สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

154 กวีวัจน์วรรณนา ที่มาของวรรคทอง โคลงนิราศนรินทร์ ผู้แต่ง นายนรินทร์ธิเบศร์ (อิน) ปี/สมัยที่แต่ง พ.ศ. ๒๓๕๒ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประเภทของวรรณคดี โคลงนิราศนรินทร์เป็นวรรณคดีนิราศ วรรณคดีนิราศเป็นวรรณคดีที่ พรรณนาการพลัดพรากจากนางผู้เป็นที่รัก จึงมักเป็นเรื่องที่กวีมุ่งแสดง การคร�่ ำครวญอาลัยรัก และอาจผสานกับการบันทึกการเดินทาง โดย กวีมักสอดแทรกประสบการณ์และทัศนะที่มีต่อสิ่งที่พบเห็นในระหว่าง การเดินทางด้วย รูปแบบค� ำประพันธ์ โคลงนิราศนรินทร์ประกอบด้วยร่ายสุภาพ ๑ บทและโคลงสี่สุภาพ ๑๔๑ บท วัตถุประสงค์/โอกาสในการแต่ง นายนรินทร์ธิเบศร์ประพันธ์โคลงนิราศนรินทร์เพื่อแสดงการ คร�่ ำครวญอาลัยรักเนื่องจากต้องพลัดพรากจากนางอันเป็นที่รัก เมื่อ คราวตามเสด็จกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ไปปราบพม่าที่ยก ทัพมาตีเมืองถลางและชุมพรใน พ.ศ. ๒๓๕๒ เนื้อหาของบทประพันธ์ ในตอนต้นเรื่อง กวีกล่าวสรรเสริญพระเกียรติพระบาทสมเด็จ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย และกล่าวชมความงดงามรุ่งเรืองของ กรุงเทพมหานคร แล้วจึงกล่าวถึงความเศร้าโศกระทมทุกข์ของกวีที่ ต้องจากเมืองและนางผู้เป็นที่รักเพื่อไปราชการสงคราม กวีพรรณนา ความรักที่มีต่อนางและคร�่ ำครวญถึงนางด้วยความอาลัยพร้อมทั้ง กล่าวถึงสถานที่ต่าง ๆ ตามเส้นทางการเดินทางไม่ว่ากวีจะเดินทางไป �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 154 8/8/2557 BE 3:09 PM