สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

101 เนื้อหาของบทประพันธ์ พระอภัยมณี เป็นเรื่องราวของพระอภัยมณี โอรสท้าวสุทัศน์และ นางปทุมเกสรแห่งกรุงรัตนา เรื่องเริ่มต้นเมื่อพระอภัยมณีและอนุชา คือศรีสุวรรณออกเดินทางไปศึกษาเล่าเรียนวิชา พระอภัยมณีเรียนวิชา เป่าปี่จนเชี่ยวชาญ สามารถเป่าปี่สะกดคนและสัตว์ได้ ส่วนศรีสุวรรณ เรียนวิชากระบี่กระบอง เมื่อท้าวสุทัศน์ทราบว่าโอรสทั้งสองไม่ได้เรียน วิชาส� ำหรับกษัตริย์ก็กริ้วและขับไล่ออกจากเมือง พระอภัยมณีและ ศรีสุวรรณเดินทางพเนจรไปจนได้พบกับพราหมณ์วิเชียร โมราและสานน พราหมณ์ขอให้พระอภัยมณีเป่าปี่ให้ฟัง เสียงปี่อันไพเราะสะกดให้ทุก คนหลับใหลนางผีเสื้อสมุทรได้ยินเสียงปี่จึงติดตามเสียงมาจนพบพระ อภัยมณีและเกิดหลงรัก จึงอุ้มพระอภัยมณีไปที่ถ�้ ำของตน นางแปลง กายเป็นมนุษย์และขอให้พระอภัยมณีเป็นสามี เมื่อศรีสุวรรณและ พราหมณ์ทั้งสามฟื้นคืนสติก็แล่นเรือออกติดตามหาพระอภัยมณีไป จนถึงเมืองรมจักร ศรีสุวรรณได้พบรักและอภิเษกกับนางเกษราธิดา เจ้าเมืองรมจักร และมีธิดาด้วยกันชื่ออรุณรัศมี พระอภัยมณีมีโอรสกับนางผีเสื้อสมุทรชื่อสินสมุทร ซึ่งเป็นเด็กมี ก� ำลังมาก วันหนึ่งสินสมุทรลอบออกไปเที่ยวเล่นแล้วไล่จับพ่อเงือก มาได้พ่อเงือกจึงช่วยออกอุบายพาพระอภัยมณีและสินสมุทรหนี ฝ่าย นางยักษ์ตามมาทัน จึงจับพ่อเงือกแม่เงือกกิน ส่วนพระอภัยมณีกับ นางเงือกและสินสมุทรเดินทางต่อไปจนถึงเกาะแก้วพิสดาร ทั้งสาม ได้รับความช่วยเหลือจากพระฤๅษีจนรอดพ้นจากนางผีเสื้อมาได้ ต่อ มาพระอภัยมณีได้นางเงือกเป็นชายา ฝ่ายเมืองผลึกมีกษัตริย์ชื่อท้าวสิลราชซึ่งมีมเหสีชื่อนางมณฑา ทั้ง สองมีธิดาชื่อสุวรรณมาลี วันหนึ่งนางสุวรรณมาลีออกไปท่องทะเลกับ พระบิดา เรือของนางถูกคลื่นลมซัดไปถึงเกาะแก้วพิสดาร พระอภัยมณี หลงรักนางสุวรรณมาลีตั้งแต่แรกเห็น ส่วนสินสมุทรก็ถูกชะตากับ นางจึงขอเป็นบุตรบุญธรรมพระฤๅษีช่วยชี้ทางกลับเมืองให้ท้าวสิลราช พระอภัยมณีขอโดยสารเรือไปด้วยและฝากนางเงือกซึ่งก� ำลังตั้งครรภ์ แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์ พระอภัยมณี �������������� 5 of 5_140809_CC.indd 101 8/8/2557 BE 3:09 PM