สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

290 กวีวัจน์วรรณนา ที่มาของวรรคทอง โคลงบทนี้เป็นโคลงที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชนิพนธ์ขึ้นเพื่อพระราชทานพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุน พิทยลาภพฤฒิธาดา ต่อมารวมพิมพ์อยู่ในหนังสือประชุมโคลงสุภาษิต พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๕ ผู้แต่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ปี/สมัยที่แต่ง พ.ศ. ๒๔๒๐ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเภทของวรรณคดี โคลงบทนี้เป็นวรรณคดีค� ำสอน คือวรรณคดีที่มีเนื้อหามุ่งแสดง คติปรัชญาในการด� ำเนินชีวิต จริยธรรม หรือข้อประพฤติปฏิบัติของ คนในสังคม กวีอาจน� ำค� ำสอนมาจากค่านิยม ความเชื่อ หลักธรรม ทางศาสนาหรือประสบการณ์ชีวิต รูปแบบค� ำประพันธ์ โคลงสี่สุภาพ วัตถุประสงค์/โอกาสในการแต่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์โคลง สุภาษิตเพื่อพระราชทานพระบรมวงศานุวงศ์ในโอกาสส� ำคัญต่าง ๆ อยู่ เสมอ วรรคทองที่ยกมาเป็นโคลงพระราชนิพนธ์ที่พระราชทานพระเจ้า น้องยาเธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา ความหมายของวรรคทอง โคลงบทนี้เสนอความคิดว่า บุคคลจะสามารถต่อสู้ในสมรภูมิแห่ง ชีวิตได้อย่างองอาจกล้าหาญหากมีความรู้ซึ่งเปรียบเสมือนก� ำลังกายมี ความสุจริตเป็นเกราะก� ำบังตนจากศัสตราวุธต่าง ๆ มีปัญญาเป็นอาวุธ ประจ� ำกายและมีสติเป็นโล่ที่ใช้ป้องกันภัยอันตรายต่าง ๆ �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 290 8/8/2557 BE 3:10 PM