สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

216 กวีวัจน์วรรณนา แก่ขุนแผน ต่อมาพลายงามกับขุนแผนอาสาไปท� ำสงครามกับพระเจ้า เชียงใหม่จนชนะ พลายงามจึงได้เลื่อนยศเป็นพระไวย วันหนึ่งพระไวย คิดถึงนางวันทองผู้เป็นแม่ จึงไปลักนางจากขุนช้างมาอยู่กับตนและ ขุนแผน ขุนช้างไปกราบทูลฟ้องร้องจนเกิดเป็นคดีความใหญ่โต พระ พันวษาจึงให้นางวันทองเลือกว่าจะอยู่กับขุนช้าง ขุนแผน หรือพระไวย แต่นางเลือกไม่ได้ท� ำให้พระพันวษากริ้วและสั่งประหารชีวิตนางวันทอง เป็นอันสิ้นสุดความรักสามเส้าระหว่างขุนแผน นางวันทอง และขุนช้าง เนื้อเรื่องช่วงหลังของเสภาขุนช้างขุนแผนเป็นเรื่องราวของรุ่น ลูกขุนแผนคือพระไวย (พลายงาม) และพลายชุมพล (ลูกของ ขุนแผนกับนางแก้วกิริยา) และกล่าวถึงเรื่องรักสามเส้าของพระ ไวย นางศรีมาลา กับนางสร้อยฟ้าว่า นางสร้อยฟ้าภรรยาน้อยให้ เถรขวาดท� ำเสน่ห์จนพระไวยหลงฟั่นเฟือนท� ำร้ายนางศรีมาลา ภรรยาหลวงกับพลายชุมพลน้องชาย พลายชุมพลจับเสน่ห์นางสร้อย- ฟ้าได้และแก้ไขให้พระไวยฟื้นคืนสติ นางจึงถูกขับออกจากอยุธยา ต่อ มาเถรขวาดคิดแค้น จึงแปลงเป็นจระเข้เข้ามาก่อความวุ่นวายในเมือง กรุง แต่ถูกพลายชุมพลจับได้และถูกตัดสินประหารชีวิต วรรคทองที่ยกมานี้อยู่ในเนื้อเรื่องตอนขุนแผนเจ็บแค้นขุนช้างที่ ท� ำให้ตนต้องพรากจากนางลาวทองและเรื่องที่แย่งนางวันทองไปเป็น ภรรยา จึงบุกมาลักนางวันทองจากเรือนขุนช้าง ความหมายของวรรคทอง วรรคทองบทนี้เป็นค� ำพูดของขุนแผนกล่าวตัดพ้อนางวันทองตอน ที่นางวันทองผวาตื่นขึ้นแล้วโผเข้ากอดขุนแผนด้วยคิดว่าเป็นขุนช้าง ครั้นได้สติรู้ว่าเป็นขุนแผน นางก็ตกใจสะบัดมือหนี ขุนแผนตัดพ้อนาง วันทองว่า ตนเองยังคงจดจ� ำรูปร่างหน้าตาของนางวันทองได้ไม่เคย ลืม แต่นางวันทองกลับแปรเปลี่ยนลืมขุนแผนไปเสียสิ้น แม้กระทั่งได้ จับต้องเนื้อตัวของขุนแผน ก็ยังสงสัยและจ� ำไม่ได้ทันทีว่านี่คือขุนแผน นางคงจะลืมความหลังเมื่อครั้งเคยแอบพลอดรักกันที่ไร่ฝ้ายใต้ต้น กระทุ่มพุ่มต�่ ำที่เคยเด็ดใบบอนมาช้อนน�้ ำดื่มด้วยกันไปเสียแล้ว เมื่อ �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 216 8/8/2557 BE 3:09 PM