สำนักราชบัณฑิตยสภา

15 πÈ ”µ“≈ ™à Õ¥Õ°¬à Õ¬·∫∫™à Õ°√–®ÿ °·πà π §à Õπ¢â “ß°≈¡ ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß ˆ-˜ ¡¡. ª√–°Õ∫¥â «¬¥Õ°‡≈Á ° Ê ®”π«π¡“° °â “π™à Õ¥Õ°¬à Õ¬¬“« Ò-Û ´¡. „∫ª√–¥— ∫√Ÿ ª ‡√’ ¬« ¬“« Ù-ı ¡¡. ¥Õ°‡æ»ºŸâ ·≈–¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬≈— °…≥– §≈â “¬°— π ’ ‡À≈◊ Õß ¢π“¥‡≈Á ° ‰¡à ¡’ °â “π¥Õ°À√◊ Õ¡’ ·µà —È π¡“° °≈’ ∫√«¡ ˘ °≈’ ∫ ‡√’ ¬ß‡ªì π Û «ß √Ÿ ª√’ °«â “ßÀ√◊ Õ√Ÿ ª‰¢à °≈— ∫ °≈’ ∫«ß„π„À≠à °«à “«ßπÕ° ¥â “ππÕ°¢Õß°≈’ ∫¡’ ¢π¬“«·≈– Õà Õππÿà ¡ª°§≈ÿ ¡ ¥â “π„π‡°≈’È ¬ß ¥Õ°‡æ»ºŸâ ¡’ ‡° √‡æ»ºŸâ ˆ Õ— π ‡√’ ¬ß‡ªì π Ú ™—È π ™—È ππÕ°°â “π™Ÿ Õ— ∫‡√≥Ÿ ‰¡à µ‘ ¥°— π à «π™—È π„𠵑 ¥°— π ¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬¡’ ‡° √‡æ»ºŸâ ‡ªì πÀ¡— π ˆ Õ— π √Ÿ ª§≈â “¬ °√–∫Õß √— ߉¢à Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ«ß°≈’ ∫ ¡’ Û Õ— π ·¬°°— π √Ÿ ª√’ ¬“« ª√–¡“≥ Ú ¡¡. ¡’ ¢π¬“«Õà Õππÿà ¡Àπ“·πà π °â “π¬Õ¥ ‡° √‡æ»‡¡’ ¬‡ªì π‡ â 𬓫 º≈·∫∫º≈ºπ— ß™—È π„π·¢Á ß §à Õπ¢â “ß°≈¡ ‡ â πºà “π »Ÿ π¬å °≈“ß Ú-Û ´¡. ¡’ ¢π ’ πÈ ”µ“≈∂÷ ß ’ â ¡À√◊ Õ ’ ‡À≈◊ Õß ¡’ Ò ‡¡≈Á ¥ ‡¡≈Á ¥§à Õπ¢â “ß°≈¡ ’ ¢“« ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß ª√–¡“≥ Ú ´¡. ¢¡‘È π‡§√◊ Õ™π‘ ¥π’È ¡’ ‡¢µ°“√°√–®“¬æ— π∏ÿå „πª√–‡∑» ‰∑¬∑“ß¿“§µ–«— πÕÕ°‡©’ ¬ß‡Àπ◊ Õ·≈–¿“§µ–«— πÕÕ° ∑’Ë Ÿ ß ®“°√–¥— ∫πÈ ”∑–‡≈ª√–¡“≥ Ú ¡. „πµà “ߪ√–‡∑»æ∫∑’Ë Õ‘ π‡¥’ ¬ »√’ ≈— ß°“ ¿Ÿ ¡‘ ¿“§Õ‘ π‚¥®’ π Õ‘ π‚¥π’ ‡´’ ¬ ¡“‡≈‡´’ ¬ ·≈–‡°“–∫Õ√å ‡π’ ¬« √“°·≈–‡∂“„™â ‡ªì π¬“¢¡‡®√‘ ≠Õ“À“√·≈–¬“√–ß— ∫ ‡™◊È Õ (Kirtikar, 1980) ª√–°Õ∫¥â «¬ “√ª√–‡¿∑·Õ≈§“≈Õ¬¥å „π°≈ÿà ¡ isoquinoline ‰¥â ·°à berberine, jatrorrhizine, berberubine, N, N-dimethyllincarpine, thalifendine ·≈– palmatine (Siwon et al, 1980) ™π‘ ¥ Arcangelisia flava (L.) Merr. ™◊Ë Õæâ Õß Menispermum flavum L., M. flavescens Lam.; Anamirta flavescens (Lam.) Miq., A. lemniscata Miers, A. loureiri Pierre A. luctuosa Miers.; Arcangelisia inclyta Beccari, A. lemnisca (Miers) Beccari, A. loureiri (Pierre) Diels; Cocculus flavescens (Lam.) DC.; Tinospora havilandii Diels ™◊Ë ÕÕ◊Ë π Ê ·Œ∫ („µâ ); ‡§√◊ Õ·Œ∫ (ÀπÕߧ“¬) ‰¡â ‡∂“ ‡π◊È Õ‰¡â ·≈–πÈ ”„π‡∂“ ’ ‡À≈◊ Õß „∫‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª ‰¢à √Ÿ ª‰¢à °«â “ß À√◊ Õ√Ÿ ª√’ ·°¡√Ÿ ª‰¢à ¥Õ°·¬°‡æ»µà “ßµâ π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ·¬°·¢πß ÕÕ°µ“¡ßà “¡„∫ À√◊ Õµ“¡‡∂“ ™à Õ¥Õ°¬à Õ¬·∫∫™à Õ‡™‘ ß≈¥ ¥Õ°¢π“¥‡≈Á ° ’ ¢“«Õ¡‡¢’ ¬« À√◊ Õ¢“«Õ¡‡À≈◊ Õß º≈·∫∫º≈ºπ— ß™—È π„π·¢Á ß §à Õπ¢â “ß°≈¡ ’ ‡À≈◊ Õß ‡¡◊Ë Õ·°à ’ ¥” ‡¡≈Á ¥√Ÿ ª√’ °«â “ß ¢¡‘È π‡§√◊ Õ™π‘ ¥π’È ‡ªì π‰¡â ‡∂“ ‡π◊È Õ‰¡â ·≈–πÈ ”„π‡∂“ ’ ‡À≈◊ Õß „∫‡¥’Ë ¬« ‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª‰¢à √Ÿ ª‰¢à °«â “ß À√◊ Õ√Ÿ ª√’ ·°¡ √Ÿ ª‰¢à °«â “ß ¯-Ò˘ ´¡. ¬“« ÒÚ-Úı ´¡. ª≈“¬‡√’ ¬«·À≈¡ ‚§π¡π µ— ¥ À√◊ Õ§≈â “¬√Ÿ ªÀ— «„® ¢Õ∫‡√’ ¬∫ ·ºà π„∫‡°≈’È ¬ß ‡ â π‚§π„∫ ¡’ ı ‡ â π ‡ÀÁ π™— ¥∑“ߥ⠓π≈à “ß·≈–¡’ ‡ â π·¢πß „∫¢â “ß≈– Ò-Û ‡ â π ÕÕ°®“°∫√‘ ‡«≥‡Àπ◊ Õ°÷Ë ß°≈“ߢÕ߇ â π °≈“ß„∫ ¥â “π≈à “ß¢Õß·ºà π„∫¡’ ªÿÉ ¡‡≈Á ° Ê ∑’Ë ´Õ°¢Õ߇ â π„∫ ·≈–‡ â π·¢πß„∫ °â “π„∫¬“« ˜-Òı ´¡. ∑’Ë ª≈“¬·≈– ‚§π°â “πæÕßÕÕ° ¢â “ß∑’Ë µ‘ ¥°— ∫‡∂“·≈–°‘Ë ß®–‚§â ßßÕ ¥Õ°·¬°‡æ»µà “ßµâ π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ·¬°·¢πß ÕÕ°µ“¡ßà “¡„∫À√◊ Õµ“¡‡∂“ ¬“« Ò-ı ´¡. ™à Õ¥Õ°¬à Õ¬ ·∫∫™à Õ‡™‘ ß≈¥ ¬“« Ò-ı ´¡. ¥Õ°‡≈Á ° ’ ¢“«Õ¡‡¢’ ¬«À√◊ Õ ¢“«Õ¡‡À≈◊ Õß ‰¡à ¡’ °â “π¥Õ°À√◊ Õ¡’ ·µà —È π¡“° ¥Õ°‡æ»ºŸâ ¡’ °≈’ ∫√«¡ ˘-Ò °≈’ ∫ ‡√’ ¬ß‡ªì π Û «ß «ßπÕ° Û-Ù °≈’ ∫ ¢π“¥‡≈Á °¡“° ¬“«ª√–¡“≥ Ò ¡¡. «ß„π Ú «ß «ß≈– Û °≈’ ∫ ¢¡‘È π‡§√◊ Õ Arcangelisia flava (L.) Merr.