สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

117 อาทิตย์และดวงจันทร์เพื่อเน้นย�้ ำให้เห็นความส� ำคัญของนางที่มีต่อ ชีวิตของเขา อันเดรเปรียบนางเป็นดวงอาทิตย์ เพราะแสงอาทิตย์ เป็นสิ่งจ� ำเป็นส� ำหรับชีวิตมนุษย์ ท� ำให้สรรพสิ่งทั้งมวลในโลกด� ำรง อยู่ได้ การเปรียบนางเป็น “ดวงสุรีย์ศรี” ที่จะช่วยขจัดความมืดมิด หมองหม่นให้หมดไป และน� ำความสุข ความอบอุ่น ความหวัง และ ก� ำลังใจมาสู่ชีวิตของเขาอีกครั้งหนึ่ง จึงแสดงความส� ำคัญอันสูงสุด ของนางที่มีต่อชีวิตของฝ่ายชาย ในขณะเดียวกัน การใช้อุปลักษณ์ เปรียบเทียบนางที่รักเป็นดวงจันทร์ ก็เป็นการชมความงามและ พรรณนาความรักที่มีต่อนางไปพร้อม ๆ กันด้วย แสงของดวงจันทร์ นอกจากจะช่วยให้มนุษย์สามารถประกอบกิจกรรมต่าง ๆ ได้ในยาม ค�่ ำคืนแล้ว ความนุ่มนวลเย็นตาของแสงพระจันทร์ยังสร้างความ สุขและความชื่นเย็นให้แก่จิตใจของผู้ได้ชม ดังที่อันเดรได้พรรณนา ว่า โฉมอันนวลงามผุดผ่องดังดวงจันทร์ของอันโดรเมดาได้สร้าง ความดื่มด�่ ำประทับใจและก่อให้เกิดความสุขความชื่นใจให้แก่เขา และความพึงตาพึงใจนี้เองที่น� ำไปสู่ความรักอันยิ่งใหญ่ลึกซึ้งที่มีต่อ นาง ในวรรณคดีไทยแต่โบราณ การเปรียบเทียบสตรีกับดวงจันทร์ และบุรุษกับดวงอาทิตย์เป็นภาพพจน์ที่มีปรากฏอยู่ แต่การเปรียบ นางเป็นทั้งดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ นับเป็นภาพพจน์ที่แปลกใหม่ การน� ำเสนออุปลักษณ์ทั้งสองไปพร้อม ๆ กันช่วยสื่อให้ผู้อ่านเห็นว่า อันโดรเมดามีคุณค่าและความส� ำคัญต่อชีวิตของอันเดรในทุกโมงยาม ดุจเดียวกับดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ที่หมุนเวียนกันให้แสงสว่างแก่ โลกเพื่อให้สรรพสิ่งด� ำเนินชีวิตไปได้ ภาพพจน์ที่แปลกใหม่และทรงพลัง การจัดวางถ้อยค� ำอย่างประณีต บรรจงเพื่อเชิดชูคุณค่าของหญิง และการเล่นสัมผัสอันแพรวพราวก่อ ให้เกิดเสียงเสนาะไพเราะสอดคล้องกับอารมณ์ของบทกวี ท� ำให้บท ประพันธ์บทนี้เป็นบทฝากรักที่ซาบซึ้งกินใจยิ่ง ทั้งยังเหมาะสมกลมกลืน เป็นอย่างดีกับท� ำนองเพลงคลื่นกระทบฝั่งซึ่งมีลีลาอ่อนหวานนุ่มนวล ต่อมาเมื่อมีผู้น� ำวรรคทองบทนี้ไปเป็นเนื้อร้องของเพลงไทยสากลชื่อ ถึงกลางวันสุริยันแจ่มประจักษ์ วิวาหพระสมุท �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 117 8/8/2557 BE 3:09 PM