สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

93 อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร กรอม : ขอม ค� ำว่า กรอม กร๋อม เพี้ยนมาจากค� ำภาษาเขมรว่า โกรม แปลว่า ใต้ และค� ำที่เขียนว่า “กรอม” นี้ ชาวล้านนาอ่านออกเสียงเป็น “ขอม” ส่วนคนไทยภาคกลางออกเสียงเป็น “กร๋อม” กรอมหรือขอม จึง เป็นค� ำที่ใช้เรียกชื่อชาวต่างชาติที่อยู่ทางทิศใต้ เช่น ไทยใหญ่เรียกคนไทยในประเทศไทยว่า ขอม ต� ำนาน ต่าง ๆ ของล้านนากล่าวว่า เมื่อคนไทยอพยพลงมายังตอนบนของประเทศไทย บริเวณนั้นมีมอญโบราณ ครอบครองอยู่ก่อนแล้ว คนไทยจึงเรียกพวกมอญโบราณว่า กรอมด� ำ ส่วนขอมที่อยู่ทางทิศใต้ของสุโขทัย หรืออยุธยาก็คือ บรรพบุรุษของเขมรในปัจจุบัน ต� ำนานเมืองสุวรรณโคมค� ำ (ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๗๒) กล่าวถึงกรอมด� ำว่า เป็นชาติหนึ่งอยู่ใน แคว้นสุวรรณโคมค� ำ มีเขตแดนทิศเหนือจดปากทางหนองแส (ในยูนนานหรือหยุนหนาน) ทางทิศตะวันตก จดฝายนาค (แก่งลี่ผีในแม่น�้ ำโขง) ทิศตะวันออกจดแม่น�้ ำแท้ ทิศใต้จดแม่น�้ ำตู ภายหลังเมืองสุวรรณโคมค� ำ ถูกน�้ ำท่วมท� ำลายไป พวกกรอมด� ำที่เหลือตาย หนีไปอยู่ยังเมืองอุมงคเสลา ซึ่งอยู่บนฝั่งของแม่น�้ ำกกทาง ด้านเหนือ บ้างก็ไปอยู่ที่เมืองนครไทยเทศ (เมืองไทยในยูนนาน) ตามต� ำนานสิงหนวัติ (ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๖๒) ต่อมา เมืองอุมงคเสลาเป็นกบฏต่อเมือง โยนกนาคนครไชยบุรีศรีช้างแส่น (ช้างแส่น แปลว่า ช้างร้อง ต่อมามีชื่อว่า เชียงแสน) พระยากรอมแห่ง อุมงคเสลามาตีเมืองโยนกนาคนครได้จากพระองค์พัง ภายหลังพรหมกุมารโอรสพระเจ้าพังตีเมืองคืนได้ และไล่ติดตามพวกกรอมลงมา จนพระอินทร์ต้องมาเนรมิตท� ำก� ำแพงหินกั้นไว้ เพื่อมิให้พรหมกุมารรุกไล่ กรอมด� ำต่อไป (ต่อมา บริเวณนี้เรียกว่า เมืองก� ำแพงเพชร) พรหมกุมารได้เป็นพระเจ้าพรหมสืบต่อจาก พระองค์พังประมาณ พ.ศ. ๑๔๐๐ ตามหนังสือชินกาลมาลีปกรณ์ พระนางจามเทวีเป็นอัครมเหสีของเจ้าประเทศราชในเมืองรามัญ ซึ่งพระราชบิดาคือ พระเจ้าจักรพรรดิเมืองลวะปุระส่งให้ไปครองหริภุญชัย (ราว พ.ศ. ๑๕๐๐) ต่อมา ไม่นาน ในรัชกาลของพระเจ้ากัมพลเกิดโรคห่า ชาวหริภุญชัยหนีโรคนี้ไปอยู่เมืองสุธรรมนคร (สะเทิม) ภายหลังถูกพระยาปุณกาม (พุกาม) เบียดเบียนจึงหนีกลับมา ตามพงศาวดารพม่า ในสมัยพระเจ้าอนิรุทธแห่งพุกาม มีกองทัพกรอมจากที่เมืองเชียงใหม่ ในปัจจุบัน ยกไปประชิดเมืองพะโค และในต� ำนานเมืองสะเทิมของมอญอันเป็นตอนต้นของเรื่องราชาธิราช ว่า ในสมัยพระเจ้าอุทินแห่งเมืองสะเทิม มีพวกกรอมยกมารบเมืองสะเทิม พุกามต้องยกกองทัพมาช่วย จึงสามารถตีพวกกรอมแตกไป นักโบราณคดีลงความเห็นว่า ชาวละโว้ (ลวะปุระ) พระนางจามเทวีกับพวกที่อพยพไปเมือง หริภุญชัยน่าจะเป็นมอญ พวกกรอมที่ยกไปเมืองสะเทิมดังกล่าวข้างต้น ก็น่าจะเป็นมอญที่ยกไปจาก หริภุญชัยนั่นเอง.