สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 1 Jan.-Mar. 2002 ‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥 ÒıÙ „™â √— °…“‚√§Õ«— ¬«–æ‘ °“√‡√◊ È Õ√— ß ‰¡à «à “ ®–‡ªì π‚√§‰µ ‚√§µ— ∫ ‚√§À— «„® À√◊ Õ ‚√§‡≈◊ Õ¥. §«“¡ ”‡√Á ®„π°“√ª≈Ÿ °∂à “¬ °“√ºà “µ— ¥ ·≈–ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“殓°°“√ „™â ¬“°¥¿Ÿ ¡‘ §âÿ ¡°— π‡æ◊Ë Õ„Àâ √à “ß°“¬ºâŸ ªÉ «¬¬Õ¡√— ∫Õ«— ¬«–∑’Ë ‰¥â √— ∫®“°ºâŸ Õ◊Ë π ∑”„Àâ °“√√— °…“¥â «¬°“√ª≈Ÿ °∂à “¬ Õ«— ¬«–ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®·≈–·æ√à À≈“¬∑—Ë «‚≈° ®π‡°‘ ¥ªí ≠À“°“√¢“¥ ·§≈πºâŸ ∫√‘ ®“§Õ«— ¬«–. „πªí ®®ÿ ∫— π π— °«‘ ∑¬“»“ µ√å ·≈–·æ∑¬å ®÷ ßÀ— π¡“ „Àâ §«“¡ π„®„π°“√ √â “ßÕ«— ¬«– ‡∑’ ¬¡·≈–§â πÀ“«‘ ∏’ °“√∑’Ë ®–´à Õ¡·´¡ À√◊ Õ √â “ßÕ«— ¬«–‡À≈à “π—È π¢÷È π¡“„À¡à . §«“¡°â “«Àπâ “„π‡√◊Ë Õßπ’È ª√“°Ø‡ªì π √Ÿ ª∏√√¡™— ¥‡®π¡“°¢÷È π‡¡◊Ë Õπ— °«‘ ∑¬“ »“ µ√å ™“«Õ— ß°ƒ…ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ® „π°“√„Àâ °”‡π‘ ¥∑“√°„πÀ≈Õ¥·°â « §π·√°„π‚≈°„π æ.». ÚıÚÒ ·≈– ‘ ∫ªï ‡»…À≈— ß®“°π—È ππ— °«‘ ∑¬“»“ µ√å ®“°¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬‡§¡∫√‘ ¥®å ª√–‡∑» Õ— ß°ƒ… ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®„π°“√ ‡æ“–‡≈’È ¬ß‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥®“°µ— « Õà Õπ¢ÕßÀπŸ ´÷ Ë ß𔉪 à Ÿ °“√‡æ“–‡≈’ È ¬ß ‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õπ¢Õß¡πÿ …¬å ‚¥¬ π— °«‘ ∑¬“»“ µ√å ®“°¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬ «‘ §Õπ´‘ π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ ‡¡◊Ë Õ æ.». ÚıÙÒ Ú . ‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õπ ‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õπ¡’ »— °¬- ¿“æ∑’Ë ®–·∫à ßµ— «Õ¬à “߉¡à ®”°— ¥·≈– ‡®√‘ ≠‡ªì π‡´≈≈å ™π‘ ¥„¥™π‘ ¥Àπ÷ Ë ß‰¥â ∑ÿ ° ™π‘ ¥„π√à “ß°“¬¡πÿ …¬å ‚¥¬‡®√‘ ≠‰ª ‡ªì π embryoid bodies ´÷Ë ßª√–°Õ∫ ¥â «¬ embryonic germ layers Û ™—È π ‰¥â ·°à ‡Õ§‚∑‡¥‘ √å ¡, ¡’ ‚ ‡¥‘ √å ¡ ·≈– ‡Õπ‚¥‡¥‘ √å ¡ ´÷Ë ß®–‡®√‘ ≠µà Õ‰ª‡ªì π ‡´≈≈å ‡¡Á ¥‡≈◊ Õ¥ ‡´≈≈å ‡¬◊ Ë Õ∫ÿ À≈Õ¥‡≈◊ Õ¥ ‡´≈≈å °≈â “¡‡π◊È Õ ·≈–‡´≈≈å ª√– “∑. °“√‡®√‘ ≠¢Õ߇´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õ𠇪ì π‡´≈≈å ™π‘ ¥µà “ßÊ ¢Õß√à “ß°“¬π—È π ¢÷È π°— ∫ “√‚ª√µ’ π„π√à “ß°“¬ Ù ‰¥â ·°à ªí ®®— ¬°“√‡®√‘ ≠‡µ‘ ∫‚µ, »— ¬‚µ‰§πå ·≈–‚¡‡≈°ÿ ≈¬÷ ¥µ‘ ¥µà “ßÊ. °≈«‘ ∏“π ¿“¬„π‡´≈≈å ∑’Ë §«∫§ÿ ¡°“√‡®√‘ ≠‡ªì π µ— «·°à ¢Õ߇´≈≈å µâ 𰔇𑠥 ‰¥â ·°à tran- scription factor ·≈– ∑’ ‚≈‡¡Õ‡√ . „πªí ®®ÿ ∫— ππ— °«‘ ∑¬“»“ µ√å ‰¥â ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®∑—È ß„πÀπŸ ·≈–„π ¡πÿ …¬å „π°“√π”‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥®“° µ— «Õà Õπ¡“‡æ“–‡≈’È ¬ß„Àâ ‡®√‘ ≠‡ªì π ‡´≈≈å °≈â “¡‡π◊ È ÕÀ— «„® ı,ˆ ‡´≈≈å µ— ∫Õà Õπ ˜ ‡´≈≈å ª√– “∑ ¯,˘ ·≈–‡´≈≈å ‡¡Á ¥‡≈◊ Õ¥ Ò ·≈–¡’ °“√π”‡´≈≈å ‡À≈à “π’È ‰ªª≈Ÿ °∂à “¬ „π — µ«å ∑¥≈Õß. ¡’ √“¬ß“π«à “ÀπŸ ∑’Ë ¡’ Õ“°“√¢Õß‚√§æ“√å °‘ π — π ÒÒ ¿“¬À≈— ß ‰¥â √— ∫°“√ª≈Ÿ °∂à “¬‡´≈≈å ª√– “∑ “√ ‡§¡’ ∑’Ë æ√à ÕßÀ“¬‰ª°≈— ∫§◊ π¡“‡ªì π ª√°µ‘ ∑”„Àâ ÀπŸ À“¬®“°‚√§‰¥â ; ÀπŸ ∑’Ë ‰¢ — πÀ≈— ߉¥â √— ∫¿¬— πµ√“¬ ·≈–‰¥â √— ∫ °“√ª≈Ÿ °∂à “¬‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õπ ÒÚ ‡ ´≈ ≈å µ â π°” ‡ π‘ ¥ ‡ ® √‘ ≠ ‡ ªì π ‡ ´≈ ≈å ª√ – “∑∑” „Àâ ÀπŸ ¡’ Õ“°“ √¥’ ¢÷È π . §«“¡ ”‡√Á ®¥— ß°≈à “«∑”„Àâ «ß°“√·æ∑¬å §“¥À«— ß«à “®– “¡“√∂√— °…“‚√§µà “ßÊ ‡™à π ‚√§æ“√å °‘ π — π ‚√§ ¡Õ߇ ◊Ë Õ¡ ‚√§‡∫“À«“π ‚√§À≈Õ¥‡≈◊ Õ¥µ’ ∫ ·≈–‚√§À— «„®≈â ¡‡À≈«‰¥â „πÕπ“§µÕ— π „°≈â À“° “¡“√∂‡µ√’ ¬¡ Ÿ µ√º ¡¢Õß ªí ®®— ¬°“√‡®√‘ ≠‡µ‘ ∫‚µµà “ßÊ ‡æ◊Ë Õ °”Àπ¥„Àâ ‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õπ º≈‘ µ‡π◊È Õ‡¬◊Ë Õ¢ÕßÕ«— ¬«–µà “ßÊ µ“¡∑’Ë µâ Õß°“√. ¢â Õ¥’ ¢Õ߇´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õπ °Á §◊ Õ “¡“√∂‡æ“–‡≈’È ¬ß‡æ‘Ë ¡®”π«π‰¥â Õ¬à “ß‰¡à ®”°— ¥, ∑—È ß¬— ß “¡“√∂∑”„Àâ ‡°‘ ¥°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß≈— °…≥–æ— π∏ÿ - °√√¡ ∑”„Àâ ª≈Ÿ °∂à “¬„Àâ °— ∫ºâŸ Õ◊Ë π‰¥â ‚¥¬‰¡à ¡’ ªí ≠À“¥â “π¿Ÿ ¡‘ §âÿ ¡°— π. ¿“«– ·∑√°´â Õπ´÷Ë ßÕ“®‡°‘ ¥¢÷È π„π√–¬–¬“« ®“°°“√ª≈Ÿ °∂à “¬‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— « Õà Õπ§◊ Õ °“√∑’Ë ‰¡à “¡“√∂¬— ∫¬—È ß°“√ ‡®√‘ ≠‡µ‘ ∫‚µ¢Õ߇π◊È Õ‡¬◊Ë Õ„π‡«≈“Õ— π§«√ Õ“®∑”„Àâ ‡°‘ ¥‡ªì π‡π◊ È ÕßÕ°, ‚¥¬‡©æ“– ‡∑Õ√“‚∑¡“ À√◊ Õ·¡â °√–∑—Ë ß‡ªì π¡–‡√Á ß ‰¥â ÒÒ . ªí ≠À“¥â “π®√‘ ¬∏√√¡ °“√π”‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥®“°µ— « Õà Õπ¢Õß¡πÿ …¬å ‰ª„™â „πß“π«‘ ®— ¬‡æ◊Ë Õ √⠓߇´≈≈å ™π‘ ¥µà “ßʉ¥â ∑”„Àâ ‡°‘ ¥ ª√–‡¥Á πªí ≠À“∑“ß®√‘ ¬∏√√¡¢÷È π. À≈— ß®“°∑’ Ë √— ∞ ¿“¢Õߪ√–‡∑» À√“™- Õ“≥“®— °√‰¥â ÕÕ°æ√–√“™∫— ≠≠— µ‘ Õπÿ ≠“µ„Àâ ¡’ °“√∑”«‘ ®— ¬‚¥¬„™â µ— «Õà Õπ ∑’Ë ¡’ Õ“¬ÿ ‰¡à ‡°‘ π Òı «— π‡¡◊Ë Õ æ.». ÚıÛÛ ÒÛ ‚¥¬ “¡“√∂„™â ‰¢à ∑’Ë ‰¥â √— ∫°“√ º ¡·≈â «‡æ◊Ë Õ∑”«‘ ®— ¬∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ °“√¡’ ∫ÿ µ√¬“°, °“√§ÿ ¡°”‡π‘ ¥‚√§ ∑“ßæ— π∏ÿ °√√¡·≈–§«“¡º‘ ¥ª√°µ‘ ∑“ß ‚¶√‚¡‚ ¡µà “ßÊ. ”À√— ∫°“√«‘ ®— ¬∑’ Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫‡´≈≈å µâ 𰔇𑠥µ— «Õà Õ𠉥â √— ∫°“√√— ∫√Õ߇ªì π§√—È ß·√°‡¡◊Ë Õ«— π∑’Ë ÚÚ ¡°√“§¡ æ.». ÚıÙÙ. π— °«‘ ∑¬“ »“ µ√å ™“«Õ— ß°ƒ…‰¥â ¥”‡π‘ π°“√«‘ ®— ¬ ‡√◊Ë Õ߇´≈≈å µâ π°”‡π‘ ¥Õ¬à “ßµà Õ‡π◊Ë Õß ‚¥¬„™â ‡´≈≈å µ— «Õà Õπ‡æ√“–‡™◊Ë Õ«à “«‘ ∏’