สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 33 No. 1 Jan.-Mar. 2008 12 ∑ÿ °§π„π — ß§¡π—È π ®–¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫ ¿“æ ¢Õß — ߧ¡∑’Ë √ÿà ߇√◊ Õß·≈–¬ÿ µ‘ ∏√√¡°Á µ“¡ ∑à “πæÿ ∑∏∑“ °Á ‰¡à ‰¥â ªØ‘ ‡ ∏§” Õπ ¥—È ß‡¥‘ ¡„πæÿ ∑∏»“ π“∑’Ë «à “ªí ®‡®°∫ÿ §§≈ ·µà ≈–§π “¡“√∂¡ÿà ß¡—Ë πªØ‘ ∫— µ‘ ‡æ◊Ë Õ ∫√√≈ÿ π‘ ææ“π‰¥â µ≈Õ¥‡«≈“ ‰¡à «à “ ∂“π°“√≥å „π — ß§¡®–‡ªì π‡™à π‰√ „π ∂“π°“√≥å √Õ∫¥â “πÕ— π‡ªì πÕÿ ª √√§ ·°à °“√ªØ‘ ∫— µ‘ ∏√√¡·≈–°“√‡¢â “∂÷ ß π‘ ææ“π¢Õßµππ—È πªí ®‡®°∫ÿ §§≈ “¡“√∂ ‡≈◊ Õ°„™â «‘ ∏’ º≈–®“° — ߧ¡‰ª∫«™‡ªì π æ√–À√◊ Õ‰ªÕ¬Ÿà §π‡¥’ ¬«‰¥â Õ¬Ÿà ·≈â « ¥— ßπ—È π ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ®÷ ߉¡à ‰¥â ¢— ¥·¬â ß°— ∫§” Õπ ∑’Ë «à “π‘ ææ“π„π∞“π–∑’Ë ‡ªì 𧫓¡À≈ÿ ¥æâ π à «π∫ÿ §§≈¬à Õ¡‰¡à ¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫ª√“°Ø°“√≥å ∑—È ßÀ≈“¬∑’Ë ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈߉ª ·µà ‡¡◊Ë Õ π‘ ææ“π‡ªì πÕÿ ¥¡§µ‘ ¢Õß — ߧ¡‚¥¬ ‡©æ“– °“√∫√√≈ÿ π‘ ææ“π¬à Õ¡®–¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫°“√®— ¥√–‡∫’ ¬∫∑“ß — ߧ¡‡æ◊Ë Õ„Àâ ¡’ ªí ®®— ¬ à ߇ √‘ ¡ π— ∫ πÿ πÕÿ ¥¡§µ‘ π’È „π ∑”πÕ߇¥’ ¬«°— π‡¡◊Ë Õπ‘ ææ“π‡ªì πÕÿ ¥¡§µ‘ ¢Õß — ߧ¡ °“√∑’Ë ∑ÿ °§π®–¡’ ‚Õ°“ ∫√√≈ÿ π‘ ææ“π‰¥â °Á ¡’ π— ¬«à “ ∑ÿ °§πµâ Õß ª√–°Õ∫°‘ ®°√√¡∑“ß‚≈°‡æ◊Ë Õ∑”„Àâ — ߧ¡¥’ ¢÷È π „π¢≥–∑’Ë ºŸâ ª√– ß§å ®–∫√√≈ÿ π‘ ææ“π·∫∫√“¬∫ÿ §§≈„πæÿ ∑∏»“ π“ ·∫∫¥—È ß‡¥‘ ¡‰¡à ®”‡ªì πµâ Õ߇°’Ë ¬«¢â Õß °— ∫ — ߧ¡·µà Õ¬à “ß„¥ ´÷Ë ß‡¡◊Ë Õ∂◊ Õµ“¡ √–∫∫¢Õß∑à “πæÿ ∑∏∑“ ·≈â « π‘ ææ“π „π√–¥— ∫π’È °Á ¬— ߧ߇ªì π¿“«–∑’Ë ‡¢â “∂÷ ߉¥â ¿“¬πÕ° — ߧ¡Õ¬à “ß ‘È π‡™‘ ߇™à π‡¥‘ ¡ π—Ë π°Á §◊ Õ«à “ «‘ ∂’ Ÿà π‘ ææ“π∑’Ë ‡ªì 𧫓¡ À≈ÿ ¥æâ π„π√–¥— ∫ªí ®‡®°∫ÿ §§≈π—È π „π ∑“ß∑ƒ…Æ’ ·≈â «¬— ߧ߉¡à ¢÷È πÕ¬Ÿà °— ∫ ∂“π°“√≥å ∑“ß«— µ∂ÿ √Õ∫µ— «ªí ®‡®°∫ÿ §§≈ ∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß ·µà π‘ ææ“π∑’Ë ‡ªì π‡ªÑ “À¡“¬ ∑“ß — ߧ¡ ”À√— ∫∑ÿ °§πµ“¡π‘ ¬“¡¢Õß ∑à “πæÿ ∑∏∑“ π—È π ®–‰¡à “¡“√∂∑”„Àâ ‡ªì π®√‘ ߢ÷È π¡“‰¥â À“° — ߧ¡ª√“»®“° §«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡·≈–§«“¡‡ ¡Õ¿“§ °“√‡πâ π¬È ”‡√◊Ë Õߧ«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ß√–‡∫’ ¬∫·≈–§«“¡¬ÿ µ‘ ∏√√¡„π — ß§¡ °— ∫‚Õ°“ ∑’Ë ∑ÿ °§π„π — ß§¡®– “¡“√∂¬°√–¥— ∫®‘ µ«‘ ≠≠“≥¢Õß ·µà ≈–§π‰¥â π—È π ¡’ µ— «Õ¬à “ß∑’Ë ∑√“∫°— π¥’ Õ¬Ÿà ·≈â «„π·π«§‘ ¥¢Õßæÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬ ‡∂√«“∑‡√◊Ë Õß®— °√æ√√¥‘ À√◊ Õ°…— µ√‘ ¬å ºŸâ ∑√ß∏√√¡ ∑— »π–¥—È ß‡¥‘ ¡¢Õ߉∑¬ ‡°’Ë ¬«°— ∫®— °√«√√¥‘ «— µ√π’È ¡’ Õ¬Ÿà „πÀπ— ß ◊ Õ ‰µ√¿Ÿ ¡‘ °∂“ ·Õπ¥–¬“ µ—È ß¢â Õ — ߇°µ ‡°’Ë ¬«°— ∫‡√◊Ë Õß√“«„πª°√≥å π’È ‰«â «à “ æ√–√“™“™“«æÿ ∑∏„πµ”π“π §◊ Õ ∏√√¡“‚»°√“™ ∑√߉¥â √— ∫¬°¬à Õß«à “‡ªì πµ— «Õ¬à “ߢÕß®— °√æ√√¥‘ „π Õÿ ¥¡§µ‘ ´÷Ë ß∑√ß∫”‡æÁ ≠∫ÿ ≠°ÿ »≈·≈–∑√ßÕ”π«¬§«“¡ –¥«°„Àâ ·°à ª√–™“™π¢Õßæ√–Õß§å ‡æ◊Ë Õ«à “æ«°‡¢“ ®–‰¥â ¡’ ‡«≈“ªØ‘ ∫— µ‘ ∏√√¡¡“°¢÷È π Ò˘ Ò˘ Andaya, Barbara Watson. çStatecraft in the Region of Lu Thai of Sukhodaya.é In Religion and the Legitimation of Power in Thailand, Laos and Burma, edited by Bardwell L. Smith. Chambersburg, Penn.: Anima Books, 1978, 4. Ú Tambiah, Stanley J. World Conqueror and World Renouncer A Study of Buddhism and Polity in Thailand Against a Historical Background. Cambridge: Cambridge University Press, 1976, 431. π—Ë π§◊ Õ „π¢π∫ª√–‡æ≥’ ∑“ß æÿ ∑∏»“ π“π—È π ¡’ °“√¬Õ¡√— ∫Õ¬à “ß ™— ¥‡®π«à “ §«“¡ ß∫„π — ß§¡¡’ §«“¡ ”§— ≠ ”À√— ∫ «— ¥‘ ¿“æ∑“ß®‘ µ«‘ ≠≠“≥ ¢Õߪ√–™“™π∑—Ë «‰ª „πª√–‡¥Á ππ’È ·∑¡‡∫’ ¬Àå ‰¥â µ—È ß¢â Õ — ߇°µ‰«â Õ¬à “ß ‡À¡“– ¡«à “ π— ∫µ—È ß·µà ¬ÿ §·√°Ê æÿ ∑∏»“ π“ ‰ ¥â ‡ °’Ë ¬ « ¢â Õ ß µ ≈ Õ ¥ ¡ “ °— ∫° “ √ ¡’ √–‡∫’ ¬∫∑“ß°“√‡¡◊ Õß·≈– — ߧ¡„π Õÿ ¥¡§µ‘ ·≈–‰¥â «“ßÀ≈— °°“√‡°’Ë ¬«°— ∫ æ√–√“™“ºŸâ ∑√ß∏√√¡ ´÷Ë ß®–∑√ß à ß ‡ √‘ ¡„Àâ — ߧ¡·≈–»“ π“¢Õßæ√–Õß§å ‡®√‘ ≠√ÿà ߇√◊ Õß ·π«§‘ ¥„πæÿ ∑∏»“ π“ ‡°’Ë ¬«°— ∫¿“«–∑“ß°“√‡¡◊ Õß∑’Ë ª√–°Õ∫ ¥â «¬»’ ≈∏√√¡π’È ‡¢â “°— π‰¥â ¥’ °— ∫ Ÿ µ√ ”‡√Á ®∑’Ë «à “ ‡©æ“– — ߧ¡∑’Ë ‡®√‘ ≠√ÿà ߇√◊ Õß ∑“ß«— µ∂ÿ ·≈â «‡∑à “π—È π®÷ ß®– “¡“√∂À— π‰ª · «ßÀ“§«“¡ ß∫∑“ß®‘ µ«‘ ≠≠“≥‰¥â ·π«§‘ ¥π’È ¬— ߇¢â “°— π‰¥â ¥’ °— ∫Õÿ ¥¡°“√≥å ∑“ß°“√‡¡◊ Õß∑’Ë ºŸâ ª°§√Õß∫â “π‡¡◊ Õß¡’ Õ”π“®‡∫Á ¥‡ √Á ®·µà ª√–°Õ∫¥â «¬∏√√¡– ·≈–®— ¥°“√ª°§√Õß·∫∫ — ߧ¡π‘ ¬¡ «— ¥‘ °“√ Ú Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ °“√®— ¥ «— ¥‘ °“√ „Àâ ·°à ª√–™“™π∑—Ë «‰ªπ—È π ∂◊ Õ°— π µ≈Õ¥¡“«à “¥”‡π‘ π‰ªµ“¡·∫∫¢Õß æÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ æÿ ∑∏»“ π“π‘ °“¬‡∂√«“∑ ·≈–°“√ªØ‘ √Ÿ ª¢Õßπ— °π« ¡— ππ‘ ¬¡„πª√–‡∑»‰∑¬