สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 °“√∫√‘ À“√√“™°“√·ºà 𥑠π ˆÒˆ πÕ°®“°π—È π ¡“µ√“ ¯¯ ∫— ≠≠— µ‘ «à “ ç∫∑∫— ≠≠— µ‘ „πÀ¡«¥π’È ¡’ ‰«â ‡æ◊Ë Õ‡ªì π·π«∑“ß ”À√— ∫°“√µ√“ °ÆÀ¡“¬ ·≈–°“√°”Àπ¥π‚¬∫“¬„π °“√∫√‘ À“√√“™°“√·ºà 𥑠πé. „π°“√·∂≈ßπ‚¬∫“¬µà Õ√— ∞- ¿“ µ“¡¡“µ√“ ÚÒÒ §≥–√— ∞¡πµ√’ ∑’Ë ®–‡¢â “∫√‘ À“√√“™°“√·ºà 𥑠π µâ Õß ™’ È ·®ßµà Õ√— ∞ ¿“„Àâ ™— ¥·®â ß«à “®–¥”‡π‘ π °“√„¥ ‡æ◊Ë Õ∫√‘ À“√√“™°“√·ºà 𥑠π „Àâ ‡ªì π‰ªµ“¡·π«π‚¬∫“¬æ◊È π∞“π ·Àà ß√— ∞µ“¡∑’Ë ∫— ≠≠— µ‘ ‰«â „πÀ¡«¥π’È ·≈–µâ Õß®— ¥∑”√“¬ß“π· ¥ßº≈°“√ ¥”‡π‘ π°“√ √«¡∑— È ßªí ≠À“·≈–Õÿ ª √√§ ‡ πÕµà Õ√— ∞ ¿“ªï ≈–Àπ÷Ë ß§√—È ßé. ¢â Õπ’È · ¥ß«à “°“√°”Àπ¥ π‚¬∫“¬«à “√— ∞∫“≈®–∑”ß“π‡√◊Ë Õß„¥ Õ¬à “ß‰√ ¬à Õ¡Õ¬Ÿà „πÕ”π“®¢Õߧ≥– √— ∞¡πµ√’ ´÷Ë ß‡√’ ¬°√«¡Ê °— π«à “ π‚¬∫“¬ „π°“√∫√‘ À“√À√◊ Õ„π°“√ª°§√Õß ª√–‡∑» ·≈–‡æ◊Ë Õ„Àâ ¥Ÿ ‡ªì πÀ¡«¥À¡Ÿà ™— ¥‡®π¢÷È π ®÷ ßπ‘ ¬¡·∫à ßÕÕ°‡ªì π Ú ª√–‡¿∑¥— ßπ’È (Ò) √— ∞ª√ –»“ ‚ π∫“ ¬ (Public policy) Õ— π‡ªì ππ‚¬∫“¬ °“√ª°§√Õߪ√–‡∑»„π à «π¿“¬„π ´÷Ë ßÕ“®®”·π°≈– ‡Õ’ ¬¥≈߉ª‡ªì π π‚¬∫“¬‡»√…∞°‘ ® π‚¬∫“¬ — ߧ¡ π‚¬∫“¬°“√‡¡◊ Õß π‚¬∫“¬°“√ ª°§√Õß À√◊ ÕÕ◊ Ë πÊ. (Ú) √— ∞«‘ ‡∑‚»∫“¬ (Fo- reign policy) ∑’Ë ®√‘ ß°Á ‡ªì π à «πÀπ÷Ë ß ¢Õß√— ∞ª√–»“ ‚π∫“¬ ·µà ‡æ◊ Ë Õ„Àâ ‡ÀÁ π «à “‡ªì ππ‚¬∫“¬°“√∫√‘ À“√∫â “π‡¡◊ Õß „π à «π¿“¬πÕ° À√◊ Õ„π à «π∑’Ë ‡°’Ë ¬« °— ∫°“√µà “ߪ√–‡∑» Õ— πÕ“®Õ¬Ÿà πÕ° ‡Àπ◊ Õ‡Àµÿ ·≈–ªí ®®— ¬¿“¬„πª√–‡∑» ®÷ ß¡— °·¬°ÕÕ°¡“‡ªì πÕ’ °π‚¬∫“¬Àπ÷ Ë ß ‡™à π π‚¬∫“¬‡°’Ë ¬«°— ∫°“√∑” π∏‘ — ≠≠“, °“√‡¢â “‡ªì π ¡“™‘ °Õß§å °“√ √–À«à “ߪ√–‡∑», °“√¡’ — ¡æ— π∏‰¡µ√’ ∑“ß°“√∑Ÿ µ°— ∫µà “ߪ√–‡∑», °“√∑” ߧ√“¡. π‚¬∫“¬¢Õߧ≥–√— ∞¡πµ√’ ∑—È ß Ú ª√–‡¿∑π’È Õ“®‡ªì π‡√◊Ë Õß∑’Ë ‰¥â ·∂≈ßµà Õ√— ∞ ¿“‰«â ·≈â « °à Õπ∑’Ë ®–‡¢â “ ∫√‘ À“√√“™°“√·ºà 𥑠π À√◊ Õ°”Àπ¥ ¢÷È π„À¡à ¿“¬À≈— ߇ªì π§√“«Ê ‰ª µ“¡ §«“¡®”‡ªì π·Àà ß°√≥’ °Á ‰¥â . ·µà ∑—È ßπ’È π‚¬∫“¬¥— ß°≈à “«®–µâ Õß Õ¥§≈â Õß°— ∫ ∫∑∫— ≠≠— µ‘ „πÀ¡«¥ ı ¢Õß√— ∞∏√√¡πŸ ≠ «à “¥â «¬·π«π‚¬∫“¬æ◊È π∞“π·Àà ß√— ∞ ´÷Ë ß‡ªì π‡ ¡◊ Õππ‚¬∫“¬¢Õß√— ∞ (state policy) ∑’Ë ‰¡à «à “§≥–√— ∞¡πµ√’ ™ÿ ¥ „¥°Á µ“¡®–µâ Õß°”Àπ¥π‚¬∫“¬ à «π ¢Õßµπ„Àâ Õ¥§≈â Õß√Õß√— ∫°— π. ∑’Ë ¡“¢Õßπ‚¬∫“¬„π°“√∫√‘ À“√ À√◊ Õ°“√ª°§√Õߪ√–‡∑» “¡“√∂ · ¥ß‰¥â µ“¡·ºπ¿Ÿ ¡‘ ∑’ Ë Ò ·≈–®–µâ Õß ‰¡à ¢— ¥µà Õ∑’ Ë ¡“¥— ß°≈à “«π’ È Ú. °“√¥”‡π‘ π°“√„Àâ ‡ªì π‰ª µ“¡π‚¬∫“¬∑’Ë °”Àπ¥ (Policy implementation) ∂â “ §≥– √— ∞¡πµ √’ °”Àπ¥ π‚¬∫“¬·≈â «¡‘ ‰¥â ¡’ °“√≈ß¡◊ ժؑ ∫— µ‘ °“√ „Àâ ‡ªì π‰ªµ“¡π‚¬∫“¬π— È π π‚¬∫“¬°Á ®–‡ªì π‡æ’ ¬ß·ºà π°√–¥“…. §”·∂≈ß π‚¬∫“¬®–¡’ º≈‡ªì π‡æ’ ¬ß«“∑–§”À«“π ∑’Ë ‡ª≈à “ª√–‚¬™πå ·¡â ®–‰¡à ¡’ ºŸâ „¥øÑ Õß √â Õߥ”‡π‘ 𧥒 ∑“ß·æà ß ∑“ßÕ“≠“ À√◊ Õ∑“ߪ°§√Õ߇æ◊Ë Õ∫— ߧ— ∫„À⠪ؑ ∫— µ‘ µ“¡π‚¬∫“¬‰¥â , ·µà §≥–√— ∞¡πµ√’ Õ“® µâ Õß∂Ÿ °µ”Àπ‘ „π∑“ß°“√‡¡◊ Õß ·≈– Õ“®µâ Õß√— ∫º‘ ¥™Õ∫∑“ß°“√‡¡◊ Õßµà Õ ¿“ºŸâ ·∑π√“…Æ√ À√◊ Õ√— ∞ ¿“, ‡æ√“– ¿“¡’ Õ”π“®§«∫§ÿ ¡°“√∫√‘ À“√ √“™°“√·ºà π¥‘ π¥— ß°≈à “«¢â “ßµâ π ®÷ ß Õ“®„™â Õ”π“®Àπâ “∑’Ë ¢Õß ¿“µ—È ß°√–∑Ÿâ ∂“¡„Àâ µÕ∫, ‡ªî ¥Õ¿‘ ª√“¬∑—Ë «‰ª„Àâ ™’È ·®ß À√◊ Õ‡ªî ¥Õ¿‘ ª√“¬∑—Ë «‰ª„Àâ ¡’ °“√´— °∂“¡ ·≈–µ”Àπ‘ µ‘ ‡µ’ ¬π °à Õπ∑’Ë ®–𔉪 Ÿà °“√≈ß¡µ‘ ‰¡à ‰«â «“ß„® ·≈– ‡√◊Ë ÕßÕ“®√â “¬·√߬‘Ë ß¢÷È π À“°√— ∞¡πµ√’ °≈— ∫ªØ‘ ∫— µ‘ ·µ°µà “ßÀ√◊ Õµ√ß°— π¢â “¡ °— ∫π‚¬∫“¬∑’Ë µπ°”Àπ¥¢÷È π‡Õß ¥— ß∑’Ë ¡“µ√“ ÚÒÚ ∫— ≠≠— µ‘ «à “ ç„π°“√∫√‘ À“√ √“™°“√·ºà 𥑠π √— ∞¡πµ√’ µâ Õߥ”‡π‘ π °“√µ“¡∫∑∫— ≠≠— µ‘ ·Àà ß√— ∞∏√√¡πŸ ≠ °ÆÀ¡“¬ ·≈–π‚¬∫“¬∑’Ë ‰¥â ·∂≈߉«â µ“¡¡“µ√“ ÚÒÒ ·≈–µâ Õß√— ∫º‘ ¥™Õ∫ µà Õ ¿“ºŸâ ·∑π√“…Æ√„πÀπâ “∑’Ë ¢Õß µπ, √«¡∑—È ßµâ Õß√— ∫º‘ ¥™Õ∫√à «¡°— π µà Õ√— ∞ ¿“„ππ‚¬∫“¬∑—Ë «‰ª¢Õߧ≥– √— ∞¡πµ√’ é. „π°√≥’ ∑’ Ë §≥–√— ∞¡πµ√’ ªØ‘ ∫— µ‘ µ“¡π‚¬∫“¬ ·µà √— ∞¡πµ√’ ∫“ߧπ‰¡à ªØ‘ ∫— µ‘ µ“¡π‚¬∫“¬ πÕ°®“°√— ∞¡πµ√’ ºŸâ π—È π®–µâ Õß√— ∫º‘ ¥™Õ∫∑“ß°“√‡¡◊ Õß µà Õ ¿“¥— ß°≈à “«¢â “ßµâ π·≈â « ¬— ßµâ Õß √— ∫º‘ ¥™Õ∫µà Õ§≥–√— ∞¡πµ√’ ¥â «¬, ´÷Ë ß Õ“®π”‰ª Ÿà °“√ª√— ∫§≥–√— ∞¡πµ√’ ¥â «¬°“√∫— ߧ— ∫„Àâ √— ∞¡πµ√’ ≈“ÕÕ°À√◊ Õ °“√„Àâ √— ∞¡πµ√’ ºŸ â π— È πÕÕ° ¥— ß∑’ Ë ¡“µ√“ ÚÒ˜ ∫— ≠≠— µ‘ «à “ çæ√–¡À“°…— µ√‘ ¬å ∑√ß ‰«â ´÷Ë ßæ√–√“™Õ”π“®„π°“√„Àâ √— ∞¡πµ√’ æâ π®“°§«“¡‡ªì π√— ∞¡πµ√’ µ“¡∑’ Ë π“¬° √— ∞¡πµ√’ ∂«“¬§”·π–π”é, ´÷Ë ß‡√◊Ë Õß