สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 2 Apr.-Jun. 2002 ‡ â π∑“ß “¬‰À¡ Ùˆ¯ „À≠à ∑’Ë √“∫ Ÿ ߪ“¡’ √å ´÷Ë ß‡ª√’ ¬∫‡ ¡◊ Õπ À≈— ߧ“‚≈°. ∫√‘ ‡«≥¥— ß°≈à “«πÕ°®“° ®–·Àâ ß·≈â ß·≈–°— π¥“√·≈â « ¬— ß¡’ ™π‡ºà “ ‡√à √à Õπ∫“ßæ«°§Õ¬¥— °ª≈â π –¥¡°Õß §“√“«“πÕ¬Ÿà ‡ ¡Õ ·≈–æ«°ª“‡∑’ ¬π ·≈–æ«°‡ªÕ√å ‡™’ ¬ ¡— ¬√“™«ß»å ´— ∑™“- π‘ ∑ °Á ¥— °‡°Á ∫¿“…’ ‘ π§â “„πÕ— µ√“ Ÿ ßÕ’ ° ¥â «¬ Ú . °“√‡¥‘ π∑“ßµ“¡‡ â π∑“ß “¬‰À¡ ´÷Ë ß¬“«°«à “ ¯, ‰¡≈å π—È π (¥Ÿ ·ºπ∑’Ë ª√–°Õ∫) ®“°¥â “πµ–«— πµ°¡— °‡√‘Ë ¡ ®“°‡¡◊ Õߧ“¥‘ ´„𠇪π-§Õ√å ‚¥∫“- «“‡≈π‡™’ ¬-ÕÕ ‡µ√’ ¬-‡®π— «-∫’ ™“- ‡µÀ–√“π-∑– ‡ ≈∑√“¬-∑’Ë √“∫ Ÿ ß √–À«à “߇∑◊ Õ°‡¢“À‘ ¡“≈— ¬·≈–√— ‡´’ ¬ ºà “π°”·æ߇¡◊ Õß®’ π‡¢â “‰ª„πª√–‡∑» ®’ π. à «π∑“ß¥â “πµ–«— πÕÕ° ‡√‘Ë ¡®“° ‡¡◊ Õß≈—Ë «À¬“ß (≈°‡Õ’È ¬ß) À√◊ Õ‡¡◊ Õß ‡™’ ¬ßÕ“π (´’ Õ“π„πªí ®®ÿ ∫— π) ´÷ Ë ßº≈— ¥ °— π‡ªì π‡¡◊ ÕßÀ≈«ß¢Õß®’ π„π ¡— ¬π—È π ºà “π‚Õ‡Õ´‘ À≈— π‚®« ‰ª¬— ß‚Õ‡Õ- ´‘ µÿ πÀ«ß µ“¡‡ â π∑“ß„πª√–‡∑»®’ π ¡’ ∑À“√√— °…“°“√§ÿâ ¡°— πµ“¡°”·æß ‡¡◊ Õß·≈–ªÑ Õ¡µà “ßÊ µ“¡√“¬∑“߉ª µ≈Õ¥ ÕÕ°‰ª Ÿà ‡Õ‡™’ ¬°≈“ß ‡Õ‡™’ ¬ µ–«— πµ°À√◊ Õµ–«— πÕÕ°°≈“ß (ªí ®®ÿ ∫— 𠇪ì πª√–‡∑»‡≈∫“πÕπ) ¡’ ‡ â π∑“ß ·¬°≈ß„µâ ‰ªÕ‘ π‡¥’ ¬ ·≈â «‡≈¬µà Õ‰ª≈ß ∑–‡≈‡¡¥‘ ‡µÕ√å ‡√‡π’ ¬π µà Õ‡¢â “‰ª„π ¬ÿ ‚√ª. ‡ â π∑“ß∑’ Ë π‘ ¬¡„™â ¡’ Ú “¬§◊ Õ Ò. ®“°‡¡◊ Õß≈—Ë «À¬“ßÀ√◊ Õ‡¡◊ Õß ´’ Õ“π (‡™’ ¬ßÕ“π) ‰ª∑“ßµ–«— πµ°‡©’ ¬ß ‡Àπ◊ Õ µ“¡≈ÿ à ¡·¡à πÈ ”®‘ ߇ÀÕ (Jinghe) ‡¢â “‰ª„π©π«π‡Œ° ’ (¡≥±≈°— π´Ÿ ) ´÷ Ë ß¢π“∫Õ¬Ÿ à √–À«à “ß¿Ÿ ‡¢“°’ ‡À≈’ ¬π·≈– ∑–‡≈∑√“¬‚°∫’ . Ú. ®“°‡¡◊ Õß≈—Ë «À¬“ßÀ√◊ Õ‡¡◊ Õß ´’ Õ“π (‡™’ ¬ßÕ“π) ‰ª∑“ßµ–«— πµ° µ“¡≈ÿ à ¡·¡à πÈ ”Õâ «¬‡ÀÕ (Weihe) ·≈â « ‡¢â “‰ª„π©π«π‡Œ° ’ . ‡ â π∑“ß∑— È ß Ú “¬®–¡“æ∫°— π∑’ Ë ®— ßÀ«— ¥«Ÿ ‡«à ¬ (Wuwei) ¡≥±≈°— π™Ÿ ‡¥‘ π∑“ßµà Õ‰ªºà “π‡¡◊ Õß©“߇À¬Õ (Changye) ®Ÿ °«π (Jouguan) µÿ πÀ«ß (Dunhuang) ·≈â «·¬°‰ªºà “π™à Õß·§∫ ¬Ÿ ‡¡πÀ√◊ Õ™à Õß·§∫·¬ß°«πÕÕ°‰ª ‡µÕ√°’ ∂“π (¡≥±≈™‘ π‡°’ ¬ß„π ªí ®®ÿ ∫— π). ®“°µÿ πÀ«ß¡’ ∑“ß·¬°ÕÕ°‰ª Ú ‡ â π∑“ß §◊ Õ Ò. ®“°µÿ πÀ«ß‰ª∑“ßµ–«— πµ° ‡©’ ¬ß‡Àπ◊ Õ ºà “π™à Õ߇¢“¬Ÿ ‡¡π∂÷ ߇¡◊ Õß Œ“¡‘ ‡¡◊ Õ߇µÕ√å ªí π. ®“°‡µÕ√å ªí π°Á ·¬°ÕÕ°‰ªÕ’ ° Ú “¬ ‰ª∂÷ ߇¡◊ Õß ´“√å ¡“§“π ®“°´“√å ¡“§“π°Á ·¬°‰ª Õ’ ° Ú “¬ “¬‡Àπ◊ ÕÕâ Õ¡‡Àπ◊ Õ∑–‡≈ ¥”‰ª∂÷ ß°√ÿ ߧÕ𠷵𵑠‚π‡ªî ≈ “¬ „µâ ‰ª°√ÿ ß·∫°·¥¥≈ß∑–‡≈‡¡¥‘ ‡µÕ√å - ‡√‡π’ ¬π‰ª°√ÿ ß‚√¡ ·≈–µà Õ‰ª¬— ߇¡◊ Õß §“¥‘ ´„𠇪π. Ú. ®“°µÿ πÀ«ß‰ª∑“ßµ–«— πµ° ‡©’ ¬ß„µâ ºà “π™à Õ߇¢“·¬ß°«π‰ª∂÷ ß ∑–‡≈ “∫≈— «∫Ÿ (Luobu) ºà “π‡¡◊ Õß ‚§∞“π (Khotan) ∂÷ ߪ“√å ¡’ . ®“° ª“√å ¡’ ∑“ß·¬°‡ªì π Ú “¬ “¬‡Àπ◊ Õ ‰ª°√ÿ ß·∫°·¥¥µ√߉ª∑–‡≈‡¡¥‘ ‡µÕ√å - ‡√‡π’ ¬π ·≈– “¬„µâ ≈ß Ÿà Õ‘ π‡¥’ ¬. „π ¡— ¬√“™«ß»å Œ— Ë π (ÚÚ ªï °à Õπ §√‘ µ»— °√“™-§.». ÚÚ) ¬— ß¡’ ‡ â π ∑“ßÕ’ ° Ú “¬∫π‡ â π∑“ß “¬‰À¡ (¥Ÿ ·ºπ∑’Ë ) ºà “π¿“§‡Àπ◊ Õ·≈–¿“§„µâ ‡∑◊ Õ°‡¢“‡∑’ ¬π´“π §◊ Õ Ò. ®“°≈Ÿ ≈“π (µ–«— πµ°‡©’ ¬ß ‡Àπ◊ Õ¢Õ߇¡◊ Õß≈ÕªπŸ √å (Lop Nur) ‰ª∑“ß„µâ ¢Õß∑–‡≈∑√“¬µ— °≈“¡“°— π ºà “π™à Õß·§∫·¬ß°«π ºà “π‡¡◊ Õß°‘ ¡Ÿ (Quemou) ‡¡◊ Õ߬Ÿ ‡µ’ ¬π (‡Œ‡µ’ ¬π) ·≈–‡¡◊ Õß™Ÿ ‡™Õ (Shuche) ºà “π‡¡◊ Õß °Õß≈‘ π (ª“√å ¡’ „πªí ®®ÿ ∫— π) ‡¢â “ Ÿ à Õ‘ π‡¥’ ¬ ‡ªÕ√å ‡´’ ¬ µà Õ‰ª¬— ß®— °√«√√¥‘ ‚√¡— π. Ú. ®“°‡™Õ ’ (Cheshi) ªí ®®ÿ ∫— π §◊ Õ®— ßÀ«— ¥‡µÕ√å ªí π (Turpan) ‰ª∑“ß ‡Àπ◊ Õ¢Õß∑–‡≈∑√“¬µ— °≈“¡“°— π ºà “π ™à Õß·§∫¬Ÿ ‡¡πºà “π®ÿ ¬ ’ (°ÿ ®–„πªí ®®ÿ ∫— π) ·≈–™Ÿ ≈’ (°“ ’ „πªí ®®ÿ ∫— π). ∑“ß∑— È ß Ú “¬π’ È ¡“æ∫°— π∑’ Ë ‡¡◊ Õß §“™°“√å (Kashgar) ·≈–®“°π—È π°Á ¡’ ‡ â π∑“ßµ√߉ª¬— ßΩíò ßµ–«— πÕÕ°¢Õß ∑–‡≈‡¡¥‘ ‡µÕ√å ‡√‡π’ ¬π π” ‘ π§â “≈ß ‡√◊ Õ‰ª°√ÿ ß‚√¡ ·≈–∑’Ë Õ◊Ë πÊ. ¡’ À≈— °∞“π«à “§â πæ∫‡§√◊Ë Õß‚≈À– ·≈–‡»…‰À¡ ¡— ¬°à Õπ ¡— ¬√“™«ß»å ®‘ Î π „π∫√‘ ‡«≥∑’Ë √“∫ Ÿ ß¡Õß‚°‡≈’ ¬ ´÷Ë ßµ√ß °— ∫¢â Õ — ߇°µ¢Õßπ— °ª√–«— µ‘ »“ µ√å °√’ ° §◊ Õ ‡Œ‚√‚¥∑— (Herodotus) ∑’Ë «à “‡ â π ∑“ß µ‘ ¥µà Õ√–À«à “ßµ–«— πÕÕ°·≈– µ–«— πµ° „π ¡— ¬‚∫√“≥π—È πºà “π ∫√‘ ‡«≥∑ÿ à ßÀ≠â “„π¿“§‡Àπ◊ Õ. µà Õ¡“π— °ª√–«— µ‘ »“ µ√å ®’ π ¡— ¬ „À¡à „Àâ §«“¡‡ÀÁ π«à “≈—Ë «À¬“߇ªì πµâ π ∑“ߢÕ߇ â π∑“ß “¬‰À¡¡“π“π°à Õπ ¡— ¬√“™«ß»å ®‘Î π (ÚÚÒ ªï °à Õπ§√‘ µå »— °√“™) µ—È ß·µà ¡— ¬√“™«ß»å ∂— ß ≈—Ë «À¬“ß (≈°‡Õ’È ¬ß) °— ∫´’ Õ“π (‡™’ ¬ßÕ“π) º≈— ¥ °— π‡ªì π‡¡◊ ÕßÀ≈«ß ≈— ∫°— 𠇪ì π®ÿ ¥‡√‘Ë ¡ µâ π¢Õ߇ â π∑“ß “¬‰À¡. „π ¡— ¬ √“™«ß»å Œ—Ë πµ–«— πÕÕ° (§.». Úı-ÚÚ) √“™∏“π’ ®’ πÕ¬Ÿ à ∑’ Ë ≈— Ë «À¬“ß „π ¡— ¬π’ È à ß