สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 1 Jan.-Mar. 2002 ‚√§°≈‘ Ë πµ— «‡À¡Á π ÒÚÚ §π∑’Ë ‡ªì π‚√§°≈‘Ë πµ— «‡À¡Á πÀ√◊ Õ ∑’Ë √⟠®— °°— π∑—Ë «‰ª«à “ fish-odor syn- drome (FOS) À√◊ Õ fish-malodor syndome, ∑’Ë ¡’ ™◊Ë Õ∑“ß«‘ ∑¬“»“ µ√å «à “ primary trimethylaminuria π—È ππ— ∫«à “‡ªì πºâŸ ∑’Ë ‚™§√â “¬¡“° ‡æ√“– ‡ªì π∑’Ë √— ߇°’ ¬®¢Õß — ߧ¡·≈–∫ÿ §§≈ ∑—Ë «‰ª ·¡â °√–∑—Ë ß„π√–À«à “ß ¡“™‘ ° ¢Õߧ√Õ∫§√— «¢Õßµπ‡Õß. §π‡À≈à “π’È ¡— °®–欓¬“¡‰ªÀ“·æ∑¬å æ√– À√◊ Õ ·¡â °√–∑—Ë ßÀ¡Õº’ ‡æ◊Ë Õ∑’Ë ®–∑”„Àâ °≈‘Ë π µ— «¢Õßµπ‡Õß∑ÿ ‡≈“≈ß. ºâŸ ∑’Ë À¡Õ∑—È ß À≈“¬√— °…“·≈â «‰¡à À“¬ °Á Õ“®®–‰¥â √— ∫ °“√Õ∏‘ ∫“¬«à “™“µ‘ °à Õπ§ß‰¥â ‰ª°√–∑” ∫“ª°√√¡Õ–‰√‰«â µà “ßÊ π“π“ ·≈– ∫“ߧπ∑’Ë ‰ªæ∫·æ∑¬å ·ºπªí ®®ÿ ∫— π ´÷Ë ß‰¡à ‡¢â “„®∂÷ ß欓∏‘ ¿“æ¢Õß°“√ ‡°‘ ¥°≈‘Ë πµ— «‡À¡Á ππ’È °Á Õ“®®–·π–π” „À⠺⟠‚™§√â “¬‡À≈à “π—È π√— ∫°“√ºà “µ— ¥ µà Õ¡∏— ¬√Õ¬¥å ºà “µ— ¥¡¥≈Ÿ ° À√◊ Õºà “ µà Õ¡‡Àß◊Ë Õ„µâ √— °·√â ´÷Ë ß∑—È ßÀ¡¥π’È ‰¡à ∑”„Àâ Õ“°“√¢Õß‚√§π’È ¥’ ¢÷È π‡≈¬ ¡’ ·µà ®–µâ Õ߇ ’ ¬§à “„™â ®à “¬‡ªì π®”π«π¡“° ‡∑à “π—È π. ¡’ ºâŸ ªÉ «¬√“¬Àπ÷Ë ß‡ªì πÀ≠‘ ß ‚ ¥Õ“¬ÿ ÚÒ ªï ®“°®— ßÀ«— ¥≈”ª“ß ¡“‡≈à “„À⠺⟠‡¢’ ¬πøí ß«à “ ‡∏Õ‡√‘Ë ¡¡’ °≈‘Ë π µ— «‡À¡Á π‡¡◊ Ë ÕÕ“¬ÿ ÒÚ ªï ·≈–°≈‘ Ë πµ— « ¢Õ߇∏Õ‡√‘Ë ¡√ÿ π·√ߢ÷È π‡√◊Ë Õ¬Ê‡¡◊Ë ÕÕ“¬ÿ ‰¥â Ò˘ ªï ´÷ Ë ß·æ∑¬å ∑’ Ë ‚√ß欓∫“≈¢Õß√— ∞ ·Àà ßÀπ÷Ë ß‰¥â ·π–π”„Àâ ‡∏Õµ— ¥¡¥≈Ÿ ° ´÷Ë ß°Á ‰¡à À“¬ µà Õ¡“°Á „Àâ ºà “µ— ¥µà Õ¡ ∏— ¬√Õ¬¥å Õ’ ° °Á ¬— ߉¡à À“¬Õ’ °π—Ë π‡Õß. ‡∏Õ°≈ÿâ ¡„®¡“°·≈–§‘ ¥∑’Ë ®–¶à “µ— «µ“¬ ·µà ‚™§¥’ ∑’Ë ‰¥â ∑√“∫‡√◊Ë Õß®“°ºâŸ ‡¢’ ¬π ∑“ß√“¬°“√‚∑√∑— »πå ∑”„Àâ ‰¥â ¡“æ∫ ºâŸ ‡¢’ ¬π·≈–‰¥â √— ∫øí ß°“√Õ∏‘ ∫“¬∂÷ ß æ¬“∏‘ ¿“æ¢Õß‚√§π’È ®÷ ß∑”„Àâ ‡∏Õ¡’ ™’ «‘ µÕ¬à Ÿ ‰¥â ®π°√–∑— Ë ßªí ®®ÿ ∫— π ‚¥¬°≈“¬ ‡ªì πºâ Ÿ ∑’ Ë ∫√‘ ‚¿§¡— ß «‘ √— µ. 欓∏‘ «‘ ∑¬“¢Õß‚√§ °“√∑’Ë √à “ß°“¬¢Õߧπ∑’Ë ‡ªì π‚√§ FOS ¡’ °≈‘ Ë πµ— «‡À¡Á π¡“°π— È π‡°‘ ¥®“° “√‰µ√‡¡∏‘ ¬å ≈·Õ¡’ π (TMA) ´÷Ë ß‡ªì π “√‡§¡’ ∑’Ë ¡’ °≈‘Ë π‡À¡Á π§≈â “¬ª≈“‡πà “ ∑’Ë ∂Ÿ °¢— ∫ÕÕ°¡“°— ∫‡Àß◊Ë Õ·≈–ªí “«–. §πª√°µ‘ ®–‰¡à ¡’ °≈‘Ë πµ— «‡À¡Á π‡æ√“– “√µ— «π’È ®–∂Ÿ °∑”≈“¬‚¥¬‡Õπ´— ¬¡å flavin-containing monooxygenase, form 3 (FMO 3 ) ‡°◊ Õ∫√â Õ¬≈– Ò ®÷ ß ‰¡à ‡À≈◊ Õ “√µ— «π’È ÕÕ°¡“„π‡Àß◊Ë ÕÀ√◊ Õ ªí “«–. ·µà ºâŸ ∑’Ë ‡ªì π‚√§π’È À√◊ պ⟠∑’Ë ‡ªì π‚√§µ— ∫Õ— °‡ ∫Õ— π‡π◊Ë Õß®“°‰«√— µ— ∫Õ— °‡ ∫™π‘ ¥‡Õ FMO 3 ∑”ß“π‰¡à §à Õ¬‰¥â ‡ªì πº≈„Àâ “√‡À¡Á π‰¡à ∂Ÿ ° ∑”≈“¬¡“°‡∑à “∑’ Ë §«√®÷ ß∂Ÿ °¢— ∫ÕÕ°¡“ ∑“ßªí “«– ≈¡À“¬„® ·≈–‡Àß◊Ë Õ„π ª√‘ ¡“≥∑’Ë ¡“°°«à “ª√°µ‘ (√Ÿ ª∑’Ë Ò). ¬— ß¡’ Õ’ °À≈“¬ ¿“«–∑’Ë ∑”„Àâ FMO 3 ¢Õß√à “ß°“¬∑”ß“π‰¡à ¥’ ‡™à 𠉥â √— ∫¬“ ∫“ß™π‘ ¥ ( µ’ √Õ¬¥å , TCAs, √“π‘ - ∑‘ ¥’ π), ‡ªì π‚√§µ— ∫æ‘ °“√, °≈àÿ ¡Õ“°“√ ‡∑Õ√å ‡πÕ√å ·≈–°≈à ÿ ¡Õ“°“√πŸ ·ππ À√◊ Õ ·¡â °√–∑— Ë ß„π™à «ßµ°√–¥Ÿ ¢Õß µ√’ . ∑’ Ë πà “ π„® ”À√— ∫«ß°“√·æ∑¬å °Á §◊ Õ ¬“§≈“¬‡§√’ ¬¥ ¬“§≈“¬°— ß«≈ À√◊ Õ¬“°≈àÿ ¡ª√– “∑π—È π¡’ º≈¬— ∫¬—È ß °“√∑”ß“π¢Õß FMO 3 ‰¥â ‡ªì πÕ¬à “ß¥’ ¡“° ´÷Ë ß®— ¥«à “¡— π‡ªì πµ— «¬— ∫¬—È ß∑’Ë ¡’ »— °¬¿“æµà Õ‡Õπ´— ¬¡å µ— «π’È . ¥— ßπ—È π °“√∑’Ë ºâŸ ªÉ «¬‚√§°≈‘Ë πµ— «‡À¡Á π‰¥â √— ∫¬“ ‡À≈à “π’È ‡¢â “‰ª·≈â «·∑π∑’Ë Õ“°“√·≈– ¿“殑 µ„®®–¥’ ¢÷ È π ®–°≈— ∫·¬à ≈ß §◊ Õ ¡’ °≈‘Ë πµ— «‡À¡Á π√ÿ π·√ß°«à “‡¥‘ ¡¥â «¬´È ” ‰ª. §π∑’Ë ‡ªì π‚√§°≈‘Ë πµ— «‡À¡Á π¥— ß °≈à “«¡— °®–¡’ ªí ≠À“µà “ßÊ ¡“°¡“¬ Õ“∑‘ ªí ≠À“∑“ß — ߧ¡ ªí ≠À“∑“ß §√Õ∫§√— « ·≈–ªí ≠À“∑“ß ¿“«–®‘ µ„® ∑’ Ë æ∫∫à Õ¬„πª√–‡∑»‰∑¬°Á §◊ Õ ªí ≠À“ ‡√◊ Ë Õß°“√À¬à “√â “ß. À≈“¬√“¬æ¬“¬“¡ ∑’Ë ®–À“«‘ ∏’ °“√√— °…“À√◊ Õ¢®— ¥ ‚¥¬°“√ Ÿ ∫∫ÿ À√’Ë ®— ¥‡æ◊Ë Õ∫¥∫— ß°≈‘Ë π‡À¡Á π¢Õß TMA À√◊ Õ°“√„™â ¬“¥— ∫°≈‘Ë π „™â ¬“ ¡ÿ π‰æ√ À√◊ Õ„™â πÈ ”ÀÕ¡. ·µà ‘ Ë ß‡À≈à “ π’È °Á ™à «¬·°â ‰¢‰¥â ‡æ’ ¬ß™—Ë «§√“«‡∑à “π—È π. „π À√— ∞Õ‡¡√‘ °“·≈–„π À√“™- Õ“≥“®— °√ ºâŸ ªÉ «¬∑’Ë ‡ªì π‚√§°≈‘Ë πµ— « ‡À¡Á π§πÀπ÷Ë ßÊ Õ“®®–µâ Õ߇ ’ ¬§à “ √— °…“À¡¥‰ª‡ªì π‡ß‘ π∂÷ ß°«à “ Ò, ¥Õ≈≈“√å ·µà °Á ¬— ߉¡à Õ“®∑”„Àâ Õ“°“√ °≈‘Ë πµ— «‡À¡Á π≈¥≈ß. À≈“¬§π¡’ Õ“°“√ ∑“ß®‘ µ·≈–§‘ ¥ —È π∂÷ ß°√–∑—Ë ß§‘ ¥®–¶à “ µ— «µ“¬°Á ¡’ . ®“°°“√»÷ °…“¢Õߺ⟠π‘ æπ∏å ‡¡◊ Ë Õ‡√Á «Êπ’ È æ∫«à “Õÿ ∫— µ‘ °“√¢Õß ‚√§π’ È „πª√–™“°√∑’ Ë “¡‡À≈’ Ë ¬¡∑Õߧ” ´÷Ë ßª√–°Õ∫¥â «¬™π™“µ‘ Õ¬à “ßπâ Õ¬ Û ™“µ‘ ¥â «¬°— π §◊ Õ æ¡à “ ‰∑¬ ·≈–≈“« ¡’ ¡“°∂÷ ß√â Õ¬≈– Ù ·≈–∑ÿ °§π∑’Ë ‡ªì π ‚√§π’ È ¡’ ªí ≠À“∑“ß ¿“«–¢Õß®‘ µ„®∑ÿ ° §π À≈“¬§π¡’ Õ“°“√‡§√’ ¬¥ °≈âÿ ¡„® ‡ªì πÕ¬à “ß¡“° ·≈–Õ’ °À≈“¬§π°Á ‡ªì π ‚√§´÷ ¡‡»√â “‰¡à Õ¬“°‡¢â “ — ߧ¡°— ∫„§√. πÕ°®“°π’È ¬— ßæ∫«à “°“√∂à “¬∑Õ¥∑“ß æ— π∏ÿ °√√¡¢Õß‚√§π’È ‡ªì π·∫∫ÕÕ‚µ ‚ ¡— ≈ √’ ‡» ’ ø«å µ“¡°Æ°“√ ◊ ∫∑Õ¥ ¢Õ߇¡π‡¥‡≈’ ¬π (Mendelian law of