สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 2 Apr.-Jun. 2002 ‡ â π∑“ß “¬‰À¡ Ù˜Ú ¡Õß‚°≈°Á ¡’ ®”°— ¥ ‡æ√“–À≈— ß ¡— ¬ ¡Õß‚°≈·≈â « °“√µ‘ ¥µà Õºà “π‡ â π∑“ß “¬‰À¡°Á ´∫‡´“≈߉ªÕ’ ° ˘ . √“™«ß»å À¡‘ ß (§.». ÒÛˆ¯- ÒˆÙÙ) ªî ¥ª√–‡∑»®’ π®“°‚≈°¿“¬ πÕ°∑—È ß∑“߇√◊ Õ·≈–∑“ß∫°. „π √–À«à “ßπ’È °“√‡¥‘ π‡√◊ Õ¢Õ߬ÿ ‚√ª‰¥â æ— ≤π“¢÷È π·≈–¡’ ∫∑∫“∑µà Õ‰ª. À≈— ß ®“°Õ— ß°ƒ…∫— ߧ— ∫„Àâ ®’ π‡ªî ¥ª√–‡∑» ¥â «¬º≈¢Õß ß§√“¡Ωîò π„π∑»«√√… Ò¯Û ·≈â « °“√§â “∑“߇√◊ Õ°Á ‡øóò ÕßøŸ ¡“®πªí ®®ÿ ∫— π Ò . à «π‡ â π∑“ß°“√§â “∑“ß∫° À√◊ Õ ‡ â π∑“ß “¬‰À¡π’È ¬— ߧßÕ¬Ÿà „π ¿“æ ‡¥‘ ¡ §◊ Õª√–°Õ∫¥â «¬‡∑◊ Õ°‡¢“ ∑–‡≈ ∑√“¬ ·≈–∑’Ë √“∫ Ÿ ß ¥— ß∑’Ë ∫√√¬“¬‰«â „π∫— π∑÷ °¢Õßæ√–∂— ß´— ¡®—Î ß„π§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë ¯ À√◊ Õ„π∫— π∑÷ °¢Õß¡“√å - ‚§‚ª‚≈„π§√‘ µå »µ«√√…∑’Ë ÒÛ. µ√“∫ ®π∂÷ ß ß§√“¡‚≈°§√—È ß∑’Ë Ò „πµâ π §√‘ µå »µ«√√…∑’ Ë Ú ¡’ °Õߧ“√“«“𠇥‘ π∑“߉ª¡“Õ¬Ÿà ∫â “ß §â “¢“¬ ‘ π§â “∑’Ë π‘ ¬¡°— π¡“° §◊ Õ „∫™“®“°®’ π, À¬° ®“°‚°∞“π, ¡â “·≈–¢π — µ«å ®“°‰´∫’ ‡√’ ¬ ‡ªì πµâ π. µà Õ¡“„πµâ π§√‘ µå »µ«√√…∑’ Ë Ú æ√–‡®â “´“√å ·Àà ß√— ‡´’ ¬·≈–æ√– ®— °√æ√√¥‘ ®’ πÀ¡¥Õ”𓮉ª ™“µ‘ ¡À“ Õ”π“®µ–«— πµ° ‡™à π Õ— ß°ƒ… √— ‡´’ ¬ ®÷ ߇¢â “¡“¬ÿà ߇°’Ë ¬«°— ∫‡Õ‡™’ ¬°≈“ß¡“°¢÷È π ‡ â π∑“ß “¬‰À¡°Á ‡√‘ Ë ¡¡’ ∫∑∫“∑¢÷ È πÕ’ ° ¡’ π— °‚∫√“≥§¥’ π— °ª√–æ— π∏å ·≈–π— ° º®≠¿— ¬ æ“°— π‡¥‘ π∑“ß¡“µ“¡‡ â π ∑“ß “¬π’È ‡™à π „π §.». Ò˘ˆ ‡´Õ√å ¡“√å ° ‚Õ‡√≈ ‰µπå (Sir Marc Aurel Stein) π— °‚∫√“≥§¥’ ™“«Õ— ß°ƒ… °Á ‡¥‘ π ∑“߉ªµ“¡‡ â π∑“ß “¬‰À¡ ·≈–‡¢’ ¬π ∫— π∑÷ °°“√‡¥‘ π∑“߉¡à µà “ß°«à “∫— π∑÷ ° ¢Õßæ√–∂— ß´— ¡®— Î ß „π§√‘ µå »µ«√√…∑’ Ë ˜ ‡¡◊Ë Õ‡´Õ√å ¡“√å °¡“∂÷ ßµÿ πÀ«ß ‡¢“ “¡“√∂π”‡Õ° “√‚∫√“≥µà “ßÊ ¢Õß ®’ π®“°∂È ”‚¡°“« µÿ πÀ«ß °≈— ∫‰ª Õ— ß°ƒ…‰¥â ∂÷ ß Ú˘ À’ ∫ ˘ . À≈— ß®“°π— È π π— °‡¥‘ π∑“ßºà “π‡ â π ∑“ß “¬‰À¡π’ È µà “ß°Á æ“°— π∫— π∑÷ °‡√◊ Ë Õß ‡ â π∑“ß “¬‰À¡‰«â ‡™à π π— ° Õπ »“ π“§√‘ ‡µ’ ¬π™◊Ë Õ ø√“π´‘ °“ ‡ø√π™å (Francisca French) ·≈– ¡‘ ≈‡¥√¥ ‡§‡∫‘ ≈ (Mildred Cable) ·≈–™“« «‘ ™◊Ë Õ ‡Õ≈≈“ ‡¡≈≈“√å µ ÒÒ (Ella Maillart). „π §.». Ò˘Úı ¡’ °“√ ◊ Ë Õ “√∑“ß ‚∑√‡≈¢µ‘ ¥µà Õ√–À«à “߇Շ™’ ¬°≈“ß°— ∫ ‚≈°¿“¬πÕ° à «π°“√‰ª√…≥’ ¬å ¬— ß§ß „™â ¡â “‡ªì πæ“Àπ–Õ¬Ÿà . À≈— ß®“°°“√ ªØ‘ «— µ‘ ‚§à π≈â ¡√“™«ß»å ·¡π®Ÿ ·≈â « °Á ‡°‘ ¥§«“¡«ÿà 𫓬„π®’ π °“√æ‘ æ“∑ √–À«à “ß°≈ÿ à ¡¢ÿ π»÷ °µà “ßÊ œ≈œ ∑”„Àâ π— °‡¥‘ π∑“߉¡à ‰¥â √— ∫§«“¡ –¥«° ºŸ â ∑’ Ë ‡¥‘ π∑“ßºà “π‡ â π∑“ß “¬‰À¡µ°Õ¬Ÿà „π¢à “¬¢Õߧ«“¡ ß — ¬·≈–¡— °∂Ÿ ° ¢Õ√â Õß„Àâ ÕÕ°‰ª®“°∑“ß “¬π’ È ‡ ’ ¬ °Á ¬‘Ë ß∑”„Àâ ¡’ ºŸâ π„®„ΩÉ Ωí π®–‰¥â ‰ªº®≠ ¿— ¬„π‡ â π∑“ß “¬‰À¡¡“°¬‘Ë ß¢÷È π ¥— ß ‡™à π „π §.». Ò˘Ù˜ ·Õππå øî ≈≈‘ ªªá (Ann Philippe) ‡¥‘ π∑“߉ª°— ∫°Õß §“√“«“πµ“¡‡ â π∑“ß “¬‰À¡ºà “π ‡Õ‡™’ ¬°≈“߇¢â “‰ª„πª√–‡∑»®’ π. ™“« µ–«— πµ°ºŸâ π’È ª√“√∂π“®–À≈∫≈’È ®“° §«“¡ — ∫ π„π‡¡◊ Õ߉ªÕ¬Ÿà °— ∫™π‡ºà “ ‡√à √à Õπµ“¡∏√√¡™“µ‘ °Á π„®„π‡ â π ∑“ß “¬‰À¡·≈–À— π°≈— ∫¡“»÷ °…“ ∫— π∑÷ °°“√‡¥‘ π∑“ߢÕß¡“√å ‚§‚ª‚≈ ·≈–¢â Õ‡¢’ ¬πÕ◊Ë πÊ ‡°’Ë ¬«°— ∫‡ â π∑“ß “¬‰À¡. π— °‡¢’ ¬ππ«π‘ ¬“¬µà “ß°Á æ“ °— π‡ πÕπ‘ ¬“¬µà “ßÊ ‡°’Ë ¬«°— ∫‡ â π∑“ß “¬‰À¡ ¥— ߇™à π π«π‘ ¬“¬Õ— ß°ƒ…™◊ Ë Õ ç‡ â π∑“ß “¬‰À¡é °≈à “«∂÷ ߇√◊Ë Õß®’ π „π ¡— ¬√“™«ß»å Œ—Ë π. µà Õ¡“„π∑»«√√… À≈— ß ß§√“¡‚≈°§√— È ß∑’ Ë Ú °Á ¡’ Àπ— ß ◊ Õ µà “ßÊ ‡°’ Ë ¬«°— ∫‡ â π∑“ß “¬‰À¡æ‘ ¡æå ÕÕ°‡º¬·æ√à Õ’ °¡“° Õ“∑‘ ‡™à π ‡√◊ Ë Õß Messer Marco Polo ¢Õß Donn Byrne æ‘ ¡æå ∑’Ë À√— ∞Õ‡¡√‘ °“ „π §.». Ò˘ˆÒ ·≈–‡√◊Ë ÕߢÕß Jean marie Quislain ‡√◊Ë Õß La Route de la Soie æ‘ ¡æå ∑’Ë ∫√— ‡´≈ å §.». Ò˘ı˘. ·¡â ·µà „π√— ‡´’ ¬°Á ¡’ Àπ— ß ◊ Õ‡√◊Ë Õß Stars over Samarkand ¢Õß‚∫‚√¥‘ 𠇪ì ππ‘ ¬“¬ Õ‘ ߪ√–«— µ‘ »“ µ√å µ—È ß·µà ¡— ¬‚∫√“≥ ‡°’Ë ¬«°— ∫‡ â π∑“ßπ’È . ·µà ”À√— ∫™“«®’ π ·≈â « √— °∑’Ë ®–Õ¬Ÿà „πª√–‡∑»µπ¡“°°«à “ „π∑–‡≈∑√“¬Õ— πÕâ “ß«â “ß ¥— ß¡’ ∫— π∑÷ ° ∑’Ë ªÑ Õ¡‡®’ ¬¬Ÿ °«π „π¡≥±≈°— π´Ÿ «à “ ç∂â “µâ Õßæâ π°”·æßπ’È ÕÕ°‰ª·≈â « πÈ ”µ“ ¢â “œ ®–‰À≈‰¡à ¡’ «— πÀ¬ÿ ¥é * ‡æ√“–°“√ ÕÕ°‰ªπÕ°°”·æ߇¡◊ Õß®’ ππ— È π ∂◊ Õ«à “ ‡ªì π°“√∂Ÿ °‡π√‡∑» À√◊ ÕÕÕ°‰ªªØ‘ ∫— µ‘ Àπâ “∑’ Ë ‡∑à “π— È π. π— ∫·µà §.». Ò˘ÚÒ ´÷ Ë ß‡ªì πªï ∑’ Ë µ—È ßæ√√§§Õ¡¡‘ «π‘ µå ®’ π¢÷È π ®’ π¡’ °“√ µ‘ ¥µà Õ°— ∫√— ‡´’ ¬Õ¬à “ß„°≈â ™‘ ¥ºŸâ π”∑—È ßÚ ª√–‡∑» ‡™à π ‚∫‚√¥‘ π ·≈–´ÿ π¬— µ‡´π ‰¥â „™â ‡ â π∑“ßπ’È µ‘ ¥µà Õ°— π √«¡∑—È ß°“√ ≈”‡≈’ ¬ß¢π à ßÕ“«ÿ ∏·≈–Õÿ ª°√≥å ‡∑§π‘ § µà “ßÊ ®π¡’ ∑“ß√∂‰ø®“°´‘ π‡°’ ¬ß µ‘ ¥µà Õ°— ∫‡¡◊ ÕßÕ— °‚µ‡° (Aktogay) ÒÚ * ®“√÷ °∑’Ë ªÑ Õ¡‡®’ ¬¬Ÿ °«π ¡≥±≈°— π´Ÿ .