สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Ú˜ ©∫— ∫∑’Ë Ú ‡¡.¬.-¡‘ .¬. ÚıÙı Õ¥‘ »— °¥‘Ï ∑Õß∫ÿ ≠ Û˜˜ ‡§“√æπ— ∫∂◊ Õ‡ªì π‡∑懮⠓) ®÷ ߇°‘ ¥ »“ π“„π√Ÿ ª„¥√Ÿ ªÀπ÷Ë ß¢÷È π. ‰ ¬»“ µ√å °— ∫»“ π“®÷ ß·µ°µà “ß°— π¡“°. ‡´Õ√å ‡ø√‡´Õ√å Õ∏‘ ∫“¬«à “ ‰ ¬»“ µ√å ‡°‘ ¥®“°æ◊È π∞“π∑“ßæÿ ∑∏‘ ªí ≠≠“¢—È πµË ” §◊ Õ¡πÿ …¬å ¡— ¬π—È π„™â À≈— °§«“¡§‘ ¥‡™◊Ë Õ¡‚¬ß®“° ‘Ë ßÀπ÷Ë ß‰ª À“Õ’ ° ‘Ë ßÀπ÷Ë ß‚¥¬Õ“»— ¬§«“¡‡À¡◊ Õπ °— πÀ√◊ Õ§«“¡§≈â “¬°— π ·≈–§«“¡µ‘ ¥µà Õ ( — ¡º— ) À√◊ Õ§«“¡ ◊ ∫µà Õ∑“ß°“≈– ·≈–‡∑»– (contiguity of space and time) ‡ªì π·π«‡∑’ ¬∫. ªí ®®ÿ ∫— π‡√’ ¬° À≈— °§«“¡§‘ ¥·∫∫π’È «à “ °Æ π∏‘ °“√* (the laws of association) ÒÒ . À≈— °§«“¡§‘ ¥Õ¬à “ß∑’Ë Ò §◊ Õ §«“¡‡À¡◊ Õπ°— πÀ√◊ Õ§«“¡§≈â “¬§≈÷ ß °— π ‰¥â ·°à °Æ∑’Ë «à “ ç ‘Ë ß∑’Ë ‡À¡◊ Õπ°— π°Á ®–‡º≈Á ¥º≈‡À¡◊ Õπ°— π À√◊ Õº≈¬à Õ¡ §≈â “¬§≈÷ ß°— ∫‡Àµÿ é. æ«°æà Õ¡¥À¡Õ º’ ·≈–ºâŸ «‘ ‡»… Õ“»— ¬°Æπ’È √⠓ߧ«“¡ ‡™◊Ë Õ‡√◊Ë Õ߉ ¬»“ µ√å ·∫∫‡Õ“Õ¬à “ß À√◊ Õ °“√‡≈’ ¬π·∫∫ ¢÷È π ‡™à 𠇙◊Ë Õ«à “∂â “ ªíô π√Ÿ ªÀ≠‘ ß-™“¬„Àâ À— πÀπâ “‡¢â “À“ °— π·≈–°Õ¥°— π ·≈â «‡»°§“∂“Õ“§¡®– ∑”„Àâ À≠‘ ß-™“¬§àŸ ∑’Ë À¡“¬∂÷ ß¡’ §«“¡ √— °°— π. ·µà ∂â “ªíô π√Ÿ ªÀ≠‘ ß-™“¬„Àâ À— πÀ≈— ß„Àâ °— π·≈â «‡ °§“∂“Õ“§¡ ®– ∑”„Àâ À≠‘ ß-™“¬§àŸ ∑’Ë À¡“¬∂÷ ß¡’ §«“¡ ‡°≈’ ¬¥™— ß°— π·≈–‡≈‘ °√â “ß°— π‰ª‡ªì πµâ π. °“√·Àà π“ß·¡«¢ÕΩπ °Á Õ“»— ¬°Æπ’È . À≈— °§«“¡§‘ ¥Õ¬à “ß∑’Ë Ú §◊ Õ §«“¡ ◊ ∫µà Õ·Àà ß°“≈–·≈–‡∑»– ‰¥â ·°à °Æ∑’Ë «à “ ç ‘Ë ß´÷Ë ß§√—È ßÀπ÷Ë ß‡§¬°√–∑∫ ∂Ÿ °µâ Õß°— π °Á ¬— ß®–‡ªì π‡™à ππ— È πµà Õ‰ªÕ’ ° ·¡â ®–Õ¬àŸ Àà “ß‰°≈°— π·≈– ‡¡◊Ë Õ°“√ °√–∑∫∂Ÿ °µâ Õß°— ππ—È π¢“¥µÕπ°— π‰ª ·≈â «é æ«°æà Õ¡¥À¡Õº’ ·≈–ºâŸ «‘ ‡»… π”°Æπ’È ¡“ √â “ß §«“¡‡™◊ Ë Õ‡√◊ Ë Õ߉ ¬- »“ µ√å ·∫∫ ◊ ∫µà ÕÀ√◊ Õ·∫∫ — ¡º— ¢÷ È π ‡™à 𠇙◊ Ë Õ«à “∂â “„Àâ “¡’ ¿√√¬“∑’ Ë Õ¬à Ÿ °‘ π¥â «¬§«“¡ ÿ ¢·≈–§«“¡‡®√‘ ≠√àÿ ß ‡√◊ Õß¡“ªŸ ∑’Ë πÕπ„Àâ ∫à “« “«·≈–πÕ𠇪ì πƒ°…å „Àâ °à Õπ °Á ®–∑”„Àâ ∫à “« “«§à Ÿ π—È πª√– ∫§«“¡ ”‡√Á ®‡™à π‡¥’ ¬«°— ∫ºâŸ ªŸ ∑’ Ë πÕπ„Àâ . „π∫“ß°√≥’ ‡™à π °“√Ωí ß√Ÿ ª Ωí ß√Õ¬ æà Õ¡¥À¡Õº’ ·≈–ºâŸ «‘ ‡»…„™â °Æ ∑—È ß Õßπ’È √«¡°— 𠇙à π ∂â “µâ Õß°“√„Àâ §π∑’ Ë ‡ªì π»— µ√Ÿ ‡®Á ∫‰¢â À√◊ Õµ“¬ °Á ªí ô π√Ÿ ª »— µ√Ÿ ¢÷È π (·∫∫‡Õ“Õ¬à “ß) ‡¢’ ¬π™◊Ë ÕÀ√◊ Õ π”‡ â 㧭 ‡»…‡≈Á ∫ À√◊ Õ™‘È π à «π ‡§√◊Ë Õß„™â ª√–®”‡™à π‡ ◊È Õºâ “¡“Ωí ß≈ß„π √Ÿ ªªíô ππ—È πÊ ‡ °§“∂“Õ“§¡∑’Ë ¢≈— ßÀ√◊ Õ »— °¥‘Ï ‘ ∑∏‘ Ï ·≈â «„™â ¡’ ¥À√◊ Õ‡¢Á ¡·∑ß√Ÿ ª ªíô ππ—È π (·∫∫ — ¡º— ). (Û) π— °¡“πÿ …¬«‘ ∑¬“Õ’ °æ«° Àπ÷Ë ß¡’ ‡Õ¡’ ≈ ‡¥Õ√å ‰¢¡å ÒÚ ‡ªì πµâ π ‡ÀÁ 𠇪ì π°≈“ß«à “ ‰ ¬»“ µ√å ·≈–»“ π“ ¡’ ¡Ÿ ≈°”‡π‘ ¥‡¥’ ¬«°— π §◊ Õ ‡°‘ ¥®“° ª√– ∫°“√≥å ¢Õß¡πÿ …¬å „π‡√◊Ë ÕßÕ”π“® ≈÷ °≈— ∫¢Õß‚≈° ·µà ‡¡◊Ë Õ¡πÿ …¬å ‡®√‘ ≠ °â “«Àπâ “¢÷È π ‰ ¬»“ µ√å °— ∫»“ π“°Á æ≈Õ¬·µ°µà “ß°— π ·≈–„π∫“ß°√≥’ ¢— ¥·¬â ߇ªì π»— µ√Ÿ °— π. Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡ „π√–¥— ∫«— ≤π∏√√¡¢Õß¡πÿ …¬å ¥—È ß‡¥‘ ¡ ‰ ¬»“ µ√å °— ∫»“ π“‰¡à ·µ°µà “ß°— π ·≈–¥Ÿ ‡À¡◊ Õπ®–‡¢â “°— π‰¥â ¥— ߪ√“°Ø „πæ‘ ∏’ °√√¡À≈“¬Õ¬à “ß∑’Ë ¡’ ∑—È ß‰ ¬- »“ µ√å ·≈–»“ π“º ¡°— π. Ú. §«“¡·µ°µà “ß√–À«à “ß ‰ ¬»“ µ√å°—∫»“ π“ π— °¡“πÿ …¬«‘ ∑¬“‡ÀÁ πæâ Õß°— π«à “ ‰ ¬»“ µ√å °— ∫»“ π“ ¡’ À≈— °°“√·≈– «‘ ∏’ °“√·µ°µà “ß°— π¥— ßπ’È °. ∑à “∑’ µà ÕÕ”π“®‡Àπ◊ Õ∏√√¡™“µ ‘ Ò. ·¡â «à “∑—È ß‰ ¬»“ µ√å ·≈– »“ π“µà “ßµâ Õß°“√Õ”π“®‡Àπ◊ Õ ∏√√¡™“µ‘ ‡æ◊Ë Õ‡ªì π∑’Ë æ÷Ë ß„π°“√µà Õ âŸ °— ∫ Õÿ ª √√§·Àà ß™’ «‘ µ ·µà ª√– ∫°“√≥å „π ‡√◊ Ë ÕßÕ”π“®π— È π·µ°µà “ß°— π. »“ π“ ‡ÀÁ π«à “Õ”π“®π—È π‡ªì πæ≈— ߢÕß‚≈° ¡’ ≈— °…≥–‡ªì π‡∑懮⠓∑’ Ë ¡’ µ— «µπ ¡’ ‡®µ- ®”π߇ √’ ¡’ ‰¡µ√’ ®‘ µ. ·µà ‰ ¬»“ µ√å ‡ÀÁ π«à “‡ªì πæ≈— ߉√â µ— «µπ ‰√â ™◊Ë Õ·≈–‰√â »’ ≈∏√√¡. Ú. ‡¡◊Ë Õ‡º™‘ ≠Àπâ “°— ∫Õ”π“® ‡Àπ◊ Õ∏√√¡™“µ‘ »“ π“· ¥ß∑à “∑’ Õà Õππâ Õ¡∂à Õ¡µ— «·≈–¬Õ¡√— ∫π— ∫∂◊ Õ, ·µà ‰ ¬»“ µ√å · ¥ß∑à “∑’ À¬‘Ë ß¬–‚ ·≈–∂◊ Õ¥’ . Û. ‡¡◊Ë Õµâ Õß°“√ „Àâ Õ”π“® ‡Àπ◊ Õ∏√√¡™“µ‘ ¡“™à «¬‡À≈◊ Õ »“ π“ „™â «‘ ∏’ Õâ Õπ«Õπ‡™‘ ≠™«π ¢Õ√â Õß ‚¥¬ «¥ √√‡ √‘ ≠·≈–∫Ÿ ™“∫«ß √«ß, ·µà ‰ ¬»“ µ√å „™â «‘ ∏’ ∫— ߧ— ∫·≈–§«∫§ÿ ¡ ¥â «¬æ≈— ß®‘ µ. ¢. §ÿ ≥§à “∑“ß — ߧ¡ Ò. » “ π “ ¡’ ≈— °…≥– ‡ ªì π √–‡∫’ ¬∫·∫∫·ºπ∑“ß — ߧ¡ ∑”„Àâ ‡ºà “ ™πÀ√◊ Õ°≈àÿ ¡™πºŸ °æ— π°≈¡‡°≈’ ¬«°— π. ·µà ‰ ¬»“ µ√å ¡’ ≈— °…≥–‡ªì π‡√◊Ë Õß à «π ∫ÿ §§≈‡©æ“–√“¬ ‰¡à ¡’ ≈— °…≥–‡ªì π * °Æ π∏‘ °“√ §◊ Õ °Æ∑’Ë «à “¥â «¬§«“¡‡°’Ë ¬«‚¬ß·Àà ߧ«“¡§‘ ¥ ´÷Ë ßŒŸ ¡ (Hume) ‰¥â °≈à “«∂÷ ßÀ≈— °·Àà ß §«“¡§‘ ¥∑’Ë ª√“°Ø√à «¡°— ππ—È π«à “®–µâ Õߪ√–°Õ∫¥â «¬ : Ò. ¡’ §«“¡‡À¡◊ Õπ°— π À√◊ Õ§≈â “¬§≈÷ ß°— π, Ú. ¡’ °“√µà Õ‡π◊Ë Õß°— π„π°“≈‡∑»–, Û. ¡’ §«“¡ — ¡æ— π∏å °— π∑“߇Àµÿ º≈