สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

°“√∂à “¬‡√≥Ÿ „π¥Õ°°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬ The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 33 No. 1 Jan.-Mar. 2008 146 ‡Õ∑‘ ≈’ π·≈–ÕÕ°´‘ πÕ“®®–∑”ß“π√à «¡ °— π„π°“√°√–µÿâ π„Àâ √— ߉¢à ¡’ °“√æ— ≤π“ ®π°√–∑—Ë ß‰¥â ‡¡≈Á ¥ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ °“√ ∂à “¬‡√≥Ÿ ¢Õߥհ°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬ ∑’Ë ∑”„Àâ √— ߉¢à ¡’ °“√æ— ≤π“®π°√–∑—Ë ß‰¥â ‡¡≈Á ¥π—È πÕ“®¡’ ªí ®®— ¬Õ◊Ë πÊ Õ’ °πÕ° ‡Àπ◊ Õ®“°‡Õ∑‘ ≈’ π·≈–ÕÕ°´‘ π¥— ß∑’Ë ‰¥â °≈à “«·≈â «¢â “ßµâ π ·≈–æ◊ ™™π‘ ¥Õ◊Ë πÊ Õ“®®–¡’ ªí ®®— ¬∑’Ë ·µ°µà “ß®“°°“√∂à “¬ ‡√≥Ÿ ¢Õߥհ°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬ ‡√“‰¥â Õ–‰√®“°°√≥’ »÷ °…“ ¥Õ°°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬≈Ÿ °º ¡ æ— π∏ÿå µà “ßÊ ∑—È ß∑’Ë π‘ ¬¡·≈–‰¡à π‘ ¬¡ª≈Ÿ ° ‡ªì π°“√§â “‡æ◊Ë Õµ— ¥¥Õ°À√◊ Õ‰¡â °√–∂“ß „πªí ®®ÿ ∫— π‡°‘ ¥®“°°“√º ¡À√◊ Õ°“√ ∂à “¬‡√≥Ÿ ¢â “¡ “¬æ— π∏ÿå ·µà ∫“ߧ√—È ß °“√∂à “¬‡√≥Ÿ ¢Õß°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬ ∫“ßæ— π∏ÿå ‰¡à “¡“√∂∑”‰¥â À√◊ Õ∑’Ë ¿“…“ ™“«∫â “π‡√’ ¬°«à “º ¡‰¡à µ‘ ¥ §◊ Õ°“√ ∂à “¬‡√≥Ÿ ‡¢â “°— π‰¡à ‰¥â (incompatible pollination) ∑”„Àâ ‰¡à “¡“√∂ √â “ß æ— π∏ÿå ≈Ÿ °º ¡∑’Ë ¡’ ≈— °…≥–∑’Ë ¥’ ∫“ßÕ¬à “ß ®“° “¬æ— π∏ÿå æà ÕÀ√◊ Õ·¡à ‰¥â ∂â “‡°‘ ¥ ‡Àµÿ °“√≥å ‡™à ππ’È ·≈–∂â “∑√“∫ “‡Àµÿ °“√∂à “¬‡√≥Ÿ ‡¢â “°— π‰¡à ‰¥â ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ ‡Õ∑‘ ≈’ πÀ√◊ ÕÕÕ°´‘ π °Á ®–∑”„Àâ “¡“√∂ ·°â ‰¢ªí ≠À“‰¥â ‚¥¬„™â ‡∑§π‘ §∫“ßÕ¬à “ß µ“√“ß∑’Ë Ù ª√‘ ¡“≥≈–ÕÕ߇√≥Ÿ µà Õ°â Õπ‡√≥Ÿ ¢Õߥհ°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬æ— π∏ÿå Kenny ·≈– Pompadour (Luangsuwalai, 2007) æ— π∏ÿå ª√‘ ¡“≥≈–ÕÕ߇√≥Ÿ µà Õ°â Õπ‡√≥Ÿ Kenny Û˜,Ù˜.Ù+Ù,Ùıˆ Pompadour Ù¯,˜Û.˜+˜,¯ˆÛ ∑’Ë ∑”„Àâ °“√∂à “¬‡√≥Ÿ √–À«à “ß∫“ß “¬ æ— π∏ÿå ¢Õߥհ°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬ √⠓߇Õ∑‘ ≈’ π·≈–/À√◊ ÕÕÕ°´‘ π‡æ‘Ë ¡¢÷È π ´÷Ë ßÕ“®®–™à «¬„Àâ °“√∂à “¬‡√≥Ÿ √–À«à “ß “¬æ— π∏ÿå ¥Õ°°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬∑’Ë µâ Õß°“√ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®®π°√–∑—Ë ß √— ߉¢à ¡’ °“√æ— ≤π“ ·≈–‰¥â ‡¡≈Á ¥´÷Ë ß “¡“√∂𔉪‡æ“–„Àâ ‰¥â °≈â «¬‰¡â °ÿ ≈ À«“¬æ— π∏ÿå „À¡à ∑’Ë ¡’ ≈— °…≥–µ“¡µâ Õß°“√ √ÿ ª ‡√◊Ë Õß∑’Ë ‰¥â °≈à “«¡“·≈â «¢â “ßµâ 𠇪ì π¢â Õ¡Ÿ ≈∑’Ë ‰¥â ®“°°“√»÷ °…“«‘ ®— ¬„π °“√∂à “¬‡√≥Ÿ ¢Õߥհ°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈ À«“¬√–À«à “ß “¬æ— π∏ÿå ∫“ß “¬æ— π∏ÿå ∑—È ß∑’Ë ∑”„Àâ ¡’ °“√æ— ≤π“¢Õß√— ߉¢à ·≈– ‰¡à ¡’ °“√æ— ≤π“¢Õß√— ߉¢à º≈°“√»÷ °…“ «‘ ®— ¬¥— ß°≈à “«∑”„Àâ ∑√“∫ªí ®®— ¬§«∫§ÿ ¡ °“√∂à “¬‡√≥Ÿ ‡¢â “°— π‰¡à ‰¥â √–À«à “ß∫“ß “¬æ— π∏ÿå «à “Õ¬à “ßπâ Õ¬πà “®–¡’ ‡Õ∑‘ ≈’ π ·≈–ÕÕ°´‘ π‡ªì πªí ®®— ¬∑’Ë ¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠„π°“√∑”„Àâ ¥Õ°°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈ À«“¬À≈— ß°“√∂à “¬‡√≥Ÿ ¡’ °“√æ— ≤π“ ¢Õß√— ߉¢à ®π°√–∑—Ë ß‰¥â ‡¡≈Á ¥ ¢â Õ¡Ÿ ≈∑’Ë ‰¥â ®“°°“√»÷ °…“«‘ ®— ¬π’È ®–‡ªì πª√–‚¬™πå µà Õ°“√ª√— ∫ª√ÿ ßæ— π∏ÿå ¥Õ°°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬„πÕ𓧵 °‘ µµ‘ °√√¡ª√–°“» º≈ß“π«‘ ®— ¬∑’Ë Õâ “ß∂÷ ß„π∫∑§«“¡ «‘ ™“°“√π’È à «πÀπ÷Ë ß‰¥â √— ∫°“√ π— ∫ πÿ π ∑ÿ π°“√«‘ ®— ¬®“° ”π— °°Õß∑ÿ π π— ∫ πÿ π °“√«‘ ®— ¬ ( °«.) ∫√√≥“πÿ °√¡ √ÿ ®‘ √“ ÿ ¢‚Àµÿ . ÚıÙ˘. º≈¢Õß 1-methyl- cyclopropene ∑’Ë ¡’ µà Õ°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß ·≈– °“√· ¥ßÕÕ°¢Õ߬’ π°“√ √⠓߇Õ∑‘ ≈’ π„π ¥Õ°°≈â «¬‰¡â °ÿ ≈À«“¬ ù‚´‡π’ ¬ ∫Õ¡ # Ò˜û À≈— ß°“√º ¡‡° √. «‘ ∑¬“π‘ æπ∏å ª√‘ ≠≠“‚∑, ¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬‡°…µ√»“ µ√å . °√ÿ ߇∑æœ Õ¿‘ ≠≠“ «‘ ÿ ∑∏‘ Õ¡√°ÿ ≈. ÚıÙÙ. ∫∑∫“∑¢Õß ‡Õ∑‘ ≈’ π∑’Ë ¡’ µà Õ°“√‡®√‘ ≠¢Õß√— ߉¢à √–¬–‡√‘Ë ¡ µâ π„π¥Õ°°≈â «¬‰¡â À«“¬æ— π∏ÿå ù‚´‡π’ ¬ ∫Õ¡ # Ú¯û À≈— ß°“√º ¡‡° √. «‘ ∑¬“π‘ æπ∏å ª√‘ ≠≠“‚∑, ¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬‡°…µ√»“ µ√å . °√ÿ ߇∑æœ Beltrano, J., A. Carbone, E.R. Montaldi and J.J. Guiame. 1994. Ethylene as pro- moter of wheat grain muturation and ear senescence. Plant Growth Regula- tion 15 : 107-112. De Martinis, D., G. Gotti, S. te Lintel Hekkert, F.J.M. Harren and C. Mariani. 2002. Ethylene response to pollen tube growth in Nicotiana tabacum flowers. Planta 214 : 806-812. Han, S.S., A.H. Halevy and M.S. Reid. 1991. The role of ethylene and pollination in petal senescence and ovary growth of brodiaea. Journal of the Americam Society for Horticultural Science 116: 68-72. Ketsa, S., K. Bunya-atichart and W.G.van Doorn. 2001. Ethylene production and post-pollination development in