สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

203 พระอภัยมณีตัดสินใจยกทัพไปท� ำศึกที่กรุงลังกาเพื่อตัดต้นตอแห่ง สงคราม ไม่ว่านางละเวงส่งทัพใดไปรบก็แพ้สิ้น จึงใช้วิธีท� ำเสน่ห์ให้เหล่า กษัตริย์หลงใหล ในที่สุดทั้งพระอภัยมณี ศรีสุวรรณ สินสมุทร และ สุดสาครก็ถูกเสน่ห์ของสตรีเมืองลังกาจนหมด นางสุวรรณมาลีจึงต้อง ยกทัพมาช่วยท� ำศึกแทนแต่ไม่ประสบผล ทั้งสองฝ่ายรบกันอย่างยืด เยื้อ ในที่สุดพระฤๅษีมาช่วยแก้เสน่ห์และเทศนาไกล่เกลี่ยจนทั้งหมด ละความพยาบาทยอมคืนดีกันพระอภัยมณีและนางสุวรรณมาลีพร้อม ด้วยเหล่ากษัตริย์ทั้งหลายเดินทางกลับเมือง แต่นางละเวงไปด้วยไม่ได้ เพราะต้องอยู่ปกครองบ้านเมืองต่อไป ต่อมาสินสมุทรได้ครองคู่กับอรุณรัศมี สุดสาครได้ครองคู่กับ เสาวคนธ์ หัสไชยได้ครองคู่กับสร้อยสุวรรณและจันทร์สุดา เมื่อท้าว สุทัศน์กับนางปทุมเกสรสิ้นพระชนม์ พระอภัยมณี ศรีสุวรรณ และ สินสมุทรเดินทางไปปลงพระศพที่กรุงรัตนา มังคลา โอรสนางละเวงซึ่ง ครองกรุงลังกา ยกทัพมารบกับเมืองผลึกอีก พระอภัยมณีเป่าปี่สะกด ทัพจนสงครามยุติ เมื่อการศึกและความวุ่นวายต่าง ๆ สงบลง พระ อภัยมณีเกิดความรู้สึกสังเวชและเบื่อหน่ายความขัดแย้งระหว่างมเหสี จึงออกบวชเป็นฤๅษี นางละเวงตัดสินใจเปลี่ยนศาสนาและออกบวช ตามพร้อมกับนางสุวรรณมาลี ทั้งสามไปบ� ำเพ็ญเพียรอยู่ที่เขาสิงคุตร์ วรรคทองบทนี้อยู่ในตอนนางยุพาผกาและนางสุลาลีวันสองพี่น้อง ที่นางละเวงรับไว้เป็นบุตรีบุญธรรมขับกล่อมนางละเวงเพื่อให้นางคลาย ความเศร้าหมองในชะตาชีวิตของตน ความหมายของวรรคทอง บทขับกล่อมนางละเวงบทนี้มีเนื้อความกล่าวว่า หากความหนาวนั้น เกิดขึ้นเพราะน�้ ำค้างที่พร่างพรมลงมายามดึกก็ยังอาจประทังหรือแก้ไข ให้อบอุ่นหลับสบายได้ด้วยการสวมเสื้อผ้า หากความหนาวนั้นเกิดขึ้น จากลมว่าวที่พัดผ่านมา ก็ยังอาจประทังให้คลายหนาวได้ด้วยการผิงไฟ แต่ส� ำหรับความหนาวใจนั้นเป็นสิ่งที่แก้ไขได้ยาก ผู้ที่หนาวใจจ� ำต้องทน ทรมานทุกวันทุกคืน ทางเดียวที่จะแก้ความหนาวใจนี้ได้ คือมีคนรักไว้ หนาวน�้ ำค้างพร่างพรมจะห่มเสื้อ พระอภัยมณี �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 203 8/8/2557 BE 3:09 PM