สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Ú˜ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙı ª√‡¡ ∞å ∫ÿ ≠»√’ Û˘˘ °“√æ‘ Ÿ ®πå ¡‘ µ‘ ‡«≈“ ‡ªì πª√‘ ¡“≥ ‡«°‡µÕ√å ¥â «¬ §≥‘ µ»“ µ√å °“√«‘ ®— ¬§√—È ßπ’È ¡’ ®ÿ ¥ª√– ß§å ‡æ◊Ë Õæ‘ Ÿ ®πå ¥â «¬§≥‘ µ»“ µ√å «à “ ‡«≈“‡ªì πª√‘ ¡“≥‡«°‡µÕ√å ¡‘ „™à ‡ªì πª√‘ ¡“≥ ‡°≈“√å ‡æ√“– “¡“√∂À“¢π“¥·≈–∑‘ »∑“ß≈— æ∏å ¢Õ߇«≈“„π ¯ Õ— Ø∞∏“«‘ ¿“§¢Õß√Ÿ ª∑√ß Û ¡‘ µ‘ „¥Ê ‰¥â . ¢â Õ¡Ÿ ≈∑’Ë „™â „π°“√»÷ °…“ §◊ Õµ— «‡≈¢®”π«π®√‘ ß∫π‡ â π®”π«π. °“√æ‘ Ÿ ®πå ·∫à ߇ªì π Û ¢—È πµÕπ ¢—È π·√°À“µ”·Àπà ߢÕß¡‘ µ‘ ‡«≈“∫π‡ â π®”π«π∑’Ë ≈“°¢÷È π. ¢—È π Õß À“∑‘ »∑“ߢÕß¡‘ µ‘ ‡«≈“„π√Ÿ ª∑√ß Û ¡‘ µ‘ „¥Ê. ¢—È π ÿ ¥∑â “¬ À“∑‘ »∑“ß≈— æ∏å ¢Õß¡‘ µ‘ ‡«≈“. º≈ √ÿ ª®“° ¢—È π·√° §◊ Õ µ”·Àπà ߢÕß¡‘ µ‘ ‡«≈“∫π‡ â π®”π«π®–Õ¬Ÿà „πµ”·Àπà ߇¥’ ¬«°— π°— ∫µ”·Àπà ߢÕ߇≈¢®”π«π®√‘ ß∫π‡ â π ®”π«ππ—È π ·≈–À“‰¥â ‚¥¬°“√·∑π§à “≈ß„π Ú Ÿ µ√ Ÿ µ√ R+Rt ·≈– Ÿ µ√ 0+Rt ‡¡◊Ë Õ R §◊ Õ‡≈¢®”π«π®√‘ ß§à “·√° ∫π‡ â π®”π«π∑’ Ë ∂Ÿ °°”Àπ¥¢÷ È π‡¡◊ Ë Õ≈“°‡ â π®”π«π¢÷ È π, t ‡ªì π§à “¢Õß¡‘ µ‘ ‡«≈“∑’ Ë µâ Õß°“√√Ÿ â µ”·Àπà ߢÕß¡— π∫π‡ â π®”π«π. ‡≈¢»Ÿ π¬å ¡’ Ú ¡∫— µ‘ §◊ Õ‡ªì π‰¥â ∑— È ß§à “ — ¡æ— ∑∏å ·≈–§à “ — ¡∫Ÿ √≥å . ‡¡◊ Ë Õ‡≈¢»Ÿ π¬å ‡ªì π§à “ — ¡∫Ÿ √≥å ¡— π®–∑”Àπâ “∑’ Ë ‡ªì π®ÿ ¥ ·∫à ß¡‘ µ‘ ∑”„Àâ §à “∫«°·≈–§à “≈∫·¬°ÕÕ°®“°°— π. ‡¡◊ Ë Õ‡≈¢»Ÿ π¬å ‡ªì π§à “ — ¡æ— ∑∏å ‡≈¢»Ÿ π¬å ®–∑”Àπâ “∑’ Ë ‡ªì π‡ â π·∫à ß¡‘ µ‘ ∑”„Àâ æ◊È π∑’Ë §à “∫«°·≈–æ◊È π∑’Ë §à “≈∫·¬°ÕÕ°®“°°— π. º≈ √ÿ ª®“°¢—È π Õߧ◊ Õ¡’ ‡ â π®”π«π n ‡ â π„π√Ÿ ª∑√ß Û ¡‘ µ‘ ·≈– ∑‘ »∑“ߢÕ߇«≈“∫π‡ â π®”π«π‡À≈à “π—È π¡’ n ∑‘ »∑“ߥ⠫¬. Õ’ °∑—È ß ·°π y ·≈– z ∂Ÿ °„™â ‡æ◊Ë Õ·∫à ß·°π x ÕÕ°‡ªì π Ú à «π ·µà ≈– à «π®–¡’ æ◊È π∑’Ë §√÷Ë ßÀπ÷Ë ß¢Õßæ◊È π∑’Ë º‘ «¢Õß√Ÿ ª∑√ß°≈¡. „π∑”πÕ߇¥’ ¬«°— π ·°π x ·≈– z Õ’ °∑—È ß·°π x ·≈– y ∂Ÿ °„™â ‡æ◊Ë Õ·∫à ß·°π y ·≈– z ÕÕ°‡ªì π Ú à «π¥â «¬ µ“¡≈”¥— ∫. ¬‘Ë ß‰ª°«à “π—È π ¬— ß “¡“√∂·∫à ß√Ÿ ª∑√ß Û ¡‘ µ‘ „¥Ê ÕÕ°‰¥â ‡ªì π ¯ à «π À√◊ Õ ¯ Õ— Ø∞∏“«‘ ¿“§ (eight octodrants) ‚¥¬„π·µà ≈–Õ— Æ∞∏“«‘ ¿“§¡’ ‰µ√≈”¥— ∫µà “ß°— π. ‰µ√≈”¥— ∫¢ÕßÕ— Æ∞∏“«‘ ¿“§∑’Ë Ò ∂÷ ß ¯ §◊ Õ (x, y, z), (x, y, -z), (-x, y, -z), (-x, y, z), (x, -y, z), (x, - y, -z), (-x, -y, -z), ·≈– (-x, -y, z) µ“¡≈”¥— ∫. πÕ°®“°π—È π ¡’ ∑‘ »∑“ߢÕ߇«≈“µ“¡·°π¡ÿ ¢ ”§— ≠„π·µà ≈– Õ— Ø∞∏“«‘ ¿“§‡æ’ ¬ß Û ∑‘ »∑“߇∑à “π—È π À√◊ Õ¡’ ∑‘ »∑“ߢÕ߇«≈“∫π·°π¡ÿ ¢ ”§— ≠ Û ·°π x, y ·≈– z „π∑ÿ °Ê Õ— Ø∞∏“ «‘ ¿“§¢Õß√Ÿ ª∑√ß Û ¡‘ µ‘ ˆ ∑‘ »∑“ß. º≈¢—È π ÿ ¥∑â “¬ ®– “¡“√∂æ‘ Ÿ ®πå «à “∑‘ »∑“ß≈— æ∏å ¢Õß¡‘ µ‘ ‡«≈“„π√Ÿ ª∑√ß Û ¡‘ µ‘ „¥Ê ®–¡’ ®”π«πÕ¬à “ßπâ Õ¬∑’Ë ÿ ¥ ¯ ∑‘ »∑“ß. °“√æ‘ Ÿ ®πå ‡ªì πÀ≈— °∞“π π— ∫ πÿ π°“√§â πæ∫π’È º≈°√–∑∫¢Õßß“π«‘ ®— ¬π’È ¡’ º≈µà ÕÀ≈— °°“√µà “ßÊ ∑—È ß∑“ßµ√ß·≈– ∑“ßÕâ Õ¡. °“√¡Õߢ⠓¡∑‘ »∑“߇«≈“®–°à Õ„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡‡¢â “„®º‘ ¥æ≈“¥„πÀ≈“°À≈“¬ “¢“«‘ ™“ Õ“∑‘ °“√«‘ ‡§√“–Àå ∑’ Ë º‘ ¥æ≈“¥„π∑ƒ…Æ’ ‡»√…∞»“ µ√å ∑— È ß®ÿ ≈¿“§·≈–¡À— æ¿“§¢Õß ”π— °π’ ‚Õ§≈“ ‘ § ´÷ Ë ß‡ªì πÀ≈— °∑’ Ë „™â °— π„πªí ®®ÿ ∫— π·≈– °“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß ”§— ≠µà ÕÀ≈— °°“√æ◊È π∞“π∑“ßøî ‘ ° å ·≈–§≥‘ µ»“ µ√å . §” ”§— ≠ : ¡‘ µ‘ ‡«≈“, ª√‘ ¡“≥‡«°‡µÕ√å , §≥‘ µ»“ µ√å , øî ‘ ° å ª√‡¡ ∞å ∫ÿ ≠»√’ ∂“∫—π√“™¿—Ø∫â“π ¡‡¥Á®‡®â“æ√–¬“ °√ÿ߇∑æ¡À“π§√ * ∫√√¬“¬„πß“π√“™¿—Ø«‘®—¬§√— Èß∑’ Ë Û ∑’ Ë ∂“∫—π√“™¿—Øæ‘∫Ÿ≈ ߧ√“¡ ®. æ‘…≥ÿ‚≈° «—π∑’ Ë Ò٠惻®‘°“¬π æ.». ÚıÙÙ, °“√ª√–™ÿ¡«‘™“°“√π“π“™“µ‘§√— Èß∑’ Ë Ú ∑’ Ë ∂“∫—π√“™¿—ØÕÿµ√¥‘µ∂å «—π∑’ Ë Ú ∏—𫓧¡ æ.». ÚıÙÙ ·≈–°“√ª√–™ÿ¡«‘∑¬“»“ µ√å§≥‘µ»“ µ√å„π‚√߇√’¬π§√— Èß∑’ Ë ÒÚ («∑√. ÒÚ) ∑’ Ë ∂“∫—π√“™¿—Ø π§√√“™ ’¡“ «—π∑’ Ë Ò ¡°√“§¡ æ.». ÚıÙı.