สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

42 อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร แพ้ – ชนะ เพื่อ – เพราะ โคลงประกาศแช่งน�้ ำ “อย่ากินข้าวเพื่อไฟจนตาย” คือกินข้าวแล้วกลายเป็นแกลบ ไหม้ไฟแต่ปากลงไปจนถึงทวารหนัก ส้ม – เปรี้ยว เงือน – เงิน (ชาวน่าน) ลูท่าง – ยูต้าง – อยู่ช่าง – เป็นการสะดวก ไพร่ฟ้าหน้าใส – พลเมือง เช่น มหาชาติค� ำหลวงกัณฑ์มหาพล หน้า ๑๖๙ “ไพร่ฟ้าหน้าใส ชาวเชตุดร ก� ำจัดท้าวจร จากเมืองมานาน” ชาวเมืองโกรธพระเวสสันดร จึงมาขับไล่ คงไม่มาด้วยหน้าตา แจ่มใสหรือหน้าใสเป็นแน่ พจนานุกรมไทยยวน – ไทย – อังกฤษ ของนายเมธ รัตนประสิทธิ์ แปล ไพร่ฟ้าหน้าใส ว่า ไพร่ฟ้า แต่น่าเสียดายที่ไม่อ้างที่มาหรือยกตัวอย่างไว้ ล้มตายหายกว่า กว่า – ไป (ไทใหญ่) เสื้อ – เชื่อ (อีสาน) – เชื้อ พ่อเชื้อเสื้อค� ำเป็นวลีคู่กัน หมายความเท่ากับ พ่อเชื้อหรือพ่อนั่นเอง เยีย – ยุ้ง ฉาง หั้น – นั้น เจ็บท้องข้องใจ – จะแปลว่าเดือดเนื้อร้อนใจ หรือจะแปลตามไทขาว ข้องใจ – ทะเลาะกัน บ่ไร้ – ไม่ยาก แลปีแล – เยียปีเยีย – เยปีเย – แต่ละปี เยียมาบางผึ้ง – และมาบางผึ้ง เยียอาจแปลว่า ท� ำ และ แล้ว หรือจึงก็ได้ เลื้อน – อ่านท� ำนองเสนาะ (ดร.บรรจบ ว่าเป็นภาษาถิ่นของไทในพม่า) ราม – ปานกลาง จารึกวัดอโสการาม สุโขทัย แปลรามว่ามัชฌิม ลุกมา – มาจาก มน – กลม เที่ยง – มั่นคง สงบสุข (ไทขาว) อั้น – นั้น เช่น ผีในเขาอั้น เดือนบ้าง – ข้างแรม (ชาวน่าน) สูดธรรม – สวดธรรม