สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

278 กวีวัจน์วรรณนา ที่มาของวรรคทอง นิราศภูเขาทอง ผู้แต่ง สุนทรภู่ ปี/สมัยที่แต่ง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเภทของวรรณคดี นิราศภูเขาทองเป็นวรรณคดีนิราศ วรรณคดีนิราศเป็นวรรณคดีที่ พรรณนาการพลัดพรากจากนางผู้เป็นที่รัก จึงมักเป็นเรื่องที่กวีมุ่งแสดง การคร�่ ำครวญอาลัยรัก และอาจผสานกับการบันทึกการเดินทาง โดย กวีมักสอดแทรกประสบการณ์และทัศนะที่มีต่อสิ่งที่พบเห็นในระหว่าง การเดินทางด้วย รูปแบบค� ำประพันธ์ กลอนเพลง วัตถุประสงค์/โอกาสในการแต่ง สุนทรภู่แต่งนิราศภูเขาทองขณะอุปสมบทเป็นพระภิกษุในสมัย รัชกาลที่ ๓ และได้เดินทางทางเรือจากวัดราชบุรณะ (วัดเลียบ) ที่จ� ำ พรรษาอยู่ไปนมัสการเจดีย์ภูเขาทองที่พระนครศรีอยุธยา สันนิษฐาน ว่าแต่งใน พ.ศ. ๒๓๗๑ เนื้อหาของบทประพันธ์ นิราศภูเขาทองกล่าวถึงการเดินทางของสุนทรภู่พร้อมบุตรชาย ชื่อพัด ไปนมัสการพระเจดีย์ภูเขาทองที่พระนครศรีอยุธยา สุนทร- ภู่พรรณนาสถานที่ต่าง ๆ ที่เดินทางผ่านและสิ่งที่ได้พบเห็นระหว่าง ทางควบคู่ไปกับการพรรณนาอารมณ์ความรู้สึกของตน ทั้งร� ำพึงร� ำพัน ความทุกข์โศกจากชะตาชีวิตที่พลิกผัน ทั้งพรรณนาความจงรักภักดี และส� ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศ- หล้านภาลัย ทั้งคร�่ ำครวญอาลัยอาวรณ์ถึงนางผู้เป็นที่รักที่สมมติขึ้น �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 278 8/8/2557 BE 3:10 PM