่างไกลนี้มิได้ท� ำด้วยความจงใจหรือเต็มใจ เลย แต่จ� ำใจต้องท� ำเพราะความจ� ำเป็น ความดีเด่น วรรคทองบทนี้มีความโดดเด่นด้านการแสดงอารมณ์รักและโศก เศร้าอาลัยอันลึกซึ้งที่พ่อมีต่อลูกก่อนที่จะลาจากกัน โดยใช้น�้ ำเสียง ปลอมประโลมที่นุ่มนวล แม้บทร� ำพันนี้มีเพียงบทเดียว แต่กวีสามารถ ใช้ถ้อยค� ำและความเปรียบที่เรียบง่าย กระชับ แต่สื่ออารมณ์ได้อย่าง ชัดเจนและกินใจบทประพันธ์ ๒ วรรคแรก กวีพรรณนาว่า “อันชนก ชนนีนี้รักเจ้า เทียมเท่าชีวาก็ว่าได้” สื่อความหมายถึงความรักอันยิ่ง ใหญ่ของพ่อแม่ได้อย่างหนักแน่นว่า ความรักของพ่อแม่ที่มีให้ลูกนั้น มากเท่าความรักชีวิตตนเอง การต้องยกลูกซึ่งมีค่าเท่ากับชีวิตของตน ให้ผู้อื่นไป จึงท� ำให้พ่อแม่รู้สึกโศกเศร้าเจ็บปวดราวกับชีวิตของตนถูก พรากไป ใน ๒ วรรคหลังกวีพรรณนาความรู้สึกอาลัยอาวรณ์ของผู้เป็น พ่อและเหตุผลที่แท้จริงที่พ่อจ� ำต้องยกลูกให้เป็นบรรณาการแก่อิเหนา ได้อย่างกระทบใจ กวีกล่าวว่า “ใช่จะแสร้งสลัดซัดเสียไกล เพราะเป็น ความจ� ำใจของบิดา” สื่อความหมายได้อย่างชัดเจนว่าสิ่งที่พ่อกระท� ำไป นั้นมิได้ “แสร้ง” หรือจงใจท� ำ แต่ท� ำเพราะความจ� ำใจ การเลือกใช้ค� ำว่า “สลัดซัดเสียไกล” ซึ่งเป็นค� ำที่มีความหมายรุนแรงสื่อถึงการตัดขาดทิ้ง ขว้างอย่างไม่ไยดีและไม่ควรจะเป็นสิ่งที่พ่อกระท� ำต่อลูกนี้ ยิ่งเป็นการ ตอกย�้ ำความรู้สึกโศกเศร้าเจ็บปวดของผู้เป็นพ่อที่จ� ำต้องกระท� ำสิ่งที่ รุนแรงต่อลูกได้อย่างสะเทือนอารมณ์ นอกจากความโดดเด่นด้านการใช้ถ้อยค� ำและความเปรียบที่สร้าง ความสะเทือนอารมณ์ดังกล่าวแล้ว บทประพันธ์นี้ยังมีการเล่นเสียง สัมผัสในอย่างไพเราะรื่นหูท� ำให้จดจ� ำได้ง่าย เช่น เล่นเสียงสัมผัส พยัญชนะค� ำว่า “ชนก-ชนนี-นี้” และ “(ชี)วา-ว่า” ซึ่งมีการเล่นเสียง สัมผัสสระและเสียงสูงต�่ ำของวรรณยุกต์ร่วมด้วย วรรคทองบทนี้นับเป็นบท “สัลลาปังคพิสัย” ที่มีความโดดเด่น ทั้งด้านความไพเราะรื่นหู และการแสดงให้เห็นมิติทางอารมณ์อัน อันชนกชนนีนี้รักเจ้า อิเหนา �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 307 8/8/2557 BE 3:10 PM