สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 ªØ‘ √Ÿ ª°“√»÷ °…“ : °“√ª√–°— π§ÿ ≥¿“æ ˜˘Ú ¿“¬πÕ°, √«¡∑—È ß„Àâ °“√√— ∫√Õß ¡“µ√∞“π. ∑— È ßπ’ È „π°√≥’ ∑’ Ë ®”‡ªì πÀ√◊ Õ ‡æ◊Ë Õª√–‚¬™πå „π°“√»÷ °…“«‘ ®— ¬‡æ◊Ë Õ æ— ≤π“√–∫∫°“√ª√–‡¡‘ π§ÿ ≥¿“æ ¿“¬πÕ° ”π— °ß“πÕ“®¥”‡π‘ π°“√ ª√–‡¡‘ π§ÿ ≥¿“æ¿“¬πÕ°‡Õß°Á ‰¥â . ı. æ— ≤π“ ·≈ –Ωñ °Õ∫√¡ºâŸ ª√–‡¡‘ π¿“¬πÕ° ®— ¥∑”À≈— ° Ÿ µ√°“√ Ωñ °Õ∫√¡ ·≈– π— ∫ πÿ π„Àâ Õß§å °√ ‡Õ°™π Õß§å °√«‘ ™“™’ æÀ√◊ Õ«‘ ™“°“√ ‡¢â “¡“¡’ à «π√à «¡„π°“√Ωñ °Õ∫√¡ºâŸ ª√–‡¡‘ π¿“¬πÕ°Õ¬à “ß¡’ ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“æ. ˆ. ‡ πÕ√“¬ß“π°“√ª√–‡¡‘ π §ÿ ≥¿“æ·≈–¡“µ√∞“π°“√»÷ °…“ ª√–®”ªï µà Õ§≥–√— ∞¡πµ√’ , √— ∞¡πµ√’ , √— ∞¡πµ√’ «à “°“√°√–∑√«ß°“√»÷ °…“ »“ π“ ·≈–«— ≤π∏√√¡, ·≈– ”π— ° ß∫ª√–¡“≥ ‡æ◊Ë Õª√–°Õ∫°“√æ‘ ®“√≥“ „π°“√°”Àπ¥π‚¬∫“¬∑“ß°“√»÷ °…“ ·≈–°“√®— ¥ √√ß∫ª√–¡“≥‡æ◊Ë Õ°“√ »÷ °…“√«¡∑—È ß‡º¬·æ√à √“¬ß“π¥— ß °≈à “«µà ÕÀπà «¬ß“π∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß·≈– “∏“√≥™π. „π°“√∫√‘ À“√ß“π πÕ°®“°¡’ §≥–°√√¡°“√∫√‘ À“√·≈â « ¬— ߉¥â ·µà ß µ—È ß§≥–°√√¡°“√ÕÕ°‡ªì π Ú §≥– ‡æ◊Ë Õ∑”Àπâ “∑’Ë π— ∫ πÿ πß“π¥â “π«‘ ™“ °“√ ·°à §≥–°√√¡°“√∫√‘ À“√∑— È ß¥â “π æ— ≤π“ª√— ∫ª√ÿ ß√–∫∫·≈–«‘ ∏’ °“√ ª√–‡¡‘ π æ— ≤π“¡“µ√∞“π·≈–‡°≥±å ·≈–°”°— ∫°“√¥”‡π‘ π°“√„Àâ ¡’ °“√ √— ∫√Õß¡“µ√∞“π·≈–°“√ª√–‡¡‘ π §ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“ ‚¥¬·∫à ߇ªì π Ú √–¥— ∫ ‰¥â ·°à - §≥– ° √ √ ¡° “ √ æ— ≤π “ √–∫∫°“√ª√–‡¡‘ π§ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“ √–¥— ∫Õÿ ¥¡»÷ °…“. - §≥–°√√¡°“√æ— ≤π“√–∫∫ °“√ª√–‡¡‘ π§ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“¢— È πæ◊ È π ∞“π. π‚¬∫“¬°“√¥”‡π‘ πß“π ¢Õß ¡». - ¡». ¡’ °“√∫√‘ À“√∑’ Ë §≈à Õß µ— « ¡’ Õ‘ √– ‡πâ 𧫓¡‡∑’ Ë ¬ßµ√ß ‡ªì π ∏√√¡, ¡’ §«“¡√— ∫º‘ ¥™Õ∫∑’ Ë µ√«® Õ∫ ‰¥â (accountability), ¡’ °“√µ√«® Õ∫ ·≈–∂à «ß¥ÿ ≈ (check and balance) Õ¬à “ß®√‘ ß®— ß. - ¡àÿ ߇πâ π§ÿ ≥¿“æ·≈–ª√–- ‘ ∑∏‘ ¿“æ„π°“√∑”ß“π §— ¥‡≈◊ Õ° ∫ÿ §≈“°√∑’ Ë ¡’ §ÿ ≥¿“æ ‚¥¬¡’ — ≠≠“®â “ß ·≈–¡’ °“√ª√–‡¡‘ πº≈°“√∑”ß“πÕ¬à “ß ¡Ë ”‡ ¡Õ. - à ߇ √‘ ¡„Àâ ∂“π»÷ °…“¡’ °“√æ— ≤π“§ÿ ≥¿“æÕ¬à “ß‡µÁ ¡µ“¡ »— °¬¿“æ, ¡àÿ ß √â “ß«— ≤π∏√√¡∑’Ë ‡ÀÁ π §ÿ ≥§à “¢Õß°“√ª√–‡¡‘ πº≈ ·≈–°“√„™â º≈°“√ª√–‡¡‘ π. - ®— ¥«“ß√–∫∫¢â Õ¡Ÿ ≈‡™◊Ë Õ¡ ‚¬ß°— ∫√–∫∫¢â Õ¡Ÿ ≈¢Õßµâ π — ß°— ¥ ·≈– Àπà «¬ß“π∑’Ë ‡°’Ë ¬«¢â Õß ‡æ◊Ë Õª√–‚¬™πå „π°“√æ— ≤π“§ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“¢Õß ∂“π»÷ °…“ ·≈–‡æ◊Ë Õª√–¡«≈¿“æ √«¡¢Õß√–¥— ∫§ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“¥â “π µà “ßÊ „π√–¥— ∫ª√–‡∑». - ®ÿ ¥¡àÿ ßÀ¡“¬À≈— °¢Õß°“√ ª√–‡¡‘ π §ÿ ≥¿“æ¿“¬πÕ° §◊ Õ ‡æ◊Ë Õ °à Õ„Àâ ‡°‘ ¥°“√æ— ≤π“§ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“ ‰¡à ‰¥â ¡àÿ ߇πâ π°“√µ— ¥ ‘ π„Àâ §ÿ ≥„Àâ ‚∑… - ¡». ‰¡à ∑”°“√ª√–‡¡‘ π‡Õß ¬°‡«â π‡©æ“–°√≥’ ‡æ◊Ë Õæ— ≤π“√–∫∫ ·≈–«‘ ∏’ °“√ ‡æ◊Ë Õ‡ªì π‚§√ß°“√π”√à Õß, ‡πâ π°“√®â “ß∑’ ¡ºâŸ ª√–‡¡‘ π¿“¬πÕ°. - °“√ª√–‡¡‘ π§ÿ ≥¿“æ¿“¬ πÕ°®–µâ Õߥ”‡π‘ π°“√Õ¬à “ß‚ª√à ß„ ¡’ À≈— °∞“π (evidence-based) ·≈– §ÿ ≥ ¡∫— µ‘ ¢Õߺ⠟ ª√–‡¡‘ π¿“¬πÕ° §◊ Õ ¡’ §«“¡√⟠·≈–ª√– ∫°“√≥å „π√–¥— ∫ °“√»÷ °…“§≥–/ “¢“«‘ ™“∑’Ë µπ‡ªì π ºâŸ ª√–‡¡‘ π, ¡’ §«“¡ “¡“√∂„π°“√ ª√–‡¡‘ πº≈ °“√√«∫√«¡À≈— °∞“π¢â Õ¡Ÿ ≈ «‘ ‡§√“–Àå ¢â Õ¡Ÿ ≈ ·≈–°“√√“¬ß“π∑’Ë ‡∑’Ë ¬ßµ√ß ‡™◊Ë Õ∂◊ Õ‰¥â , ¡’ ®√√¬“∫√√≥ ‡ªì π°≈“ß ·≈–‡ªì π°— ≈¬“≥¡‘ µ√. - π— ∫ πÿ πÕß§å °√‡Õ°™π Õß§å °√«‘ ™“™’ æÀ√◊ Õ«‘ ™“°“√ „Àâ ¡’ à «π √à «¡„π°“√Ωñ °Õ∫√¡ºâ Ÿ ª√–‡¡‘ π¿“¬πÕ° Õ¬à “ß¡’ ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“æ µ“¡À≈— ° Ÿ µ√ °“√Ωñ °Õ∫√¡∑’Ë ¡». °”Àπ¥. - ¡». §— ¥‡≈◊ Õ°ºâŸ ª√–‡¡‘ 𠵓¡‡°≥±å §«“¡ “¡“√∂ ‡æ◊Ë Õ„Àâ °“√ √— ∫√Õß·≈–¢÷È π∑–‡∫’ ¬πºâŸ ª√–‡¡‘ π √«¡ ∑—È ß¡’ °“√µ√«® Õ∫§«“¡ “¡“√∂‡ªì π √–¬–ʇæ◊Ë Õµà ÕÕ“¬ÿ °“√√— ∫√Õߺ⟠ª√–‡¡‘ π ·≈–æ— ≤π“«‘ ™“™’ æπ— °ª√–‡¡‘ π„Àâ ‡ªì π Õ“™’ æ∑’ Ë ¡’ ®√√¬“∫√√≥ ¡’ ‡°’ ¬√µ‘ ‡ªì π ∑’Ë ¬Õ¡√— ∫·≈–ªÑ Õß°— π°“√Õ“»— ¬Õ“™’ æ π— °ª√–‡¡‘ π„π°“√À“º≈ª√–‚¬™πå ‚¥¬¡‘ ™Õ∫. - ∑”ß“π„π≈— °…≥– 燧√◊ Õ ¢à “¬é °— ∫ΩÉ “¬µà “ßÊ Õ¬à “ß°«â “ߢ«“ß Õ“∑‘ Õß§å °√«‘ ™“™’ æ «‘ ™“°“√ ¡“§¡ °√√¡°“√‚√߇√’ ¬π ¡“§¡°√√¡°“√ ¿“¡À“«‘ ∑¬“≈— ¬ ∑’Ë ª√–™ÿ ¡Õ∏‘ °“√∫¥’ ‡ªì πµâ π, ‡æ◊Ë Õ √â “ß®‘ µ ”π÷ °„𧫓¡ √— ∫º‘ ¥™Õ∫µà Õ§ÿ ≥¿“æ°“√»÷ °…“√à «¡ °— π, ‰¡à ∑”ß“π„π≈— °…≥–¡’ Õ”π“® ‡Àπ◊ ÕΩÉ “¬Õ◊Ë πÊ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à “ß¬‘Ë ß