สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

183 เนื้อหาของบทประพันธ์ วิวาหพระสมุทเป็นบทละครที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้า อยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์ขึ้นจากการผสมผสานต� ำนานกรีกโบราณ เรื่องการสังเวยเจ้าหญิงให้เจ้าสมุทรกับการเยือนของเรือรบราชนาวี อังกฤษซึ่งครองอ� ำนาจทางทะเลในขณะนั้น เรื่องวิวาหพระสมุท เกิดขึ้นที่เกาะอัลฟะเบตาซึ่งประชาชนมีความเกรงกลัวอ� ำนาจพระ สมุทร มีธรรมเนียมว่าทุก ๆ ๑๐๐ ปี ชาวเมืองต้องส่งส่วยเป็นหญิงสาว พรหมจารีให้ไปเป็นเจ้าสาวของพระสมุทร มิฉะนั้นจะเกิดภัยพิบัติขึ้น ขณะนั้น อันโดรเมดา ธิดาท้าวมิดัสเจ้าผู้ครองเกาะ รักกับอันเดรซึ่ง เป็นเจ้าต่างนคร แต่ความรักมีอุปสรรคเพราะอันเดรมีฐานะยากจน คอนสตันติโน๊สซึ่งเป็นสหายสนิทของหลานหัวหน้านักบวชก็หลงรัก อันโดรเมดาเช่นกัน จึงออกอุบายยุยงให้ชาวเกาะตื่นตกใจว่าใกล้ถึง เวลาที่จะต้องส่งเจ้าสาวให้พระสมุทรแล้วเพื่อให้ท้าวมิดัสจ� ำใจส่ง อันโดรเมดาไปสังเวย ขณะนั้นเรือรบหลวงอ๊อกสฟอร์ดมาจอดเทียบท่า ชาวเมืองเห็นบ๋อยรับใช้ชาวจีนของผู้บังคับการเรือก็ตกใจคิดว่าเป็นผี ทะเลมาทวงส่วยให้พระสมุทร คอนสตันติโน๊สจึงฉวยโอกาสจ้างบ๋อย ให้ชี้ตนเป็นตัวแทนพระสมุทรเพื่อจะได้แต่งงานกับอันโดรเมดา อันเดร และอันโดรเมดารู้ทันอุบายนี้จึงส่งพี่เลี้ยงของเจ้าหญิงไปขอความ ช่วยเหลือจากฝ่ายอังกฤษ ในพิธีส่งตัวเจ้าสาวพระสมุทร นาวาเอก เอดเวอร์ด ไลอ้อนจึงซ้อนแผนของคอนสตันติโน๊ส โดยแสดงตนว่า เป็นผู้บังคับการเรือแห่งราชนาวีอังกฤษซึ่งมีอ� ำนาจสูงสุดในท้องทะเล จึงถือว่าเป็นผู้แทนพระสมุทรโดยชอบธรรม และเลือกให้อันเดรเป็น ตัวแทนพระสมุทรแต่งงานกับอันโดรเมดา ส่วนนาวาเอกไลออนก็ได้ แต่งงานกับพระพี่เลี้ยงของเจ้าหญิงด้วย บทประพันธ์ตอนที่เป็นวรรคทองนี้เป็นตอนที่คอนสตันติโน๊สกับ เพื่อนสนิทคือโยฮันนิสร่วมกันวางอุบายยุยงให้พลเมืองแตกตื่นกลัว พระสมุทรที่จะมาทวงส่วย จากนั้นจะให้คริสโตเฟอร์ ลุงของโยฮันนิส ซึ่งเป็นหัวหน้านักบวชแนะน� ำให้ท้าวมิดัสส่งธิดาไปสังเวย โดยให้ แต่งงานกับคอนสตันติโน๊สซึ่งเจ้าสมุทรเลือกให้เป็นผู้แทน ปากเป็นเอกเลขเป็นโทโบราณว่า วิวาหพระสมุท �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 183 8/8/2557 BE 3:09 PM