สำนักราชบัณฑิตยสภา

289 „π™à «ß ı »µ«√√… (§.». ÒÛ˘ˆ-Ò¯˜¯) ¢Õß°“√µ°Õ¬Ÿà „µâ Õ”π“®¢Õß®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π π— ° ª√–«— µ‘ »“ µ√å ∫— ≈·°‡√’ ¬∂◊ Õ«à “‡ªì π¬ÿ §¢Õß°“√°¥¢’Ë ∑“ß ª√–™“™“µ‘ ·≈–¬ÿ §¡◊ ¥∑“ß¥â “π»‘ ≈ª«‘ ∑¬“°“√ ™à «ß ¡— ¬ ¥— ß°≈à “«®÷ ß¡’ ™◊Ë Õ‡√’ ¬°∑’Ë √Ÿâ ®— °°— π∑—Ë «‰ª«à “ ¡— ¬ ç·Õ°¢Õßæ«° ‡µ‘ √å °é (Turkish yoke) ™“«∫— ≈·°‡√’ ¬∑’Ë ‰¡à ¬Õ¡π— ∫∂◊ Õ»“ π“ Õ‘ ≈“¡®–∂◊ Õ‡ªì πæ≈‡¡◊ Õß™—È π Õß∑’Ë ¡’ Àπâ “∑’Ë µâ Õß√— ∫„™â ·≈– µÕ∫ πÕߧ«“¡µâ Õß°“√¢Õß𓬙“«¡ÿ ≈‘ ¡ æ«°‡¢“µâ Õß ‡ ’ ¬¿“…’ Õ¬à “ßÀπ— °·≈–¡’ ™’ «‘ µÕ¬Ÿà „µâ °Æ√–‡∫’ ¬∫∑“ß — ߧ¡Õ— π ‡¢â ¡ß«¥πÕ°®“°π’È „π∑ÿ ° ı ªï ‡¥Á °·≈–ºŸâ ™“¬§√‘ µå ∑ÿ ° Ò „π Ù §π∑’Ë ¡’ Õ“¬ÿ √–À«à “ß Ò-Ú ªï ®–∂Ÿ °§— ¥‡≈◊ Õ°„Àâ ‡ªì π ¢â “√“™°“√¢Õß√— ∞ æ«°‡¢“®–∂Ÿ °∫— ߧ— ∫„Àâ ‡ª≈’Ë ¬π»“ π“·≈– ∂Ÿ ° à ߉ª»÷ °…“Õ∫√¡µ“¡‚√߇√’ ¬πæ‘ ‡»…µà “ß Ê ‡æ◊Ë Õ®–„Àâ “¡“√∂ªØ‘ ∫— µ‘ ß“π‡ªì ππ“¬∑À“√„π°Õß∑— æÀ√◊ Õ∑”ß“π„π √–∫∫√“™°“√‰¥â ª√–‡æ≥’ ªØ‘ ∫— µ‘ ¥— ß°≈à “« √⠓ߧ«“¡‚°√∏ ·§â π·≈–‡°≈’ ¬¥™— ßÕ¬à “ß¡“°„Àâ °— ∫§√Õ∫§√— «™“«§√‘ µå ∑’Ë µâ Õß Ÿ ≠‡ ’ ¬∫ÿ µ√™“¬‰ª „πµÕπª≈“¬§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ò¯ ‡¡◊Ë Õ®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π‡√‘Ë ¡‡ ◊Ë Õ¡Õ”π“®·≈–∂Ÿ °ª√–‡∑» ¡À“Õ”π“®µ–«— πµ°‡¢â “√ÿ °√“π∑—È ß‡°‘ ¥¿“«–‡»√…∞°‘ ®‡ ◊Ë Õ¡ ∂Õ¬·≈–§«“¡«ÿà 𫓬∑“ß°“√‡¡◊ Õß¿“¬„π æ«°∫— ≈·°‡√’ ¬ °Á ‰¥â √— ∫º≈°√–∑∫Õ¬à “ß¡“°‡æ√“–∂Ÿ °∫— ߧ— ∫„Àâ ∑”ß“πÀπ— ° ¡“°¢÷È π‡æ◊Ë Õº≈‘ µÕ“À“√·≈–«— µ∂ÿ ¥‘ ∫µÕ∫ πÕߧ«“¡ µâ Õß°“√¢Õ߇¡◊ ÕßÀ≈«ß·≈–°Õß∑— æ ¢≥–‡¥’ ¬«°— πÀπà «¬ °Õß∑— æ¢Õߢÿ ππ“ß∑â Õß∂‘Ë πµà “ßÊ ∑’Ë µ—È ßµπ‡ªì πÕ‘ √–®“°°“√ ª°§√ÕߢÕß à «π°≈“ß°Á ©«¬‚Õ°“ „π™à «ß∑’Ë ∫â “π‡¡◊ Õßµ° Õ¬Ÿà „π ¿“«–«ÿà 𫓬∫ÿ °ª≈â π –¥¡∑√— æ¬å ‘ π·≈–¶à “øí πºŸâ §π „𥑠π·¥π¢Õß∫— ≈·°‡√’ ¬®πæ≈‡¡◊ Õß≈¥®”π«π≈ßÕ¬à “ß¡“° ·≈–∫â “π‡¡◊ Õß°Á ‰¥â √— ∫§«“¡æ‘ 𓻇 ’ ¬À“¬Õ¬à “ßÀπ— ° „πµâ π§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë Ò˘ ‡¡◊Ë Õ‡°‘ ¥ ߧ√“¡ Õ‘ √¿“æ°√’ ° ( GreekWar of Independence )* „π §.». Ò¯Û´÷Ë ß𔉪 Ÿà °“√·¬°µ— «‡ªì πÕ‘ √–¢Õß°√’ ´®“°®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π ™— ¬™π–¢Õß°√’ ´„π ߧ√“¡¥— ß°≈à “«¡’ à «π °√–µÿâ π„Àâ ªí ≠≠“™π∫— ≈·°‡√’ ¬‡√‘Ë ¡°à Õ°“√‡§≈◊Ë Õπ‰À« ∑“ß°“√‡¡◊ Õß·≈– — ߧ¡‡æ◊Ë Õª≈ÿ °®‘ µ ”π÷ °¢Õߧ«“¡√— °™“µ‘ „πÀ¡Ÿà ª√–™“™π‡æ◊Ë Õ‡µ√’ ¬¡°“√°Ÿâ ‡Õ°√“™ ºŸâ π”§π ”§— ≠§◊ Õ «“´‘ ≈ ‡≈ø °’ (Vasil Levsky) ´÷Ë ß„π‡«≈“µà Õ¡“‰¥â √— ∫ ¬°¬à Õ߇ªì π«’ √∫ÿ √ÿ …¢Õß™“µ‘ ‡≈ø °’ ‡πâ π°“√‡§≈◊Ë Õπ‰À«∑“ß «— ≤π∏√√¡‚¥¬‡©æ“–°“√√≥√ߧå øóô πøŸ ß“π¥â “π»‘ ≈ª«√√≥§¥’ ·≈–ª√–«— µ‘ »“ µ√å ‡æ◊Ë Õ„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡√— °·≈–§«“¡¿Ÿ ¡‘ „®„𙓵‘ ¢≥–‡¥’ ¬«°— π°Á ‡§≈◊Ë Õπ‰À«®— ¥µ—È ßÕß§å °“√∑“ß°“√‡¡◊ Õ߇æ◊Ë Õ √⠓߇հ¿“æ∑“ߧ«“¡§‘ ¥·≈–°“√®–√«¡æ≈— ߢÕß°≈ÿà ¡√— °™“µ‘ µà “ß Ê ¢∫«π°“√™“µ‘ π‘ ¬¡∫— ≈·°‡√’ ¬®÷ ߇√‘Ë ¡¡’ ∫∑∫“∑∑“ß°“√ ‡¡◊ Õß¡“°¢÷È π„π §.». Ò¯˜ı ‡¡◊Ë Õæ«° ≈“ø„π¡≥±≈ ∫Õ ‡π’ ¬-‡ŒÕ√å ‡´‚°«’ π“ (Bosnia-Herzegovina) °à Õ°∫Ø µà Õµâ “π®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π √— ‡´’ ¬‰¥â · ¥ß∑à “∑’ ®– π— ∫ πÿ π °“√°à Õ°∫Ø¥— ß°≈à “« ¢∫«π°“√™“µ‘ π‘ ¬¡∫— ≈·°‡√’ ¬´÷Ë ß§“¥ À«— ß«à “®–‰¥â √— ∫°“√™à «¬‡À≈◊ Õ®“°ª√–‡∑»¡À“Õ”π“®¥â «¬ ®÷ ß°à Õ°∫صà Õµâ “π®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π„π §.». Ò¯˜ˆ ·µà °Õß∑— æ ÿ ≈µà “π∫ÿ °ª√“∫ª√“¡Õ¬à “ß∑“√ÿ ≥·≈–‡¥Á ¥¢“¥ Õ“§“√∫â “π‡√◊ Õπ À¡Ÿà ∫â “π·≈–»“ π ∂“π®”π«π¡“° ∂Ÿ °‡º“º≈“≠∑”≈“¬Õ¬à “߬à Õ¬¬— ∫ æ≈‡¡◊ Õß™“¬À≠‘ ß·≈– ‡¥Á °∂Ÿ °‡¢à π¶à “Õ¬à “ß‡À’È ¬¡‚À¥ª√–¡“≥ ÒÚ,-Òı, §π ∑—È ßÀπà «¬®√¬ÿ ∑∏å ∫— ≈·°‡√’ ¬µ“¡‡¢µªÉ “‡¢“°Á ∂Ÿ °ª√“∫ª√“¡ Õ¬à “ß∑“√ÿ ≥¥â «¬ ¢à “«°“√ — ßÀ“√Õ¬à “ß∑“√ÿ ≥¥— ß°≈à “«‰¥â √â “ß §«“¡‰¡à æÕ„®„Àâ ‡°‘ ¥¢÷È π∑—Ë «‰ª‚¥¬‡©æ“–„π√— ‡´’ ¬´÷Ë ßæ≈‡¡◊ Õß ¡’ §«“¡Õ“∑√‡ÀÁ π„®æ«° ≈“ø¥â «¬°— π „πÕ— ß°ƒ… «‘ ≈‡≈’ ¬¡ Õ’ «“√å µ ·°≈¥ ‚µπ ( William Ewart Gladstone )* ºŸâ π”§π ”§— ≠¢Õßæ√√§ΩÉ “¬§â “π‰¥â ‡¢’ ¬π®ÿ ≈ “√‡°’Ë ¬«°— ∫°“√ — ßÀ“√‚À¥™π°≈ÿà ¡πâ Õ¬„π®— °√«√√¥‘ ÕÕµ‚µ¡— π ‡¢“‡√’ ¬°√â Õß „Àâ √— ‡´’ ¬∫ÿ °§“∫ ¡ÿ ∑√∫Õ≈¢à “π‡æ◊Ë Õ™à «¬‡À≈◊ Õæ«° ≈“ø ‚¥¬‰¡à „ à „®µà Õ√— ∞∫“≈Õ— ß°ƒ…‚¥¬°“√π”¢Õß𓬰√— ∞¡πµ√ ’ ‡∫π®“¡‘ 𠥑 ‡√≈’ ( Benjamin Disraeli )* ·Àà ßæ√√§ ∑Õ√’ À√◊ Õ æ√√§Õπÿ √— °…π‘ ¬¡ ( Conservative Party )* ´÷Ë ß¥”‡π‘ ππ‚¬∫“¬µà յ⠓π√— ‡´’ ¬·≈– π— ∫ πÿ πµÿ √°’ Õ¬Ÿà ‡¡◊Ë Õ√— ‡´’ ¬∫ÿ °‚®¡µ’ µÿ √°’ „π §.». Ò¯˜˜ ª√–‡∑» ¡À“Õ”π“®Õ◊Ë π Ê °Á ‡√‘Ë ¡‡¢â “·∑√°·´ß‡æ◊Ë ÕªÑ Õß°— π¡‘ „Àâ √— ‡´’ ¬ ¢¬“¬Õ‘ ∑∏‘ æ≈„π§“∫ ¡ÿ ∑√∫Õ≈¢à “π Õ— ß°ƒ… à ß°Õß∑— æ‡√◊ Õ ‰ª¬— ß ™à Õß·§∫∫Õ æÕ√— ( Bosporus )* ·≈– ¥“√å ¥– ‡π≈ å ( Dardanelles )* ‡æ◊Ë Õ¬— ∫¬—È ß°“√√ÿ °§◊ ∫Àπâ “¢Õß√— ‡´’ ¬ ߧ√“¡√–À«à “ß√— ‡´’ ¬°— ∫µÿ √°’ ®÷ ß ‘È π ÿ ¥≈ߥ⠫¬°“√≈ßπ“¡„π π∏‘ — ≠≠“´“π µ’ ø“‚π (Treaty of San Stefano )* ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Û ¡’ π“§¡ §.». Ò¯˜¯ „π π∏‘ — ≠≠“©∫— ∫π’È ∫— ≈·°‡√’ ¬‰¥â √— ∫°“√®— ¥µ—È ß‡ªì π√— ∞‡Õ°√“™∑’Ë ¡’ Õ“≥“‡¢µ °«â “ß„À≠à §√Õ∫§≈ÿ ¡µ—È ß·µà ∑–‡≈Õ’ ‡®’ ¬π®π∂÷ ßæ◊È π∑’Ë à «π„À≠à Bulgaria, Republic of Bulgaria, Republic of