สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

110 อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร ถ้าพระยางั่วน� ำถุมเป็นคนละฝ่ายกับพระมหาธรรมราชาที่ ๑ พระยาเลอไทยก็คงทรงสนับสนุนให้ พระมหาธรรมราชาที่ ๑ พระโอรสเป็นกษัตริย์ครองเมืองศรีสัชนาลัยใน พ.ศ. ๑๘๘๓ และเมื่อพระยา เลอไทยสิ้นพระชนม์แล้ว พระยางั่วน� ำถุมขึ้นเสวยราชย์ที่เมืองสุโขทัยแทน พระมหาธรรมราชาที่ ๑ จึงทรง ยกพลไปปราบพระยางั่วน� ำถุม ในสมัยสุโขทัยนิยมน� ำชื่อปู่มาตั้งเป็นชื่อหลาน อาจสันนิษฐานว่า พระยางั่วน� ำถุมมีพ่อขุนศรีนาว น� ำถมเป็นบรรพบุรุษ และพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ พระราชบิดาของพ่อขุนรามค� ำแหงมหาราช อาจจะอภิเษก สมรสกับพระธิดาของพ่อขุนศรีนาวน� ำถุมก็เป็นได้ งั่ว เป็นค� ำน� ำหน้านามแสดงว่าเป็นลูกชายคนที่ ๕ และ น� ำถุม ยังมีใช้ในภาษาถิ่นแปลว่า น�้ ำท่วม. บรรณานุกรม ประเสริฐ ณ นคร. งานจารึกและประวัติศาสตร์ของประเสริฐ ณ นคร. นครปฐม : โรงพิมพ์ศูนย์ส่งเสริม และฝึกอบรมการเกษตรแห่งชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ก� ำแพงแสน, ๒๕๓๔. ศิลปากร, กรม จารึกสมัยสุโขทัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ยูไนเต็ดโปรดักชัน, ๒๕๒๖. (จัดพิมพ์เนื่องในโอกาส ฉลอง ๗๐๐ ปี ลายสือไทย พุทธศักราช ๒๕๒๖). พระยาง� ำเมือง (พ.ศ. ๑๗๘๑–๑๘๖๑) พระยาง� ำเมือง เป็นกษัตริย์องค์ที่ ๙ แห่งแคว้นพะเยา (พ.ศ. ๑๘๐๑–๑๘๖๑) พระยาง� ำเมืองประสูติเมื่อ พ.ศ. ๑๗๘๑ เป็นโอรสของขุนมิ่งเมืองแห่งราชวงศ์ขุนจอมธรรม ทรง ศึกษาศิลปศาสตร์ร่วมกับพ่อขุนรามค� ำแหงมหาราช และพระยามังรายมหาราช ที่ส� ำนักพระสุกทันตฤๅษี กรุงละโว้ แม้จะมีสัมพันธไมตรีอันดีระหว่างสามกษัตริย์ แต่ใน พ.ศ. ๑๘๑๙ พระยามังรายมหาราชทรงยกพล ไปที่บ้านดอย อยู่ต่อแดนเชียงรายกับพะเยาเพื่อจะรบเอาเมืองพะเยา พระยาง� ำเมืองทรงยกทัพมาและ ใช้คนมาเจรจาความเมืองกัน พระยาง� ำเมืองทรงยอมยกเขตแดน มีคน ๕๐๐ หลังคาเรือนให้ ส่วนต� ำนาน พะเยามีข้อความว่า พ.ศ. ๑๘๐๕ พระยามังรายทรงได้เมือง ๒ เมือง คือ แช่พรานและเชียงเคี่ยนไปจาก พะเยา และพระยาง� ำเมืองทรงมีปัญญามากและมีอิทธิฤทธิ์เช่นเดียวกับพระร่วง ฉลาด สุขุม ตั้งอยู่ใน ทศพิธราชธรรม พ.ศ. ๑๙๐๐ ต� ำนานพื้นเมืองเชียงใหม่มีข้อความว่า พระยาร่วง (หมายถึงพ่อขุนรามค� ำแหงมหาราช) และพระยาง� ำเมืองเป็นพระสหายกัน เมื่อพระยาร่วงเสด็จมาด� ำหัวที่แม่น�้ ำโขงในวันสงกรานต์ นางพระยา ง� ำเมืองชื่อ นางอั้วเชียงแสน ท� ำแกงถวายพระยาง� ำเมือง และถูกหยอกล้อว่าน�้ ำแกงมากไปหน่อย นางอั้ว เชียงแสนโกรธเลยไม่ยอมไปมาหาสู่ด้วย พระยาร่วงทรงทราบว่านางอั้วรักพระองค์จึงได้เสียกัน พระยาง� ำเมือง