สำนักราชบัณฑิตยสภา

77 ´÷Ë ß¡’ «‘ «— ≤π“°“√‡ªì π ¢â “«ªÉ “ªï ‡¥’ ¬« ( O. nivara Sharma & Shastry ™◊Ë Õ “¡— ≠ Wild annual rice) ·≈â ««‘ «— ≤π“°“√ ‡ªì π¢â “«‡Õ‡™’ ¬ ( O. sativa L. ™◊Ë Õ “¡— ≠ Asian rice) ´÷Ë ß·¬° ‰¥â ‡ªì π Û æ«° æ«°∑’Ë ª≈Ÿ °„π‡¢µ√â Õπ ‡√’ ¬°«à “ indica æ«° ∑’Ë ª≈Ÿ °„πÀ¡Ÿà ‡°“–™«“ ‡√’ ¬°«à “ javanica ·≈–æ«°∑’Ë ª≈Ÿ ° „π‡¢µÕ∫Õÿà π ‡√’ ¬°«à “ sinica À√◊ Õ japonica ¢â “«„π‡¢µ√â Õπ‚¥¬¡“°ª≈Ÿ °°— πÕ¬Ÿà Ú æ— π∏ÿå §◊ Õ ¢â “« ‡®â “ ·≈–¢â “«‡Àπ’ ¬« ∑—È ß Ú æ— π∏ÿå ¡’ µâ π·≈–≈— °…≥–Õ¬à “ßÕ◊Ë π §≈â “¬°— π¡“° ·µ°µà “ß°— π‡©æ“– à «π¿“¬„π‡¡≈Á ¥ ∑’Ë ‡ªì π·ªÑ ß ·≈–Õß§å ª√–°Õ∫¢Õß·ªÑ ß„π‡¡≈Á ¥ §◊ Õ ¢â “«‡®â “ ¡’ ·ªÑ ß ’ ¢“«„ À√◊ ÕÕ“®¡’ ’ ¢“«¢ÿà π∑’Ë ¥â “π¢â “ßÀ√◊ Õµ√ß°≈“ß ‡¡≈Á ¥‡√’ ¬°«à “ ∑â Õ߉¢à À√◊ Õ ∑â Õߪ≈“´‘ « ª√–°Õ∫¥â «¬ amylose √â Õ¬≈– Òı-Û à «π¢â “«‡Àπ’ ¬«¡’ ·ªÑ ß ’ ¢“«¢ÿà π ª√–°Õ∫¥â «¬ amylopectin ‡ªì π à «π„À≠à ·≈–¡’ amylose √â Õ¬≈– ı-˜ ‡∑à “π—È π ¢â “«∑’Ë ª≈Ÿ °„πª√–‡∑»‰∑¬¡’ À≈— °∞“π∑“ß‚∫√“≥§¥’ · ¥ß«à “ ‰¥â ¡’ °“√ª≈Ÿ °¢â “«„πª√–‡∑»‰∑¬¡“·≈â «‰¡à µË ”°«à “ ı, ªï ªí ®®ÿ ∫— πæ— π∏ÿå ª≈Ÿ °¡’ ≈— °…≥–·≈–™◊Ë Õµà “ß°— π¡’ ‰¡à πâ Õ¬°«à “ Û,ı ™◊Ë Õ æ— π∏ÿå ª≈Ÿ °‡À≈à “π’È Õ“®·∫à ßÕÕ°‡ªì π Ù °≈ÿà ¡„À≠à µ“¡ ¿“楑 πøÑ “Õ“°“»·≈– ¿“æ·«¥≈â Õ¡ ‰¥â ·°à ¢â “«‰√à (upland rice, hill rice) §◊ Õ æ— π∏ÿå ∑’Ë ª≈Ÿ °∫π ∑’Ë ¥ÕπÀ√◊ Õµ“¡‰À≈à ‡¢“∑’Ë ‰¡à ¡’ πÈ ”¢— ß à «π¡“°¡— °ª≈Ÿ ° ·∫∫À¬Õ¥≈ßÀ≈ÿ ¡‡æ√“–ª√— ∫√–¥— ∫æ◊È π¥‘ π‰¡à ‰¥â ¢â “«π“ «π (lowland rice, swamp rice À√◊ Õ wet paddy) §◊ Õ æ— π∏ÿå ∑’Ë ª≈Ÿ °∑—Ë «‰ª„πæ◊È π∑’Ë ∑’Ë ¡’ πÈ ”¢— ß À√◊ Õ∑’Ë ¡’ °“√‡°Á ∫°— °πÈ ”„π°√–∑ßπ“∑’Ë ¡’ §— ππ“≈â Õ¡√Õ∫√–¥— ∫πÈ ” ‰¡à ‡°‘ π ı ´¡. «‘ ∏’ °“√ª≈Ÿ °∑”‰¥â ‚¥¬°“√ªí °¥”À√◊ ÕÀ«à “π ¢â “«π“‡¡◊ Õß ¢â “«¢÷È ππÈ ” À√◊ Õ ¢â “«ø“ß≈Õ¬ (floating rice) §◊ Õ æ— π∏ÿå ∑’Ë “¡“√∂¬◊ ¥µ— «µ“¡√–¥— ∫πÈ ”∑’Ë Ÿ ߢ÷È π‰¥â Ò-Ù ¡. ·≈–πÈ ”¢— ßÕ¬Ÿà ª√–¡“≥ Ò ‡¥◊ Õπ ¢â “«æ— π∏ÿå π’È ¡’ ª≈â Õ߬“«·≈–ª≈â Õß„°≈â º‘ «πÈ ”‚µ°«à “ª≈â Õß∑’Ë ≈÷ °≈߉ª„ππÈ ” ¢â “«πÈ ”≈÷ ° (deep water rice) §◊ Õ æ— π∏ÿå ∑’Ë ¢÷È π‰¥â „π ∑’Ë πÈ ”≈÷ ° .ı-Ú ¡. ·≈–πÈ ”¢— ßÕ¬Ÿà π“π°«à “ Ò ‡¥◊ Õπ ¢â “«¡’ §«“¡ ”§— ≠æÕ Ê °— ∫¢â “« “≈’ ª√–™“°√°«à “ §√÷Ë ß¢Õß‚≈°∫√‘ ‚¿§¢â “«‡ªì πÕ“À“√À≈— ° º≈º≈‘ µ¢â “«∑—Ë «‚≈° ¡’ ¡“°°«à “ Ùı ≈â “πµ— πµà Õªï º≈º≈‘ µ„π‡Õ‡™’ ¬¡’ ¡“°°«à “ Ù ≈â “πµ— πµà Õªï ª√–‡∑»®’ πº≈‘ µ¢â “«‰¥â ¡“°∑’Ë ÿ ¥ ·µà ª√–‡∑»‰∑¬ à ߢ⠓«ÕÕ°¡“°∑’Ë ÿ ¥ª√–¡“≥√â Õ¬≈– Ù ¢Õß µ≈“¥‚≈° „πª√–‡∑»‰∑¬πÕ°®“°¡’ ¢â “«ª≈Ÿ °Õ¬Ÿà ∑—Ë «∑ÿ °¿“§·≈â « ¬— ß¡’ ¢â “«ªÉ “À≈“¬™π‘ ¥¢÷È πÕ¬Ÿà µ“¡∏√√¡™“µ‘ Õ’ °¥â «¬ ∫“ß∑’ ‡√’ ¬°À≠â “ ‡™à π À≠â “¢â “«º’ À≠â “¢â “«∑“¡ À≠â “¢â “«ªÉ “ ·≈– ¿“§°≈“߇√’ ¬°«à “ ¢â “«≈–¡“π À√◊ Õ À≠â “≈–¡“π ¢â “«ªÉ “ ‡À≈à “π’È ∑’Ë “¡“√∂π”¡“ª√— ∫ª√ÿ ßæ— π∏ÿå ‰¥â §◊ Õ Ò. O. rufipogon Griff. À≠â “¢â “«º’ ‡ªì π¢â “«ªÉ “ À≈“¬ªï µâ π Ÿ ß¡“°°«à “ Ò ¡. √«ß„À≠à °√–®“¬ ‡¡≈Á ¥‡¡◊Ë Õ ÿ ° ’ ¥” ¡’ √¬“ß§å ·¢Á ß ¬“« √à «ßßà “¬ ¡’ ‚§√‚¡‚´¡ Ú ™ÿ ¥ (AA) = ÚÙ ¢÷È πÕ¬Ÿà „π∑’Ë ‚≈à ß·®â ߇ªì π·Õà ßπÈ ”≈÷ °À√◊ Õ≈÷ °¡“° ¢¬“¬ æ— π∏ÿå ¥â «¬‡¡≈Á ¥·≈–¢â Õ º ¡æ— π∏ÿå °— ∫¢â “«ª≈Ÿ °‰¥â ∑ππÈ ”≈÷ ° ¡’ ≈–ÕÕ߇√≥Ÿ ¡“° µâ “π∑“πµà Õ‚√§¢Õ∫„∫·Àâ ß Ú. O. nivara S.D. Sharma & SVS. Shastry ¢â “« ªÉ “ªï ‡¥’ ¬« ‡ªì π¢â “«ªÉ “ªï ‡¥’ ¬« µâ π Ÿ ß .¯-Ò.ˆ ¡. à «π¡“° °Õµ—È ß ‡¡≈Á ¥¡’ √¬“ß§å ·¢Á ß ‡¡◊Ë Õ ÿ ° ’ ¥” √à «ßßà “¬ µ‘ ¥‡¡≈Á ¥ πâ Õ¬∂÷ ߪ“π°≈“ß ¡’ ‚§√‚¡‚´¡ Ú ™ÿ ¥ (AA) = ÚÙ æ∫ ∑—Ë «∑ÿ °¿“§¢Õߪ√–‡∑» ¢÷È π„π∑’Ë ‚≈à ß·®â ߇ªì π·Õà ßπÈ ”µ◊È π ¢¬“¬æ— π∏ÿå ¥â «¬‡¡≈Á ¥ ∑π·≈â ß ·≈–µâ “π∑“πµà Õ‚√§‡¢’ ¬« ‡µ’È ¬´÷Ë ß‡°‘ ¥®“°‡™◊È Õ‰«√— ‰¥â Û. O. fatua K.D. Koenig ex Trin. ‡ªì π¢â “«ªÉ “Õ“¬ÿ ªï ‡¥’ ¬« °Õµ—È ß·¢Á ß·√ß ¡’ §«“¡º— π·ª√ Ÿ ß ‡°‘ ¥®“°°“√º ¡ ¢â “¡æ— π∏ÿå ¢Õߢ⠓«ªÉ “°— ∫¢â “«ª≈Ÿ ° ®÷ ß¡’ ≈— °…≥–°÷Ë ß¢â “«ªÉ “ ·≈–¢â “«ª≈Ÿ ° ¡’ ‚§√‚¡‚´¡ Ú ™ÿ ¥ (AA) = ÚÙ ¡’ °“√ °√–®“¬æ— π∏ÿå ‰¥â °«â “ߢ«“ß ¢÷È π„π∑’Ë ‚≈à ß·®â ß„°≈â Ê ·ª≈ß ¢â “«ª≈Ÿ ° ¢¬“¬æ— π∏ÿå ¥â «¬‡¡≈Á ¥ Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡¡’ √“¬ß“π«à “ O. fatua K.D. Koenig ex Trin. ‡ªì π™◊Ë Õæâ ÕߢÕß O. rufipogon Griff. (Chang and Harahap, 1996). Ù. O. officinalis Wall. ex Watt ‡ªì π¢â “«ªÉ “À≈“¬ ªï µâ π Ÿ ß .Û-Ú ¡. √«ß°√–®“¬ ¬Õ¥‡° √‡æ»‡¡’ ¬ ’ ¥” ‡¡≈Á ¥‡¡◊Ë Õ ÿ ° ’ ¥” ¡’ √¬“ß§å ·¢Á ß √à «ßßà “¬ ¡’ ‚§√‚¡‚´¡ Ú ™ÿ ¥ (CC) = ÚÙ ¢÷È π„π∑’Ë ·¥¥√”‰√ ÕÕ°¥Õ°µ≈Õ¥ªï ∑π·≈â ß ·≈–µâ “π∑“πµà Õ·¡≈ß