สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 °”‡π‘ ¥™◊Ë Õ‡¥◊ Õπ ˜¯Ú µà Õ¡“®Ÿ ‡≈’ ¬ ´’ ´“√å (Julius Cae- sar) ·Àà ßÕ“≥“®— °√‚√¡— π ∑√ßæ∫§«“¡ ¬àÿ ߇À¬‘ ß — ∫ π¢Õߪؑ ∑‘ π‡ªì πÕ¬à “ß¡“° ®÷ ß„Àâ ª√— ∫ªØ‘ ∑‘ π„À¡à ‡√’ ¬°«à “ ªØ‘ ∑‘ π ®Ÿ ‡≈’ ¬π, ´÷ Ë ß‡√‘ Ë ¡„™â ¡“µ— È ß·µà ªï °à Õπ§√‘ µå »— °√“™ Ùı ªï , ‚¥¬„Àâ ª√— ∫µ”·Àπà ß ¢Õ߇¥◊ Õπ„À¡à °≈à “«§◊ Õ„Àâ ‡¥◊ Õπ∑’Ë Ò ‡¥‘ ¡§◊ Õ March ‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë Û, „Àâ ‡¥◊ Õπ Januarius ‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë Ò, ‡¥◊ Õπ Februarius ‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’ Ë Ú. ¥— ßπ— È π ‡¥◊ Õπ∑’Ë Ò ‡¥‘ ¡°Á °â “«‰ª‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë ÒÚ, ‡¥◊ Õπ∑’Ë ˘ ‡¥‘ ¡ (November) °Á ‰ª‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë ÒÒ, October ‡¥◊ Õπ ¯ ‡¥‘ ¡‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë Ò, September ‡¥◊ Õπ ˜ ‡¥‘ ¡‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë ˘. ‡æ◊Ë Õ‡ªì π‡°’ ¬√µ‘ ¬»·°à ®Ÿ ‡≈’ ¬ ´’ ´“√å π— °¥“√“»“ µ√å ∑’Ë ª√÷ °…“™◊Ë Õ ‚´´‘ ‡®‡π ‰¥â ‡ πÕ„Àâ ‡ª≈’ Ë ¬π‡¥◊ Õπ∑’ Ë ı ‡¥‘ ¡®“° Quinitillis ‡ªì π July. ®Ÿ ‡≈’ ¬ ´’ ´“√å ∂Ÿ °≈Õ∫ª≈ßæ√–™π¡å À≈— ß®“°∑’Ë ∑√ßÕÕ°ª√–°“»„™â ªØ‘ ∑‘ π „À¡à ª√–¡“≥ Ò ªï . ºâŸ §π∑’Ë „™â ªØ‘ ∑‘ π „À¡à ‰¡à ‡¢â “„®ªï ∑’Ë ¡’ Ûˆˆ «— π¥’ ·∑π∑’Ë ®–„Àâ ¡’ ∑ÿ °Ê Ù ªï °≈— ∫„Àâ ¡’ ∑ÿ °Ê Û ªï . ÕÕ°— µ— ´’ ´“√å (Augustus Caesar) ºâŸ ª°§√Õß‚√¡µà Õ®“°®Ÿ ‡≈’ ¬ ´’ ´“√å ‡ÀÁ π «à “º‘ ¥æ≈“¥®÷ ß·°â ‰¢ ·≈–„Àâ ¿“´’ ‡πµ ≈ß¡µ‘ ‡ª≈’Ë ¬π™◊Ë Õ Sextillis ‡¥◊ Õπ∑’Ë ˆ ‡¥‘ ¡‡ªì π Augustus À√◊ Õ August ·≈– „Àâ ‡æ‘Ë ¡‡ªì π ÛÒ «— π, ‚¥¬‰ª¥÷ ߇Փ Ò «— π®“°‡¥◊ Õπ Februarius ∑”„Àâ Februarius ¡’ Ú¯ «— π „πªï ∏√√¡¥“. ‡¡◊Ë Õ‡ªì π‡™à ππ’È ®÷ ß¡’ ‡¥◊ Õπ∑’Ë ¡’ ÛÒ «— π ‡√’ ¬ßµ‘ ¥°— π Û ‡¥◊ Õπ ‡æ√“–©–π— È π®÷ ß≈¥ September „Àâ ‡À≈◊ Õ Û «— π ·≈–„Àâ October ¡’ ÛÒ «— π, November ¡’ Û «— π ·≈– December ¡’ ÛÒ «— π Õ¬à “ß„πªí ®®ÿ ∫— π. °≈à “«‚¥¬ √ÿ ª™◊Ë Õ‡¥◊ Õπ„π¿“…“ Õ— ß°ƒ…‰¡à ¡’ §«“¡ — ¡æ— π∏å °— ∫°≈à ÿ ¡¥“« ∫πøÑ “, ·µà µ—È ßµ“¡™◊Ë Õ°…— µ√‘ ¬å Ú ‡¥◊ Õπ §◊ Õ July (°√°Æ“§¡) µ“¡™◊Ë Õ¢Õß ®Ÿ ‡≈’ ¬ ´’ ´“√å ·≈– August ( ‘ ßÀ“§¡) µ“¡™◊Ë Õ¢ÕßÕÕ°— µ— ´’ ´“√å , µ—È ßµ“¡ ™◊Ë Õ¥“«‡§√“–Àå Ò ‡¥◊ Õπ §◊ Õ March µ“¡™◊ Ë Õ Mars (¥“«Õ— ߧ“√), µ— È ßµ“¡ ™◊Ë Õ‡∑懮⠓ ‡∑æ∏‘ ¥“ Ù ‡¥◊ Õπ §◊ Õ January (¡°√“§¡) µ“¡™◊Ë Õ¢Õß Ja- nus ´÷Ë ß‡ªì π‡∑懮⠓ Ú Àπâ “ ‡∑æ- ‡®â “·Àà ߪ√–µŸ ·≈–Àπâ “µà “ߢÕß‚√¡— π, Februarius (°ÿ ¡¿“æ— π∏å ) µ— È ßµ“¡™◊ Ë Õ ‡∑懮⠓ Februus ´÷Ë ß‡°’Ë ¬«¢â Õß°— ∫ °“√∑”„Àâ ∫√‘ ÿ ∑∏‘Ï . ªí ®®ÿ ∫— π Februus ‡ªì π¬¡‡∑æ¢Õß‚√¡— π·∫∫‡¥’ ¬«°— ∫ æ≈Ÿ ‚µ‡ªì π¬¡‡∑æ¢Õß°√’ °. May (情¿“§¡) µ—È ßµ“¡™◊Ë Õ ¡“√¥“¢Õß®Ÿ ‚π∑’Ë ™◊Ë Õ ¡“¬Õ“ À√◊ Õ ¡“¬“ (Maia) À√◊ ÕÕ“®‡ªì πµ“¡™◊Ë Õ¢Õß Maia Majesta ‡∑æ∏‘ ¥“·Àà ߃¥Ÿ „∫‰¡â º≈‘ ¢ÕßÕ‘ µ“≈’ . June (¡‘ ∂ÿ π“¬π) µ—È ßµ“¡‡∑æ∏‘ ¥“ ®Ÿ ‚π (Juno). ‡¥◊ Õπ∑’Ë ¡’ §«“¡À¡“¬ ‡©æ“–§◊ Õ April (‡¡…“¬π) ·ª≈«à “ ‡ªî ¥, ‡ªì π‡¥◊ Õπ∑’Ë À‘ ¡–≈–≈“¬„π´’ ° ‚≈°‡Àπ◊ Õ ∑”„Àâ ·ºà 𥑠π‡ªî ¥ÕÕ°√— ∫ · ß·¥¥ µâ π‰¡â ‡®√‘ ≠ßÕ°ß“¡. ‡¥◊ Õπ ∑’Ë ‡À≈◊ Õ‡ªì π°“√‡√’ ¬°™◊Ë Õµ“¡≈”¥— ∫ °à ÕπÀ≈— ß. ™◊Ë Õ‡¥◊ Õπ ÿ √‘ ¬§µ‘ ·∫∫‰∑¬ µ—È ßµ“¡µ”·Àπà ߢÕߥ«ßÕ“∑‘ µ¬å ∫πøÑ “ ‚¥¬Õ“»— ¬√“»’ ´÷Ë ß — ¡æ— π∏å °— ∫ °≈àÿ ¡¥“«ƒ°…å ‡ªì πÀ≈— ° ‡ªì π°“√°”Àπ¥ ∑’ Ë ‡ªì π‰ªµ“¡∏√√¡™“µ‘ Õ¬à “ß¡’ ‡Àµÿ º≈. ™◊Ë Õ‡¥◊ Õπ·µà ≈–‡¥◊ Õπ®–ª√–°Õ∫¥â «¬§” Ú §”. §”·√°‡ªì π™◊Ë Õ°≈àÿ ¡¥“«À√◊ Õ √“»’ . §”∑’ Ë Ú ·ª≈«à “ °“√¡“∂÷ ßÀ√◊ Õ ¡“·≈â « ‚¥¬„Àâ ≈ß∑â “¬«à “ §¡ ∂â “‡¥◊ Õπ π—È π¡’ ÛÒ «— π, ·≈–≈ß∑â “¬¥â «¬ ¬π ∂â “ ‡¥◊ Õππ—È π¡’ Û «— π, π— ∫«à “‡ªì π°“√ ‡√’ ¬°™◊Ë Õ‡¥◊ Õπ∑’Ë ©≈“¥√Õ∫§Õ∫¢Õß ∫√√æ∫ÿ √ÿ …‰∑¬‡ªì πÕ¬à “ß¬‘Ë ß. ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ‰¡à ‰¥â ‡§≈◊Ë Õπ∑’Ë ·µà ‡ªì π ‡æ√“–‚≈°‚§®√√Õ∫¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ‰ª„π ∑‘ »∑“ß∑’Ë ‚≈°À¡ÿ π√Õ∫µ— «‡Õß §◊ Õ ®“°µ–«— πµ°‰ªµ–«— πÕÕ° ®÷ ß∑”„Àâ §π∫π‚≈° — ߇°µ‡ÀÁ π¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ª√“°Ø‡§≈◊ Ë Õπ∑’ Ë ®“°µ–«— πµ°‰ªµ–«— π ÕÕ°¥â «¬‚¥¬ºà “π°≈àÿ ¡¥“«µà “ßÊ ´÷Ë ß ‡√’ ¬°√«¡°— π«à “ °≈àÿ ¡¥“«®— °√√“»’ . ‡ â π ∑“ß∑’Ë ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ª√“°Øºà “π‡√’ ¬°«à “ ÿ √‘ ¬«‘ ∂’ ‚¥¬‡Àµÿ ∑’Ë ·°π‚≈°‡Õ’ ¬ß‡ â π ÿ √‘ ¬«‘ ∂’ ®÷ ß∑”¡ÿ ¡ ÚÛ.Ù Õß»“°— ∫ ‡ â π »Ÿ π¬å Ÿ µ√∑â ÕßøÑ “ . ®ÿ ¥µ— ¥°— π¢Õ߇ â π ÿ √‘ ¬«‘ ∂’ °— ∫‡ â π»Ÿ π¬å Ÿ µ√øÑ “¡’ Ú ®ÿ ¥§◊ Õ ®ÿ ¥∑’ Ë ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ª√“°ØÕ¬à Ÿ „π«— π∑’ Ë ÚÒ ¡’ π“§¡ (Õ‘ §«‘ πÕ°´å „π‡¥◊ Õπ¡’ π“§¡) ·≈– ÚÛ °— 𬓬π (Õ‘ §«‘ πÕ°´å „𠇥◊ Õ𰗠𬓬π), ·≈–‚¥¬‡Àµÿ ∑’Ë ·°π ‚≈° à “¬√Õ∫ª√–¡“≥ Úˆ, ªï , ®ÿ ¥ µ— ¥∑— È ß Ú ®÷ ߇≈◊ Ë Õπ‰ª∑“ß∑‘ »µ–«— πµ° ¢Õß®ÿ ¥‡¥‘ ¡ªï ≈–ª√–¡“≥ ı øî ≈‘ ∫¥“, π—Ë π§◊ Õ‡≈◊Ë Õπ‰ª Û Õß»“ „π‡«≈“ ª√–¡“≥ Ú, ªï . „πªí ®®ÿ ∫— π®ÿ ¥Õ‘ §«‘ πÕ°´å „π‡¥◊ Õπ ¡’ π“§¡Õ¬àŸ „π°≈àÿ ¡¥“«ª≈“„π√–∫∫ “°≈. ®ÿ ¥π’È §◊ Õ®ÿ ¥µ—È ßµâ π¢Õß√“»’ ‡¡… ¥— ßπ—È π ®÷ ߇ÀÁ π‰¥â «à “¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ¬— ßÕ¬àŸ