สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

99 อนุสรณ์ในการพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร ไปเมืองราด เมื่อขอมสะบาดโขลญล� ำพงยกทัพจากเมืองสุโขทัยมาตีเมืองเชลียงคืน พ่อขุนผาเมืองก็ทรง ยกทัพจากเมืองราดเข้ายึดเมืองสุโขทัยได้ และทรงร่วมกับพ่อขุนนางกลางหาวช่วยกันตีขนาบขอมสะบาด โขลญล� ำพง จนพ่ายแพ้ไป เรื่องราวของขอมสะบาดโขลญล� ำพงที่ปรากฏในศิลาจารึกหลักที่ ๒ มีเพียงเท่านี้ ขอมมาจากค� ำ กร๋อม หรือโกรม แปลว่า ใต้ หมายถึงคนต่างชาติทางทิศใต้ เช่น ขอมของล้านนา คือ พวกมอญ แต่ขอม ของชาวสุโขทัย คือ ชนชาติโบราณทางใต้ที่สืบเชื้อสายมาเป็นเขมร โขลญ ในจารึกขอมโบราณ หมายถึง หัวหน้า เช่น หัวหน้าพนักงานดูแลวัด เป็นต้น ขอมสะบาดโขลญล� ำพงอาจเป็นผู้ที่กษัตริย์ขอมใช้ให้คอย ดูแลความเคลื่อนไหวของคนไทยก็ได้ ตอนที่พ่อขุนศรีนาวน� ำถุมถึงแก่พิราลัย ขอมสะบาดโขลญล� ำพง ฉวยโอกาสยึดแคว้นเชลียงสุโขทัยได้ก่อนที่พ่อขุนผาเมืองจะทรงยกทัพจากเมืองราดมาทัน แต่ขอมสะบาด โขลญล� ำพงก็หลงกลยกทัพออกจากเมืองสุโขทัย จนต้องเสียเมืองสุโขทัยและพ่ายแพ้ไปในที่สุด พ่อขุนผาเมืองเวนเมืองสุโขทัยให้แก่พ่อขุนบางกลางหาว พร้อมทั้งถวายพระนามว่า พ่อขุนศรี อินทราทิตย์ มีข้อสันนิษฐานในการที่ยกเมืองสุโขทัยให้พระสหาย แทนที่จะครองเมืองเสียเอง ๓ ประการ ประการแรก คือ พ่อขุนบางกลางหาว อาจจะเป็นลูกเขยของพ่อขุนศรีนาวน� ำถุม เป็นไปได้ว่า ได้รับ สืบสิทธิการครองราชสมบัติทางภริยา ประการที่ ๒ คือ พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมืองเป็นสหายกัน แต่พ่อขุนผาเมืองได้ดื่มน�้ ำพิพัฒน์สัตยาต่อกษัตริย์ขอมว่าจะไม่คิดทรยศต่อขอม และประการที่ ๓ พ่อขุน ผาเมืองเป็นบุตรเขยของกษัตริย์ขอม เกรงว่าประชาชนจะไม่ไว้วางใจ พ่อขุนผาเมืองเสด็จกลับไปเมืองราด ต่อมาไปประทับที่เมืองศรีสัชนาลัย. บรรณานุกรม ประเสริฐ ณ นคร. งานจารึกและประวัติศาสตร์ของประเสริฐ ณ นคร. นครปฐม : โรงพิมพ์ศูนย์ส่งเสริม และฝึกอบรมการเกษตรแห่งชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ก� ำแพงแสน, ๒๕๓๕. สารนิพนธ์ ประเสริฐ ณ นคร. ศาสตราจารย์ ดร.นิยะดา เหล่าสุนทร บรรณาธิการ. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์, ๒๕๔๑.