สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 «‘ «— ≤π“°“√¢Õß¡“≈“‡√’ ¬ ¯ÛÚ ¥◊È Õ¬“‰¥â ‡√Á «¢÷È π. ‡™◊È Õ¡“≈“‡√’ ¬∑’Ë ‰¡à ∂Ÿ °∑”≈“¬‡¡◊Ë Õ°≈“¬‡ªì π√–¬–¡’ ‡æ» ®–¡’ ‚Õ°“ º ¡æ— π∏ÿå √–À«à “߇™◊È Õ¥◊È Õ ¬“µà “ß™π‘ ¥„π°√–‡æ“–¬ÿ ß ∑”„Àâ ‰¥â ªÕ‚√´Õ¬µå ∑’Ë ¡’ Àπà «¬æ— π∏ÿ °√√¡ ¥◊È Õ¬“´÷Ë ßÕ“®®–√ÿ π·√ß°«à “ “¬æ— π∏ÿå æà Õ·≈–·¡à . ¿“«–°“√¥◊ È Õ¬“æ∫‰¥â „π Ò. Drug induced resistance ‡°‘ ¥®“° :- °. °“√„™â ¬“¡“≈“‡√’ ¬∑—Ë «‰ª „π«ß°«â “ß ‚¥¬‡©æ“–‡¡◊Ë Õ§√Õ∫§≈ÿ ¡ ª√–™“°√¡“°°«à “√â Õ¬≈– Úı Ú¯ . - „ ™â ¢ π “ ¥ ¬ “ µË ” ° «à “ ¡“µ√∞“𠇙à π 𔉪„™â „π°“√ªÑ Õß°— π, ºŸâ ªÉ «¬‰¡à √à «¡¡◊ Õ„π°“√°‘ π¬“. - „™â ¬“∑’Ë ¡’ √–¬–‡«≈“§√÷Ë ß ™’ «‘ µπ“π ‡°‘ ¥°“√°≈“¬Àπà «¬æ— π∏ÿ - °√√¡‡ªì πæ— π∏ÿ °√√¡¥◊ È Õ¬“. ¢. ¡“≈“‡√’ ¬‡ª≈’Ë ¬π≈— °…≥– ®“°‡¥‘ ¡ - √⠓߇Õπ´— ¬¡å ∑’Ë ®–‰¡à ∂Ÿ °®— ∫·≈–∂Ÿ °°¥¥â «¬¬“. - ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß«‘ ∂’ ‡¡·∑- ∫Õ≈‘ ¡. - √â “ß “√µà յ⠓π¬÷ ¥®— ∫ µ— «¬“ À√◊ Õ “√æ‘ …∑’Ë ‡°‘ ¥®“°¬“. - ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ߧ«“¡´÷ ¡ ºàà “π‰¥â ®πµ— «¬“‡¢â “‰ª‰¡à ∂÷ ß. - ‚¶√‚¡‚ ¡‡ª≈’Ë ¬π‰ª “¡“√∂¢— ∫¬“ÕÕ°®“°µ— «‰¥â ¡“°°«à “ ¡“≈“‡√’ ¬∑’Ë ‰¡à ¥◊È Õ¬“ Ù-ı ‡∑à “ Ú˘ . Ú. Spontaneous point muta- tion ¥◊È Õ¬“‚¥¬‰¡à µâ Õß — ¡º— °— ∫¬“ ‰¥â ·°à ¿“«–¥◊È Õ¬“„π°≈ÿà ¡ dihydro- folate reductase inhibitor Û ·≈–‡™◊È Õ ¡“≈“‡√’ ¬ø“≈»‘ æ“√— ¡∫“ß™π‘ ¥∑’Ë ¥◊È Õ µà Õ¬“¶≈Õ‚√§«’ π ÛÒ . Û. ¿Ÿ ¡‘ µâ “π∑“π‰¢«â ¡∫— µ‘ ¢Õß ¡“≈“‡√’ ¬¥◊È Õµà Õ¬“µ— «Àπ÷Ë ßÕ“®∂à “¬∑Õ¥ Ÿà ¬“Õ’ °µ— «Àπ÷Ë ß∑’Ë ¡’ ≈— °…≥–‚§√ß √â “ß „°≈â ‡§’ ¬ß°— 𠇙à 𠬓§«‘ π’ π ·≈–‡¡- ‚ø≈§«’ π ÛÚ,ÛÛ ‡™◊È Õ¡“≈“‡√’ ¬∑’Ë ¥◊È Õ¬“®– ·æ√à æ— π∏ÿ å µà Õ‰ª‡√◊ Ë Õ¬Ê µ“¡∑ƒ…Æ’ ¢Õß Mendelina ÛÙ ∑”„Àâ ¿“«–¥◊È Õ¬“®–§ß Õ¬Ÿà µà Õ‰ª ·¡â «à “®–‡≈‘ °„™â ¬“π—È π‰ªπ“π ·≈â «°Á µ“¡. ¿“«–¥◊È Õ¬“¢Õ߇™◊È Õø“≈»‘ æ“√— ¡ µà Õ¬“¶≈Õ‚√§«’ π ‡√‘Ë ¡¡’ √“¬ß“π„π §.». Ò˘ˆ ·≈–¡’ √“¬ß“π‡æ‘Ë ¡¡“°¢÷È π ‡√◊ Ë Õ¬ ®π§√Õ∫§≈ÿ ¡ª√–‡∑» à «π„À≠à ∑’Ë ‡ªì π∂‘Ë π¡“≈“‡√’ ¬√«¡∑—È ßª√–‡∑» ‰∑¬ Ûı,Ûˆ §.». Ò˘¯ ‡™◊ È Õ‡√‘ Ë ¡¥◊ È Õ¬“ — ≈ø“¥Õ°´’ π-æ— ¬√‘ ‡¡∏“π’ π Û˜ ∑’ Ë º≈‘ µ ¢÷È π„™â ·∑π¶≈Õ‚√§«’ π. „π §.». Ò˘¯Ù ‡°‘ ¥‡™◊È Õ¥◊È Õ¬“‡¡‚ø≈§«’ π Û¯,Û˘ ´÷Ë ßº≈‘ µ ¡“„™â ·∑π — ≈ø“¥Õ°´’ π-æ— ¬√‘ ‡¡∏“π’ π. §.». Ò˘˜Ù ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“æ¢Õ߬“§«‘ π’ π µà Õ‡™◊ È Õ¡“≈“‡√’ ¬≈¥≈ß ÙÒ µâ Õß„™â ¢π“¥ ¬“‡æ‘ Ë ¡¢÷ È π·≈–π“π«— π¢÷ È π ·≈–„Àâ √à «¡ °— ∫¬“‡µµ√–»— ¬§≈’ π ®÷ ß®–∑”„Àâ À“¬ ¢“¥‰¥â ÙÚ,ÙÛ . ‡™◊È Õ¡“≈“‡√’ ¬‰«·«°´å ¥◊È Õ¬“ „π §.». Ò˘¯ ‡√‘Ë ¡¡’ √“¬ß“π ¡“≈“‡√’ ¬‰«·«°´å √–¬–øí °µ— «„πµ— ∫ ¥◊È Õ¬“‰æ√¡“§«’ π ÙÛ µâ Õ߇æ‘Ë ¡¢π“¥¬“ ¡“°¢÷È π®“° Òı ¡‘ ≈≈‘ °√— ¡/«— 𠇪ì π ÚÚ-ı ¡‘ ≈≈‘ °√— ¡/«— π ÙÙ,Ùı . √–¬–‰√⠇滄π‡¡Á ¥‡≈◊ Õ¥·¥ß‡√‘Ë ¡¥◊È Õµà Õ‚ª√- §«“π‘ ≈ ·≈–æ— ¬√‘ ‡¡∏“¡’ 𠇙◊ È Õ‰«·«°´å „π·∂∫Õ‘ π‚¥π’ ‡´’ ¬ ·≈–ª“ªí «π‘ «°‘ π’ ‡√‘ Ë ¡¥◊ È Õµà Õ¶≈Õ‚√§«’ π. «‘ «— ≤π“°“√¢Õ߬ÿ ß - ¬ÿ ߥ◊È Õµà Õ¬“æà π¥’ ¥’ ∑’ „π∫“ß æ◊È π∑’Ë . ªí ®®ÿ ∫— π°“√æà 𬓰”®— ¥¬ÿ ß „™â ‡¥≈µ“‡¡∏√‘ ¡. - ‡ª≈’Ë ¬ππ‘ — ¬°“√æ— °À≈— ߥŸ ¥ ‡≈◊ Õ¥. ·µà °à ÕπÀ≈— ߬ÿ ߥŸ ¥‡≈◊ Õ¥·≈â «®– æ— °‡°“–Õ¬Ÿ à µ“¡Ω“ºπ— ß∫â “π·≈â «®÷ ß∫‘ π ÕÕ°‰ª ¥— ßπ—È π®÷ ßæà π¥’ ¥’ ∑’ µ“¡Ω“∫â “π Àπâ “µà “ß ‡æ¥“π ¥’ ¥’ ∑’ ®–µ‘ ¥ªï °·≈– ¢“¬ÿ ß∑”„Àâ ¬ÿ ßµ“¬‰¥â . ·µà ªí ®®ÿ ∫— π¬ÿ ß ‰¡à ‡°“–Ω“∫â “π®–∫‘ πÕÕ°‰ª‡°“–µ“¡ µâ π‰¡â „°≈â ∫â “π,∑”„Àâ ¬ÿ ߉¡à ‰¥â — ¡º— °— ∫ ¥’ ¥’ ∑’ . «‘ «— ≤π“°“√¥â “π “∏“√≥ ÿ ¢ „πÕ¥’ µ - æà π¬“¶à “¬ÿ ß (¥’ ¥’ ∑’ ) µ“¡Ω“ ºπ— ߇ªì π√–¬–Ê. - æà π¬“¶à “¬ÿ ß„π·À≈à ß‡æ“–æ— π∏ÿå ¬ÿ ß. - ·®°¬“µâ “π‡™◊È Õ¡“≈“‡√’ ¬„Àâ §π∑’Ë Õ¬Ÿà „π·¥π¡“≈“‡√’ ¬‡ªì π√–¬–. ‰¡à ‰¥â º≈‡æ√“– Ò. ‡®â “Àπâ “∑’Ë ‡¢â “‰ªæà 𬓉¡à µ‘ ¥µà Õ°— π ‡π◊Ë Õß®“° - °“√∑”‰√à ‡≈◊ Ë Õπ≈Õ¬ - ¬â “¬∑’ Ë ∑”°‘ π‰ª‡√◊ Ë Õ¬Ê Ú. ‡®â “Àπâ “∑’Ë ‰¡à æà 𬓠‡æ√“– - ∫“ßæ◊È π∑’Ë ‡ªì πªÉ “≈÷ ° ‡®â “ Àπâ “∑’Ë ‡¢â “‰ª‰¡à ∂÷ ß - ‡®â “Àπâ “∑’Ë ‰¡à ∑”ß“π‡Õß ·≈–‡Õ“¥’ ¥’ ∑’ ‰ª¢“¬ Û. °“√·®°¬“∑”‰¡à µà Õ‡π◊Ë Õß°— π ‡æ√“–