สำนักราชบัณฑิตยสภา

84 √— ‡´’ ¬µâ Õߧ◊ 𥑠π·¥π à «π∑’Ë ‡ªì π∑—È ßÕ“√å ‡¡‡π’ ¬µ–«— πµ°·≈– Õ“√å ‡¡‡π’ ¬µ–«— πÕÕ°„Àâ ·°à µÿ √°’ ™“«Õ“√å ‡¡‡π’ ¬®”π«π‰¡à πâ Õ¬µà “ßµà յ⠓π π∏‘ — ≠≠“©∫— ∫¥— ß°≈à “«·≈–¥”‡π‘ π°“√ Ÿâ √∫°— ∫µÿ √°’ µà Õ‰ª µà Õ¡“ Õ“√å ‡¡‡π’ ¬ Õ“‡´Õ√å ‰∫®“π ·≈– ®Õ√å ‡®’ ¬°Á √«¡µ— «°— π®— ¥µ—È ß‡ªì π°≈ÿà ¡ “∏“√≥√— ∞∑√“π å §Õ‡§‡´’ ¬‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë ÚÚ ‡¡…“¬π §.». Ò˘Ò¯ ·µà ¿“¬„π‡«≈“ Õ— π —È π·µà ≈– “∏“√≥√— ∞°Á ª√–°“»·¬°µ— «‡ªì πÕ‘ √–‡π◊Ë Õß®“° ªí ≠À“§«“¡¢— ¥·¬â ß∑“ß°“√‡¡◊ Õß¿“¬„π Õ“√å ‡¡‡π’ ¬´÷Ë ß‡ªì π “∏“√≥√— ∞∑’Ë Õà Õπ·Õ∑’Ë ÿ ¥ª√–°“»‡ªì π‡Õ°√“™‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Ú¯ 情¿“§¡ §.». Ò˘Ò¯ ·≈–„πµâ π‡¥◊ Õπ¡‘ ∂ÿ π“¬πµà Õ¡“ °Á ∂Ÿ °¡À“Õ”π“®∫— ߧ— ∫„Àâ ≈ßπ“¡„π π∏‘ — ≠≠“∫“µÿ ¡ (Treaty of Batum) °— ∫µÿ √°’ ‚¥¬Õ“√å ‡¡‡π’ ¬µâ Õ߬ա√— ∫‡ â πæ√¡·¥π ¢Õߪ√–‡∑»°à Õπ §.». Ò¯˜¯ „π∫√‘ ‡«≥≈ÿà ¡·¡à πÈ ”Õ“√å ª“ (Arpa) ·≈–·¡à πÈ ”Õ“√“ (Aras) √–À«à “ßµÿ √°’ °— ∫√— ‡´’ ¬ À≈— ß ß§√“¡‚≈°§√—È ß∑’Ë Ò ‘È π ÿ ¥≈ß µÿ √°’ ´÷Ë ß‡ªì π ΩÉ “¬·æâ ߧ√“¡µâ Õ߬ա≈ßπ“¡„π π∏‘ — ≠≠“·´ø«√å ( Treaty of Sèvres )* „πµâ π‡¥◊ Õπ ‘ ßÀ“§¡ §.». Ò˘Ú °— ∫ª√–‡∑» — ¡æ— π∏¡‘ µ√ µ“¡ π∏‘ — ≠≠“¥— ß°≈à “«µÿ √°’ Ÿ ≠ ‡ ’ ¬¥‘ π·¥π à «π„À≠à „Àâ ·°à ª√–‡∑» — ¡æ— π∏¡‘ µ√·≈–µâ Õß ¬Õ¡√— ∫§«“¡‡ªì π‡Õ°√“™¢ÕßÕ“√å ‡¡‡π’ ¬ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡‡¡◊Ë Õ ¡ÿ µ“ø“ ‡§¡“≈ Õ–µ“‡µ‘ √å ° ( Mustapha Kemal Atatürk )* ºŸâ π”§π„À¡à ¢Õßµÿ √°’ ´÷Ë ß¬÷ ¥Õ”π“®®“°√— ∞∫“≈ ¢Õß ÿ ≈µà “π‰¥â ¢Õ‡®√®“µà Õ√Õß°— ∫ΩÉ “¬ — ¡æ— π∏¡‘ µ√„À¡à ‡æ◊Ë Õ ∑” π∏‘ — ≠≠“©∫— ∫„À¡à ·∑π π∏‘ — ≠≠“·´ø«√å „π√–À«à “ß °“√‡®√®“¢Õ∑” π∏‘ — ≠≠“©∫— ∫„À¡à ´÷Ë ßµà Õ¡“§◊ Õ π∏‘ — ≠≠“‚≈´“π ( Treaty of Lausanne 1923)* µÿ √°’ ©«¬‚Õ°“ §ÿ °§“¡Õ“√å ‡¡‡π’ ¬Õ’ °§√—È ßÀπ÷Ë ß √— ∞∫“≈º ¡¢Õß Õ“√å ‡¡‡π’ ¬‚¥¬°“√π”¢Õßæ√√§°“√‡¡◊ ÕßΩÉ “¬´â “¬®÷ ߢՄÀâ À¿“æ‚´‡«’ ¬µ™à «¬‡À≈◊ Õ √— ∞∫“≈‚´‡«’ ¬µ‰¥â à ß°Õß∑À“√·¥ß ∫ÿ °‚®¡µ’ µÿ √°’ ∑“ß¥â “πµ–«— πÕÕ°·≈–µà Õ¡“ª√–°“»√«¡ Õ“√å ‡¡‡π’ ¬‡¢â “°— ∫ À¿“æ‚´‡«’ ¬µ·≈–®— ¥µ—È ß‡ªì π “∏“√≥√— ∞ ‚´‡«’ ¬µÕ“√å ‡¡‡π’ ¬ (Soviet Republic of Armenia) ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Ú˘ 惻®‘ °“¬π §.». Ò˘Ú Õ’ ° Ò ‡¥◊ Õπµà Õ¡“ µÿ √°’ °— ∫ “∏“√≥√— ∞‚´‡«’ ¬µÕ“√å ‡¡‡π’ ¬°Á ≈ßπ“¡„π π∏‘ — ≠≠“Õ–‡≈§- ´— π‚¥√ªÕ≈ (Treaty of Aleksandropol) ‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë Ú ∏— 𫓧¡ §.». Ò˘Ú ‚¥¬∑—È ß Ú ΩÉ “¬µà “߬ա√— ∫‡ â π æ√¡·¥π·≈–¥‘ π·¥π„𧫓¡§√Õ∫§√ÕߢÕß°— π·≈–°— π „πµâ π §.». Ò˘ÚÚ Õ“√å ‡¡‡π’ ¬ ®Õ√å ‡®’ ¬ ·≈– Õ“‡´Õ√å ‰∫®“π√«¡°— π®— ¥µ—È ß‡ªì π Àæ— π∏å “∏“√≥√— ∞ — ߧ¡π‘ ¬¡‚´‡«’ ¬µ∑√“π å §Õ‡§‡´’ ¬ ´÷Ë ßµà Õ¡“‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë ÚÚ ∏— 𫓧¡°Á ‡¢â “√«¡Õ¬Ÿà „π‡§√◊ Õ À¿“æ “∏“√≥√— ∞ — ߧ¡ π‘ ¬¡‚´‡«’ ¬µ „π°“√√«¡§√—È ßπ’È π“Œ’ √å ‡™«“π (Nakhichevan) ¥‘ π·¥π„π‡¢µª°§√ÕߢÕßÕ“√å ‡¡‡π’ ¬∑’Ë π— ∫∂◊ Õ»“ π“Õ‘ ≈“¡ ·µà ª√–™“°√ à «π„À≠à ‡ªì π™“«§√‘ µå Õ“√å ‡¡‡π’ ¬‰¥â ∂Ÿ °‚Õπ ‡¢â “√«¡°— ∫ “∏“√≥√— ∞‚´‡«’ ¬µÕ“‡´Õ√å ‰∫®“π·≈–‡ª≈’Ë ¬π™◊Ë Õ ‡ªì ππ“°Õ√å ‚π-§“√“∫“Œå (Nagorno-Karabakh) µà Õ¡“ ‡¡◊Ë Õ À¿“æ‚´‡«’ ¬µª√–°“»„™â √— ∞∏√√¡πŸ ≠©∫— ∫„À¡à À√◊ Õ∑’Ë ‡√’ ¬°°— π∑—Ë «‰ª«à “√— ∞∏√√¡πŸ ≠©∫— ∫ µ“≈‘ π„π §.». Ò˘Ûˆ √— ∞∏√√¡πŸ ≠¥— ß°≈à “«‰¥â ¬ÿ ∫‡≈‘ ° Àæ— π∏å “∏“√≥√— ∞ — ߧ¡π‘ ¬¡ ‚´‡«’ ¬µ∑√“π å §Õ‡§‡´’ ¬≈ß Õ“√å ‡¡‡π’ ¬®÷ ß¡’ ∂“𖇪ì π À¿“æ “∏“√≥√— ∞Õ‘ √–„π‡§√◊ Õ À¿“æ‚´‡«’ ¬µ µ≈Õ¥™à «ß‡«≈“°«à “ ı ªï ∑’Ë Õ¬Ÿà °— ∫ À¿“æ‚´‡«’ ¬µ Õ“√å ‡¡‡π’ ¬‰¥â ‡ª≈’Ë ¬π ¿“殓°ª√–‡∑»∑’Ë ≈â “À≈— ß·≈–¬“°®π ∑—È ß¡’ ®”π«πª√–™“°√®”π«ππâ Õ¬¡“‡ªì πª√–‡∑»∑’Ë ¡’ ‡ ∂’ ¬√¿“æ∑“ß°“√‡¡◊ Õß ¡’ §«“¡‡®√‘ ≠°â “«Àπâ “∑“ß Õÿ µ “À°√√¡·≈–‡°…µ√°√√¡ Õ— µ√“°“√«à “ßß“π≈¥≈ß ª√–™“°√ “¡“√∂Õà “πÕÕ°‡¢’ ¬π‰¥â ·≈–¡’ ®”π«π‡æ‘Ë ¡¡“°¢÷È π ·¡â √— ∞∫“≈‚´‡«’ ¬µ®–„™â π‚¬∫“¬°“√‡ª≈’Ë ¬π∑ÿ °Õ¬à “ß„Àâ ‡ªì π ·∫∫‚´‡«’ ¬µ (Sovietization) ·≈–∫— ߧ— ∫„™â π‚¬∫“¬°“√√«¡ Õ”π“®„π√–∫∫°“√º≈‘ µ·∫∫π“√«¡ (collectivization) ·µà °“√µà յ⠓π¢Õß™“«Õ“√å ‡¡‡π’ ¬°Á ‰¡à √ÿ π·√߇À¡◊ Õπ°— ∫„π “∏“√≥√— ∞‚´‡«’ ¬µÕ◊Ë π Ê Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ ‡¡◊Ë Õ ‚®‡´ø µ“≈‘ π ( Joseph Stalin )* ‡√‘Ë ¡π‚¬∫“¬°“√°«“¥≈⠓ߧ√—È ß„À≠à (Great Purges) „π∑»«√√…∑’Ë Ò˘Û ™“«Õ“√å ‡¡‡π’ ¬ ‚¥¬‡©æ“–°≈ÿà ¡ªí ≠≠“™π°Á ∂Ÿ °°”®— ¥‡ªì π®”π«π°«à “ Ò, §π „π√–À«à “ß ß§√“¡‚≈°§√—È ß∑’Ë Ú ( Second World War )* Õ“√å ‡¡‡π’ ¬´÷Ë ß‰¡à ∂Ÿ °°Õß∑À“√π“´’ ‡¢â “¬÷ ¥ §√Õß¡’ ∫∑∫“∑ ”§— ≠„π°“√º≈‘ µ ‡ ∫’ ¬ßÕ“À“√‡æ◊Ë ÕÀπÿ π™à «¬ À¿“æ‚´‡«’ ¬µ·≈– à ß∑À“√Õ“√å ‡¡‡π’ ¬°«à “ ˆ,§π ‡¢â “√à «¡∑” ߧ√“¡ À≈— ß ß§√“¡‚≈° ‘È π ÿ ¥≈ß√— ∞∫“≈‚´‡«’ ¬µ ®÷ ß à ߇ √‘ ¡„Àâ ¡’ °“√æ— ≤π“‡¢µÕÿ µ “À°√√¡·≈–¢¬“¬‡ â π ∑“ß°“√§¡π“§¡¢π à ߇æ◊Ë Õ‡√à ßæ— ≤π“ª√–‡∑»„Àâ °â “« Ÿà Armenia, Republic of Armenia, Republic of