สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 2 Apr.-Jun. 2002 ¿“æ√— ß ’ ª√‘ ∑— »πå ¢Õß¡–‡√Á ߪÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õߪ∞¡¿Ÿ ¡‘ „π™à Õߪ“° ıÙÚ ¿“æ√— ß ’ ª√‘ ∑— »πå ¢Õß¡–‡√Á ß ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õߪ∞¡¿Ÿ ¡‘ „π™à Õߪ“° * ºŸâ ªÉ «¬¡–‡√Á ߪÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß Û √“¬ ∑’Ë ª√“°ØÕ“°“√· ¥ß‡√‘Ë ¡ ·√°„π™à Õߪ“° ‡™à π ·º≈∂Õπøí π‰¡à À“¬, ¡’ °â Õπ‡π◊È ÕßÕ°„π™à Õߪ“° øí π‚¬°, ™“∑’Ë √‘ ¡Ωï ª“°. ≈— °…≥–¿“æ√— ß ’ ª√‘ ∑— »πå ¢ÕߺŸâ ªÉ «¬∑—È ß Û √“¬ ª√“°Ø‡ªì π‡ß“‚ª√à ß√— ß ’ ¡’ °“√∑”≈“¬°√–¥Ÿ °√Õß√— ∫øí π √“°øí π≈–≈“¬ º‘ «°√–¥Ÿ °‡∫â “øí π¢Õßøí πÀ≈“¬´’Ë À“¬‰ª øí π„π∫√‘ ‡«≥¢â “߇§’ ¬ßæ∫¡’ °“√Àπ“µ— «¢Õß™à Õ߇ÕÁ π¬÷ ¥ª√‘ ∑— πµå . ≈— °…≥–¿“æ√— ß ’ ¥— ß°≈à “«‰¡à Õ“® ·¬°¡–‡√Á ߪÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ ÕßÕÕ°®“°¿“æ√— ß ’ ¢Õ߇π◊È ÕßÕ°√â “¬™π‘ ¥Õ◊Ë π ·µà Õ“®„™â ‡ªì πÕÿ ∑“À√≥å „Àâ π÷ °∂÷ ß¡–‡√Á ߪÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õ߉¥â . §” ”§— ≠ : ¿“æ√— ß ’ ª√‘ ∑— »πå , ¡–‡√Á ߪÉÿ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß „®πÿ ™ ®ß√— °…å ¿“§’ ¡“™‘ ° ”π— °«‘ ∑¬“»“ µ√å √“™∫—≥±‘µ¬ ∂“π ∫∑π” ¡–‡√Á ߪÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß (lymphoma) ‡ªì π‡π◊È ÕßÕ°√â “¬∑’Ë ‡°‘ ¥¢÷È π°— ∫‡´≈≈å ∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫°“√ √⠓߇¡Á ¥‡≈◊ Õ¥·≈– ‡π◊È Õ‡¬◊Ë ÕπÈ ”‡À≈◊ Õß √«¡∑—È ß√–∫∫¿Ÿ ¡‘ §ÿâ ¡ °— π Õ“®‡ªì π™π‘ ¥ ∫’ ≈‘ ¬å ¡‚ø»— ¬µå (B lymphocyte), ∑’ ≈‘ ¬å ¡‚ø»— ¬µå (T lymphocyte) À√◊ Õ‡ªì π‚¡‚π»— ¬µå (monocyte) °Á ‰¥â . ¡–‡√Á ߪÿ É ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß·∫à ߉¥â ‡ªì π Ú °≈ÿ à ¡„À≠à Ê §◊ Õ °≈ÿ à ¡ŒÕ¥®å §‘ π (Hodg- * ∫√√¬“¬„π°“√ª√–™ÿ¡ ”π—°«‘∑¬“»“ µ√å √“™∫—≥±‘µ¬ ∂“π ‡¡◊ ËÕ«—π∑’ Ë ˜ ¡‘∂ÿπ“¬π æ.». ÚıÙÛ kinûs disease) À√◊ Õ‡√’ ¬°¬à ÕÊ «à “ HD ·≈–°≈ÿà ¡πÕπ-ŒÕ¥®å §‘ π (non- Hodgkinûs lymphoma) À√◊ Õ‡√’ ¬°«à “ NHL. ∑—È ß Ú °≈ÿà ¡π’È Õ“®‡°‘ ¥¢÷È π„π ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ ÕßÀ√◊ Õ‡π◊È Õ‡¬◊Ë ÕπÈ ”‡À≈◊ Õß∑’Ë Õ¬Ÿà πÕ°ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß°Á ‰¥â . ‚¥¬∑—Ë «‰ª ·≈â « NHL ‡°‘ ¥πÕ°ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õ߉¥â ∫à Õ¬°«à “ HD. Õ¬à “ß‰√°Á µ“¡¡–‡√Á ß ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß¡— °‰¡à §à Õ¬æ∫„π™à Õߪ“°. HD ‡ªì π¡–‡√Á ß∑’Ë ¡— °æ∫„πªÿÉ ¡ πÈ ”‡À≈◊ Õß¡“°°«à “πÕ°ªÿ É ¡ ·≈–æ∫„π ™à Õߪ“°πâ Õ¬°«à “™π‘ ¥ NHL Ò-Ù , æ∫ „𙓬∫à Õ¬°«à “À≠‘ ß. ™à «ßÕ“¬ÿ ∑’ Ë æ∫ ∫à Õ¬§◊ Õ ™à «ßÕ“¬ÿ Û-Ù ªï ·≈–™à «ß Õ“¬ÿ ¡“°°«à “ ı ªï ¢÷È π‰ª. Õ“°“√ ”§— ≠§◊ Õ ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß‚µ ‚¥¬‡©æ“– Õ¬à “ß¬‘Ë ßªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß∑’Ë §Õ °¥‰¡à ‡®Á ∫ Õ“®¡’ Õ“°“√Õà Õπ‡æ≈’ ¬ ‰¢â µË ” ‡Àß◊Ë Õ ÕÕ°°≈“ߧ◊ π ∫“ß√“¬¡’ Õ“°“√§— πµ— « ‚¥¬‰¡à ∑√“∫ “‡Àµÿ . ‡¡◊ Ë ÕÕ“°“√ √ÿ π·√ߢ÷È π ºŸâ ªÉ «¬®–‰¥â √— ∫§«“¡≈”∫“° ®“°º≈°√–∑∫‡π◊Ë Õß®“°ªÿÉ ¡πÈ ”‡À≈◊ Õß ∑’Ë ‚µ¢÷È π‰ª°¥À√◊ ÕÕÿ ¥µ— πÕ«— ¬«–¢â “ß ‡§’ ¬ß ‡™à π ‡°‘ ¥Õ“°“√°≈◊ π≈”∫“°, À√◊ Õ‡°‘ ¥°“√Õÿ ¥µ— π∑à Õªí “«–. ®“° π—È π≈ÿ °≈“¡‡¢â “ Ÿà ªÕ¥ µ— ∫ °√–¥Ÿ ° ‰¢°√–¥Ÿ ° ·≈–‰¢ — πÀ≈— ß. À“° Õ“°“√‡°‘ ¥„π™à Õߪ“°°Á ‡ªì π‰¥â ∑—È ß¢“ °√√‰°√∫π·≈–≈à “ß √«¡∑—È ß∫√‘ ‡«≥Õ◊Ë π „π™à Õߪ“° ‡™à π §ÕÀÕ¬ à «πª“° (oropharynx) ·≈–∑Õπ´‘ ≈ ¡— °¡’ Õ“°“√∫«¡. ∫“ß√“¬‡ªì π·º≈„π ∫√‘ ‡«≥∑’Ë ∫«¡ ∫“ß√“¬¡’ ‡Àß◊ Õ°∫«¡ øí π‚¬° ı-¯ . ≈— °…≥–¿“æ√— ß ’ ‚¥¬ ∑—Ë «‰ª§◊ Õ ¡’ °“√≈–≈“¬¢Õß°√–¥Ÿ °„π ∫√‘ ‡«≥∑’Ë ‡ªì π∑”„Àâ ‡°‘ ¥‡ß“‚ª√à ß√— ß ’ (radiolucent shadow) ¢Õ∫‰¡à ™— ¥‡®π.