สำนักราชบัณฑิตยสภา

9 ¢πÿ πª“π Artocarpus rigidus Blume subsp. asperulus P.H.Jarrett «ß»å Moraceae ‰¡â µâ 𠂧π‡ªì πæÕπµË ” ‡ª≈◊ Õ°πÕ° ’ ‡∑“ ∑ÿ ° à «π ¡’ ¬“ߢ“« „∫‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª√’ À√◊ Õ√Ÿ ª‰¢à ¥Õ°·¬°‡æ» √à «¡µâ π·≈–µà “ß™à Õ ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ°√–®ÿ °·πà π º≈·∫∫ º≈√«¡ º≈¬à Õ¬·∫∫º≈¡’ ‡π◊È Õ‡¡≈Á ¥‡¥’ ¬« ÿ ° ’ â ¡ ¢πÿ πª“π‡ªì π‰¡â µâ π Ÿ ß Òı-Ûı ¡. ∑ÿ ° à «π¡’ ¬“ߢ“« ‡√◊ Õπ¬Õ¥‡ªì πæÿà ¡°≈¡∑÷ ∫ ≈”µâ πµ√ß ‚§πµâ 𠇪ì πæÕπµË ” ‡ª≈◊ Õ° ’ ‡∑“‡¢â ¡ ‡√’ ¬∫ ¡’ √Õ¬·µ°µ◊È π Ê À√◊ Õ ‡ªì π –‡°Á ¥ ¡’ ™à ÕßÕ“°“»∑—Ë «‰ª °√–æ’È ’ ‡À≈◊ ÕßÕà Õπ °‘Ë ß·°à ¡— °¡’ √Õ¬¬à π ‡°≈’È ¬ßÀ√◊ Õ¡’ ¢πª√–ª√“¬ „∫‡¥’Ë ¬« ‡√’ ¬ß‡«’ ¬π √Ÿ ª√’ À√◊ Õ√Ÿ ª‰¢à §à Õπ¢â “ß°«â “ß ¢π“¥·µ°µà “ß°— π¡“° °«â “ß ˆ-ÒÙ ´¡. ¬“« ¯-ÚÛ ´¡. ª≈“¬·À≈¡À√◊ Õ¡π ‚§π Õ∫À√◊ Õ¡π ¢Õ∫§à Õπ¢â “߇√’ ¬∫ À√◊ ÕÕ“®®— °µ◊È πÀà “ß Ê „°≈â ª≈“¬„∫ „∫¢Õßµâ π°≈â “‡«â “≈÷ ° ‡ªì π·©° Ê ·ºà π„∫Àπ“§≈â “¬·ºà πÀπ— ß ¥â “π∫π ’ ‡¢’ ¬«‡¢â ¡ ‡°≈’È ¬ßÀ√◊ Õ¡’ ¢πª√–ª√“¬‡©æ“–µ“¡‡ â π°≈“ß„∫·≈–‡ â π„∫ ¥â “π≈à “ß¡’ ¢π ‡ â π·¢πß„∫¢â “ß≈– Ò-Ò¯ ‡ â π ‡ÀÁ π™— ¥ ∑“ߥ⠓π≈à “ß °â “π„∫¬“« Ò-Û ´¡. ¡’ ¢π ¥Õ°·¬°‡æ»√à «¡µâ π·≈–µà “ß™à Õ ™à Õ¥Õ°ÕÕ°‡¥’Ë ¬« Ê µ“¡ßà “¡„∫ ™à Õ¥Õ°‡æ»ºŸâ ·∫∫™à Õ°√–®ÿ °·πà π √Ÿ ª°≈¡À√◊ Õ √Ÿ ª‰¢à °≈— ∫ °«â “ß Ò.Ú-Ú.ı ´¡. ª√–°Õ∫¥â «¬¥Õ°‡æ»ºŸâ ¢π“¥‡≈Á °¡“°Õ— ¥°— π·πà π º‘ «‡√’ ¬∫ ’ ‡À≈◊ Õß °â “π™à Õ¬“« Ú-Ù ¡¡. ™à Õ¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬·∫∫™à Õ°√–®ÿ °·πà π °≈¡ ‡ â π ºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß Ù-ı ´¡. √— ߉¢à Õ¬Ÿà ‡Àπ◊ Õ«ß°≈’ ∫ ¡’ Ò ™à Õß ·≈–¡’ ÕÕ«ÿ ≈ Ò ‡¡Á ¥ º≈·∫∫º≈√«¡ Õ«∫πÈ ” ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß ¯-Òı ´¡. ’ ‡¢’ ¬«Õ¡‡À≈◊ Õß ÿ ° ’ â ¡ ª√–°Õ∫¥â «¬º≈¬à Õ¬·∫∫ º≈·Àâ ߇¡≈Á ¥≈à Õπ √Ÿ ª‰¢à ¢π“¥‡≈Á °®”π«π¡“°Õ— ¥°— π·πà π ∫π·°π‡ªì π™à Õ°≈¡ ª≈“¬º≈¬à Õ¬·µà ≈–Õ— π¡’ Àπ“¡·¢Á ß√Ÿ ª ‡®¥’ ¬å ∑”„Àâ º‘ «¢Õߺ≈√«¡¡’ Àπ“¡Õ— ¥°— π·πà π °â “πº≈√«¡ ¬“« Ò-Ú ´¡. ‡¡≈Á ¥¡’ ‡¬◊Ë Õ ’ â ¡º‘ «‡ªì π¡— πÀÿâ ¡ ¢πÿ πª“π¡’ ‡¢µ°“√°√–®“¬æ— π∏ÿå „πª√–‡∑»‰∑¬ ∑“ß¿“§„µâ ¢÷È π°√–®— ¥°√–®“¬„πªÉ “¥‘ ∫™◊È π∑’Ë Ÿ ß®“°√–¥— ∫ πÈ ”∑–‡≈‰¡à ‡°‘ π ı ¡. „πµà “ߪ√–‡∑»æ∫∑’Ë æ¡à “ ¿Ÿ ¡‘ ¿“§Õ‘ π‚¥®’ π ¡“‡≈‡´’ ¬ ·≈–Õ‘ π‚¥π’ ‡´’ ¬ º≈°‘ π‰¥â . ºŸâ ‡¢’ ¬π ». ¥√.∏«— ™™— ¬ — 𵑠ÿ ¢ ¢∫‡¢’È ¬« Uncaria ferrea DC. var. tomentosa King «ß»å Rubiaceae ™◊Ë ÕÕ◊Ë π Ê ‚ß∫ (™ÿ ¡æ√, ÿ √“…Æ√å ∏“π’ ); Àπ“¡‡®â “™Ÿâ (µ√— ß) ‰¡â ‡∂“‡π◊È Õ·¢Á ß ¡’ ¢π ’ ·¥ßπÿà ¡Àπ“·πà π ¡’ ¢Õ‡°’Ë ¬« µ“¡ßà “¡„∫ „∫‡√’ ¬ßµ√ߢ⠓¡ √Ÿ ª‰¢à À√◊ Õ√Ÿ ª¢Õ∫¢π“π·°¡ √Ÿ ª‰¢à ÀŸ „∫√–À«à “ß°â “π„∫√Ÿ ª§à Õπ¢â “ß°≈¡ ª≈“¬‡«â “≈÷ ° ‡ªì π Õß·©° ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ°√–®ÿ °·πà π ÕÕ°µ“¡ßà “¡ „∫·≈–ª≈“¬°‘Ë ß ¥Õ° ’ ·¥ß º≈·∫∫º≈·Àâ ß·µ° √Ÿ ª °√– «¬À√◊ Õ√’ ÕÕ°√«¡‡ªì π°√–®ÿ °°≈¡·πà π ¢∫‡¢’È ¬«‡ªì π‰¡â ‡∂“‡π◊È Õ·¢Á ß ‡°◊ Õ∫∑ÿ ° à «π¡’ ¢π ’ ·¥ß πÿà ¡Àπ“·πà π °‘Ë ßÕà Õπ‡ªì π ’Ë ‡À≈’Ë ¬¡ ¡’ ¢Õ‡°’Ë ¬«µ“¡ßà “¡„∫ „∫‡¥’Ë ¬« ‡√’ ¬ßµ√ߢ⠓¡ √Ÿ ª‰¢à À√◊ Õ√Ÿ ª¢Õ∫¢π“π·°¡ √Ÿ ª‰¢à °«â “ß Û-ˆ ´¡. ¬“« ˜-ÒÒ ´¡. ª≈“¬·À≈¡ ‚§π¡π ¢Õ∫‡√’ ¬∫ ·ºà π„∫Àπ“§≈â “¬·ºà πÀπ— ß ¥â “π∫π¡’ ¢π ª√–ª√“¬∂÷ ßÀπ“·πà π ¥â “π≈à “ß¡’ ¢ππÿà ¡Àπ“·πà π ‡ â π ·¢πß„∫¢â “ß≈– ˜-˘ ‡ â π ª≈“¬‚§â ߢ÷È π °â “π„∫¬“« Û-ˆ ¡¡. ¡’ ¢π —È π Ê Àπ“·πà π ÀŸ „∫√–À«à “ß°â “π„∫√Ÿ ª§à Õπ¢â “ß °≈¡ ª≈“¬‡«â “≈÷ °‡ªì π Õß·©° ¡’ ¢π —È π Ê ∑—È ß Ú ¥â “π ™à Õ¥Õ°·∫∫™à Õ°√–®ÿ °·πà π °≈¡ ÕÕ°µ“¡ßà “¡„∫ ·≈–ª≈“¬°‘Ë ß ‡ â πºà “π»Ÿ π¬å °≈“ß Û-Ù ´¡. °â “π™à Õ¥Õ° ¬“« Ú.ı-Û ´¡. „∫ª√–¥— ∫ Ù-ˆ „∫ √Ÿ ª‰¢à ª≈“¬·À≈¡ ¬“«ª√–¡“≥ Ò.Ú ´¡. °â “π¥Õ°¬à Õ¬ —È π¡“°À√◊ Õ‰¡à ¡’ °≈’ ∫‡≈’È ¬ß‚§πµ‘ ¥°— π‡ªì πÀ≈Õ¥ ¬“«ª√–¡“≥ Û ¡¡. ª≈“¬·¬°‡ªì π ı ·©° ·©°‡√’ ¬«¬“« ª≈“¬·À≈¡ ‚§π·∫π ¡’ ¢πÕà Õππÿà ¡Àπ“·πà π∑“ߥ⠓ππÕ° °≈’ ∫¥Õ° ’ ·¥ß ‚§π µ‘ ¥°— π‡ªì πÀ≈Õ¥·§∫ Ê ¬“«ª√–¡“≥ Ò.Û ´¡. ª≈“¬·¬°