สำนักราชบัณฑิตยสภา

12 ‰¡â ‡∂“‡π◊È Õ·¢Á ß ¡’ √Õ¬·º≈„∫µ“¡°‘Ë ßÕà Õπ „∫‡√’ ¬ß ‡«’ ¬π √Ÿ ª‰¢à √Ÿ ª‰¢à °≈— ∫À√◊ Õ√Ÿ ª√’ ¥Õ°·¬°‡æ»Õ¬Ÿà µà “ßµâ π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ·¬°·¢πß ÕÕ°µ“¡ßà “¡„∫ ™à Õ¬à Õ¬·∫∫ ™à Õ°√–®ÿ ° ¥Õ° ’ πÈ ”µ“≈Õ¡‡∑“ º≈·∫∫º≈·Àâ ߇¡≈Á ¥≈à Õπ ¢¡— π‡ªì π‰¡â ‡∂“‡π◊È Õ·¢Á ß ≈”µâ π∑Õ¥¬“«‰¥â ∂÷ ß Û ¡. ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß .ı-Ò.ı ´¡. ‡ª≈◊ Õ°≈”µâ π‡°≈’È ¬ß ∂÷ ß¡’ ¢πÕÿ ¬ ’ ¢“«·≈–¡— °¡’ ‡°≈Á ¥ ’ πÈ ”µ“≈µ“¡·π«¢«“ß≈”µâ π ¡’ √Õ¬·º≈„∫·≈–√Õ¬·º≈ÀŸ „∫‡ÀÁ π™— ¥‡®πµ“¡°‘Ë ßÕà Õπ „∫‡¥’Ë ¬« ‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª‰¢à √Ÿ ª‰¢à °«â “ß √Ÿ ª‰¢à °≈— ∫ ∂÷ ß √Ÿ ª√’ °«â “ß ˆ-Úı ´¡. ¬“« Ò-Ù ´¡. ª≈“¬·À≈¡∂÷ ß ªÑ “𠂧π Õ∫√Ÿ ª≈‘Ë ¡ ¡π À√◊ Õ‡«â “ ¢Õ∫‡√’ ¬∫À√◊ Õ‡ªì π§≈◊Ë π ·ºà π„∫Àπ“ ‡°≈’È ¬ßÀ√◊ Õ¡’ ¢πª√–ª√“¬∫π‡ â π°≈“ß„∫ ·≈–‡ â π·¢πß„∫¥â “π≈à “ß ‡ â π·¢πß„∫¢â “ß≈– ¯-Ò¯ ‡ â π ‡ÀÁ π™— ¥∑“ߥ⠓π≈à “ß °â “π„∫¬“« Ù-ÒÙ ´¡. ‡ â πºà “π »Ÿ π¬å °≈“ß Û-ˆ¡¡. º‘ «‡°≈’È ¬ß∂÷ ß¡’ ¢π·≈–‡ªì π‡°≈Á ¥ ’ πÈ ”µ“≈ ÀŸ „∫‚§â ߇ªì π√Ÿ ªæ√–®— π∑√å ‡ ’È ¬« ¬“« Ò-Ù ´¡. ‰¡à √à «ßßà “¬ ¥Õ°·¬°‡æ»Õ¬Ÿà µà “ßµâ π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ·¬°·¢πß ÕÕ°µ“¡ßà “¡„∫ ™à Õ¥Õ°‡æ»ºŸâ ∑√ß°≈¡ ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß Ú-ı ´¡. ª√–°Õ∫¥â «¬™à Õ¥Õ°¬à Õ¬·∫∫™à Õ°√–®ÿ ° Ú-ı ™à Õ ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß Û-¯ ¡¡. °â “π™à Õ¥Õ°¡— °·µ°‡ªì π Ú ßà “¡ Ú-Û ™—È π „∫ª√–¥— ∫√Ÿ ª§≈â “¬‡√◊ Õ ‰¡à À≈ÿ ¥√à «ß ‡√’ ¬ß µ√ߢ⠓¡°— π‡ªì π§Ÿà ∑’Ë ª≈“¬°â “π™à Õ¥Õ°·≈–∑’Ë ‚§π°â “π™à Õ ¥Õ°¬à Õ¬ ¥Õ°‡æ»ºŸâ °«â “ß·≈–¬“« Ò.ı-Ú ¡¡. ‰¡à ¡’ °â “π °≈’ ∫√«¡¡’ ¢πÕÿ ¬∂÷ ߢπÀ¬“∫ ª≈“¬·¬°‡ªì π Ù ·©°‡≈Á ° Ê ‡° √‡æ»ºŸâ Ù Õ— π °â “π™Ÿ Õ— ∫‡√≥Ÿ ¬“«‰¡à ‡∑à “°— π ‡° √‡æ» ‡¡’ ¬‡≈Á °¡“°·≈–‡ªì πÀ¡— π ™à Õ¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬ ∑√ß°≈¡ ‡ â π ºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß ˆ-˘ ´¡. ª√–°Õ∫¥â «¬™à Õ¥Õ°¬à Õ¬·∫∫ ™à Õ°√–®ÿ ° Ú-Ù ™à Õ ·µà ≈–™à Õ∑√ß°≈¡ ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß Ú-ı ´¡. „∫ª√–¥— ∫°â “π™à Õ¥Õ°§≈â “¬°— ∫„π™à Õ¥Õ°‡æ»ºŸâ ·µà ¢π“¥„À≠à °«à “‡≈Á °πâ Õ¬ ¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬¡’ °â “𬓫 .ı-Ò ´¡. °≈’ ∫√«¡°«â “ß Ò-Ú ¡¡. ¬“« Ú-Ù ¡¡. ‚§π‡™◊Ë Õ¡µ‘ ¥ °— π ª≈“¬·¬°‡ªì π·©°‡≈Á ° Ù ·©° √— ߉¢à Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ«ß°≈’ ∫ ¬“« Ò-Ú ¡¡. ¡’ Ò ™à Õß ·≈–¡’ ÕÕ«ÿ ≈ Ò ‡¡Á ¥ º≈·∫∫º≈·Àâ ߇¡≈Á ¥≈à Õπ °«â “ß Ò-Ú ¡¡. ¬“« Û-ı ¡¡. ¡’ °≈’ ∫√«¡·Àâ ßÀÿâ ¡Õ’ °™—È πÀπ÷Ë ß ¡’ ‡¡≈Á ¥‡¥’ ¬« ¢¡— π¡’ ‡¢µ°“√°√–®“¬æ— π∏ÿå „πª√–‡∑»‰∑¬∑“ß ¿“§‡Àπ◊ Õ ¿“§°≈“ß ¿“§µ–«— πÕÕ° ·≈–¿“§„µâ ¢÷È π„π ªÉ “¥‘ ∫ ∑’Ë Ÿ ßµ—È ß·µà √–¥— ∫πÈ ”∑–‡≈®π∂÷ ߪ√–¡“≥ Ò,ı ¡. ÕÕ°¥Õ°·≈–‡ªì πº≈‡°◊ Õ∫µ≈Õ¥ªï „πµà “ߪ√–‡∑»æ∫∑’Ë ®’ πµÕπ„µâ Õ‘ π‡¥’ ¬ ·≈–¿Ÿ ¡‘ ¿“§Õ‘ π‚¥®’ 𠇪≈◊ Õ°‡∂“„™â ‡ªì π‡™◊ Õ° ≈”µâ 𵔄Àâ ·À≈°„™â √–º¡‡æ◊Ë Õ¶à “‡À“ (Perry and Metzger, 1980). ºŸâ ‡¢’ ¬π º». ¥√.¬‘Ë ß¬ß ‰æ ÿ ¢»“𵑠«— ≤π“ ¢¡‘È π‡§√◊ Õ Ò ™◊Ë Õ‰¡â ‡∂“À≈“¬™π‘ ¥ À≈“¬ °ÿ ≈ „π «ß»å Menispermaceae ™π‘ ¥ Fibraurea tinctoria Lour. ™◊Ë Õæâ Õß F. chloroleuca Miers; Cocculus rimosus Blume ™◊Ë ÕÕ◊Ë π Ê °”·æ߇®Á ¥™—È π (°≈“ß), ‡∂“«— ≈¬å ∑Õß (‡æ™√∫ÿ √’ ) ‰¡â ‡∂“ ‡π◊È Õ‰¡â ·≈–πÈ ”„π‡∂“ ’ ‡À≈◊ Õß „∫‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª‰¢à À√◊ Õ√Ÿ ª¢Õ∫¢π“π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ·¬°·¢πß ÕÕ°∑’Ë ‡∂“À√◊ Õßà “¡„∫ ¥Õ°·¬°‡æ»µà “ßµâ π ¥Õ°‡≈Á ° ’ ‡À≈◊ ÕßÕà Õπ º≈·∫∫º≈ºπ— ß™—È π„π·¢Á ß √Ÿ ª√’ ªÑ Õ¡ ’ ‡À≈◊ ÕßÀ√◊ Õ ’ â ¡ ‡¡≈Á ¥√Ÿ ª√’ ¢¡‘È π‡§√◊ Õ™π‘ ¥π’È ‡ªì π‰¡â ‡∂“ ‡π◊È Õ‰¡â ·≈–πÈ ”„π‡∂“ ’ ‡À≈◊ Õß „∫‡¥’Ë ¬« ‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª‰¢à À√◊ Õ√Ÿ ª¢Õ∫¢π“π °«â “ß Ù-˜.ı ´¡. ¬“« ˘-Ò¯ ´¡. ‚§π¡π ª≈“¬‡·À≈¡ ¢Õ∫‡√’ ¬∫ ·ºà π„∫¥â “π∫π ’ ‡¢’ ¬«‡¢â ¡‡ªì π¡— π ¥â “π≈à “ß ’ ®“ß°«à “·≈–‡ â π„∫‡ÀÁ π‰¥â ™— ¥‡®π°«à “ ‡ â π„∫¡’ Û ‡ â π ‡ â π·√°¡— °Õ¬Ÿà „°≈â ‚§π„∫ °â “π„∫¬“« Ù-ÒÒ ´¡. ‚§π°â “π ·≈–ª≈“¬°â “πæÕ߇≈Á °πâ Õ¬ ¥Õ°·¬°‡æ»µà “ßµâ π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ·¬°·¢πß ÕÕ°∑’Ë ‡∂“À√◊ Õßà “¡„∫ ¬“« Ò-Û ´¡. ¥Õ°¢π“¥‡≈Á ° ’ ‡À≈◊ ÕßÕà Õπ °â “π¥Õ° —È π ¥Õ°‡æ»ºŸâ °≈’ ∫√«¡¡’ Ú «ß °≈’ ∫«ßπÕ°‡≈Á °¡“° ¡’ Ú-Û °≈’ ∫ °≈’ ∫«ß„π ˆ °≈’ ∫ √Ÿ ª ‰¢à ªÑ Õ¡ ¬“« Ò-Ú ¡¡. ‡° √‡æ»ºŸâ ‡≈Á °¡“° ¡’ ˆ Õ— π °â “π™Ÿ Õ— ∫‡√≥Ÿ —È π Õ— ∫‡√≥Ÿ ¡’ Ú ™à Õß ¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬ §≈â “¬¥Õ°‡æ»ºŸâ ¡’ ‡° √‡æ»ºŸâ ‡ªì πÀ¡— π ˆ Õ— π √— ߉¢à Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ«ß°≈’ ∫ ¡’ Û Õ— π ·¬°°— π