สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

11 ต่อนางผู้เป็นที่รัก ในฐานะบทชมโฉม แม้จะยาวเพียง ๒ บท แต่กวีก็ สามารถสรรค� ำและความเปรียบที่พรรณนาให้เห็นภาพความงดงาม ของนางได้อย่างชัดเจนและครบถ้วนสมบูรณ์ โดยเริ่มจากความงามใน ภาพรวมแล้วจึงไล่เรียงไปทีละส่วน ได้แก่ ใบหน้า ดวงตา คิ้ว และรูปร่าง ของนาง กวีใช้ค� ำว่า “งามจริงพริ้งพร้อมดังเลขา” สื่อว่านางมีความงาม พร้อมสมบูรณ์อย่างแท้จริงราวกับภาพวาดของจิตรกรฝีมือเอก หรือ เปรียบความ “ผ่องพักตร์โสภา” ของนางกับ “จันทราทรงกลด” เพื่อสื่อ ให้เห็นว่านางมิได้นวลงามผุดผ่องอย่างธรรมดา แต่งามเลิศยิ่งกว่าหญิง ทั้งปวง เพราะพระจันทร์ทรงกลดจะส่องรัศมีนวลผ่องกว่าพระจันทร์ใน ยามปรกติทั้งยังเน้นย�้ ำว่าเป็นพระจันทร์ที่สว่างสุกใส “หมดมลทิน” อัน แสดงให้เห็นว่าใบหน้าของนางนั้นนวลงามหมดจด ไร้รอยต� ำหนิใด ๆ บทขับกล่อมนี้ไม่เพียงเป็นบทชมความงามของนางเท่านั้น แต่ยัง เป็นบทที่สะท้อนความรักอันลึกซึ้งที่อิเหนามีต่อบุษบาด้วย ดังจะเห็น ว่าอิเหนากล่อมนางโดยใช้ถ้อยค� ำที่อ่อนหวานและไพเราะยิ่ง เช่น เรียก นางว่า “สายสมร”“เจ้า”“นวลละออง” และแทนตนเองว่า “พี่” หรือเมื่อ ขับกล่อมนาง ก็ใช้ถ้อยค� ำนุ่มนวลว่า “นอนเถิดพี่จะกล่อม” อันสะท้อน ชัดว่าอิเหนารักและทะนุถนอมนางอย่างยิ่ง นอกจากนี้ การที่อิเหนา กล่อมนางโดยชื่นชมความงามของนางอย่างละเอียดยังสะท้อนให้เห็น ว่าขณะที่ขับกล่อมนาง อิเหนาได้ใช้สายตาพิศชมความงามแต่ละส่วน ของนางด้วยความรักใคร่ทะนุถนอมดังที่จบท้ายบทกลอนว่าความงาม ของนางนี้ท� ำให้อิเหนา “หวังถวิล” คิดถึงนางอยู่ตลอดเวลา อันเป็นการ จบท้ายบทขับกล่อมที่เชื่อมร้อยการเชิดชูความงามอันล�้ ำเลิศของนาง กับอารมณ์รักอันลึกซึ้งที่อิเหนามีต่อนางเข้าด้วยกันอย่างกลมกลืน ความไพเราะนุ่มนวลของถ้อยค� ำ จินตภาพความงามอันโดดเด่น ของนาง และความอ่อนหวานลึกซึ้งแห่งอารมณ์รักที่ผสานกันอย่าง กลมกลืนลงตัว ได้ท� ำให้บทประพันธ์นี้เป็นวรรคทองที่ตราตรึงอยู่ใน ใจผู้อ่านเรื่อยมาจวบจนถึงทุกวันนี้ สายสมรนอนเถิดพี่จะกล่อม อิเหนา �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 11 8/8/2557 BE 3:09 PM