สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

128 กวีวัจน์วรรณนา ที่มาของวรรคทอง ประชุมโคลงโลกนิติ ผู้แต่ง สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร ปี/สมัยที่แต่ง พ.ศ. ๒๓๗๔-๒๓๗๘ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเภทของวรรณคดี โคลงบทนี้เป็นวรรณคดีค� ำสอน คือวรรณคดีที่มีเนื้อหามุ่งแสดงคติ ปรัชญาในการด� ำเนินชีวิต จริยธรรม หรือข้อประพฤติปฏิบัติของคนใน สังคมกวีอาจน� ำค� ำสอนมาจากค่านิยมความเชื่อหลักธรรมทางศาสนา หรือประสบการณ์ชีวิต รูปแบบค� ำประพันธ์ โคลงสี่สุภาพ วัตถุประสงค์/โอกาสในการแต่ง ในพ.ศ.๒๓๗๔ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระ กรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ทั้งยังมีพระราชประสงค์ให้รวบรวมสรรพวิชาความรู้ของไทยอัน มีมาแต่โบราณมาจารึกลงบนแผ่นศิลา เพื่อสืบทอดภูมิปัญญา ไทยและเผยแพร่ความรู้ให้ประชาชนสามารถเข้าถึงและศึกษาได้ โดยง่ายและเท่าเทียมกัน ในการนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร (ขณะด� ำรงพระ ยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนเดชอดิศร) รวบรวมและช� ำระ โคลงโลกนิติส� ำนวนเก่า แล้วน� ำมาจารึกบนแผ่นศิลาประดับไว้ บริเวณศาลาทิศของพระมณฑป เพื่อเป็นโอวาทสอนใจประชาชน ดังโคลงบทแรกที่ว่า �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 128 8/8/2557 BE 3:09 PM