สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 ‡«≈“¡“µ√∞“π‰∑¬ ˜ıˆ „πªï §.». Ò¯˜Ú (æ.». ÚÙÒı) §«“¡ — ∫ π‡°’Ë ¬«°— ∫ 燫≈“√∂‰øé ∑”„Àâ ∫√‘ …— ∑√∂‰øÕ‡¡√‘ °— 𠓬µà “ßÊ ¡“√à «¡ª√–™ÿ ¡°— π‡æ◊Ë Õ°”Àπ¥ 燫≈“ π“Ãî °“é ¢÷È π∑’Ë ‡´πµå À≈ÿ ¬ å √— ∞‚Õ‰Œ‚Õ. ∑’Ë ª√–™ÿ ¡¡’ ¡µ‘ „Àâ °”À𥇫≈“π“Ãî °“ ”À√— ∫√— ∞µà “ßÊ „πÕ‡¡√‘ °“ ‚¥¬®— ¥ ·∫à ß°≈àÿ ¡√— ∞µà “ßÊ ÕÕ°‡ªì π ٠燢µ ‡«≈“é. ·µà °«à “√— ∞∫“≈°≈“ߢÕßÕ‡¡√‘ - °“®–¬Õ¡√— ∫¡µ‘ π’È ‡ªì π∑“ß°“√°Á µâ Õß §Õ¬∂÷ ß ÒÒ ªï (§.». Ò¯¯Û). ·≈â «„𠇥◊ Õπµÿ ≈“§¡¢Õßªï µà Õ¡“ (§.». Ò¯¯Ù) ‰¥â ¡’ °“ √ª√ –™ÿ ¡π“π“™“µ‘ ∑’Ë °√ÿ ß «Õ™‘ ßµ— π, ¡’ ºâ Ÿ ·∑π®“° Ú˜ ª√–‡∑» ‡¢â “√à «¡ª√–™ÿ ¡·≈–¡’ ¡µ‘ „Àâ ç‡ â π≈Õß °‘ ®Ÿ ¥»Ÿ π¬å éºà “π‡¡◊ Õß°√’ π‘ ™¢ÕßÕ— ß°ƒ…, ·≈–„Àâ ·∫à ߇¢µ‡«≈“¢Õß‚≈°‚¥¬∂◊ Õ ç‡«≈“ª“π°≈“ß°√’ π‘ ™é ‡ªì πÀ≈— °. ‡¢µ ‡«≈“¢Õß‚≈°®÷ ß¡’ √–∫∫·πà πÕπµ—È ß·µà §√— È ßπ— È π. π—Ë π‡ªì π‡√◊Ë ÕߢÕßªí ®®ÿ ∫— π, ∑’ π’È À— π¡“¥Ÿ ‡√◊Ë Õß„πÕ¥’ µ. Àπà «¬‡«≈“∑’Ë ∏√√¡™“µ‘ °”Àπ¥ ¡“‰¥â ·°à «— π‡¥◊ Õπ·≈–ªï , §π‚∫√“≥ π— ∫«— π‚¥¬ — ߇°µµ”·Àπà ߢÕߥ«ß Õ“∑‘ µ¬å «— ππ’ È °— ∫«— π∂— ¥‰ª (Õ“®‡ªì π¬Ë ” √à ÿ ß∂÷ ß¬Ë ”√ÿ à ß, ¬Ë ”§Ë ”∂÷ ß¬Ë ”§Ë ”, ‡∑’ Ë ¬ß«— π∂÷ ß ‡∑’Ë ¬ß«— π), π— ∫‡¥◊ Õπ (Synodic Month) ‚¥¬ — ߇°µ«— π‡æÁ ≠À√◊ Õ«— π‡¥◊ Õπ¥— ∫ §√—È ßπ’È °— ∫§√—È ßµà Õ‰ª, ·≈–π— ∫ªï ®“°ƒ¥Ÿ π’È ∂÷ ߃¥Ÿ Õ¬à “ß‡¥’ ¬«°— π„πªï µà Õ‰ª ( à «π „À≠à ®–∂◊ Õƒ¥Ÿ „∫‰¡â º≈‘ ´÷Ë ß — ߇°µ‰¥â ßà “¬·≈–§à Õπ¢â “ß·πà πÕπ„πª√–‡∑» „π‡¢µÕ∫Õàÿ π). À≈“¬§π§‘ ¥«à “ ∏√√¡™“µ‘ ∫— π¥“≈„Àâ Àπà «¬‡«≈“ ç«— 𠇥◊ Õπ ªï é “¡Àπà «¬π’ È ¡’ √–‡∫’ ¬∫≈ßµ— « °— πÕ¬à “ßπà “¡À— »®√√¬å ∑’ Ë ÿ ¥, §◊ Õ§‘ ¥«à “ ªï Àπ÷Ë ßµâ Õß¡’ ‘ ∫ Õ߇¥◊ ÕπæÕ¥’ ‰¡à ¡’ ‡»…, ¡’ ®”π«π«— π‡µÁ ¡æÕ¥’ ‰¡à ¡’ ‡»…, ·≈– ‡¥◊ Õπ°Á µâ Õß¡’ ®”π«π«— π‡ªì π®”π«π‡µÁ ¡ æÕ¥’ ‰¡à ¡’ ‡»…¥â «¬. ∑’Ë ®√‘ ß ∂â “¡Õß Õ¬à “ßº‘ «‡º‘ π°Á Õ“®§‘ ¥‡™à ππ—È π‰¥â , ·µà §π‚∫√“≥√⟠®— ° — ߇°µ √⟠®— °‡°Á ∫¢â Õ¡Ÿ ≈ ·≈–√“¬≈–‡Õ’ ¬¥µà “ßÊ ‡æ◊ Ë Õ°“√»÷ °…“ ‡ª√’ ¬∫‡∑’ ¬∫‡ªì π‡«≈“π“πÀ≈“¬ ™—Ë « Õ“¬ÿ §π, ®÷ ß√â Ÿ «à “«— π‡¥◊ Õπªï ‡À≈à “π’ È ¡‘ ‰¥â ¡’ ®”π«π — ¡æ— π∏å °— π‡ªì πµ— «‡≈¢≈ßµ— « ßà “¬Ê Õ¬à “ß∑’Ë ‡§¬§‘ ¥. µ— «‡≈¢∑’Ë ≈ßµ— «·πà πÕπ¡’ Õ¬àŸ ∫â “ß „π√–∫∫‡«≈“. «— πÀπ÷ Ë ß¡’ ¬’ Ë ‘ ∫ ’ Ë ™— Ë «‚¡ß ≈ßµ— «,·≈– — ª¥“Àå Àπ÷Ë ß°Á ¡’ ‡®Á ¥«— π≈ßµ— «. ∑’Ë ≈ßµ— «Õ¬à “ßπ’È ‰¥â °Á ‡æ√“–™—Ë «‚¡ß·≈– — ª¥“Àå ‰¡à „™à Àπà «¬‡«≈“∑’Ë ∏√√¡™“µ‘ °”Àπ¥, ·µà ‡æ√“–™“«∫“∫‘ ‚≈‡π’ ¬ ‡ªì πºâŸ °”À𥫗 π„Àâ ¡’ ÚÙ ™—Ë «‚¡ß·≈– °”Àπ¥„Àâ — ª¥“Àå ¡’ ˜ «— π≈ßµ— «æÕ¥’ ‡Õßµà “ßÀ“°. — ª¥“Àå Àπ÷Ë ß¡’ ˜ «— π°Á ‡æ√“–¥“« ç ”§— ≠é ∑’Ë ‡¢“√⟠®— °¡’ ˜ ¥«ß, §◊ Õ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ¥«ß®— π∑√å °— ∫ ¥“«‡§√“–Àå Õ’ °Àâ “¥«ß. «— πÀπ÷Ë ß¡’ ÚÙ ™— Ë «‚¡ß°Á ‡æ√“–‡≈¢ ÒÚ ·≈–‡≈¢ ÚÙ „°≈â °— ∫√–∫∫µ— «‡≈¢∞“π ˆ ∑’ Ë ‡¢“„™â µà “ßÀ“°. ™“«∫“∫‘ ‚≈‡π’ ¬µ— È ß·µà ¡— ¬Õ“√¬- ∏√√¡≈àÿ ¡πÈ ”‡¡‚ ‚ª‡µ‡¡’ ¬·≈–™“« Õ‘ ¬‘ ªµå »÷ °…“‡√◊ Ë Õß∑â ÕßøÑ “, √â Ÿ «à “∑â ÕßøÑ “ ¡’ ¥“«ƒ°…å ∑’Ë Õ¬àŸ ‡ªì π°≈àÿ ¡, ·≈–¡’ ¥“« ‡§√“–Àå ∑’Ë ‡§≈◊Ë Õπ∑’Ë ‰ªµ“¡°≈àÿ ¡¥“«ƒ°…å µà “ßÊ „π∑â ÕßøÑ “. §πæ«°π’È »÷ °…“ ·≈– √â “ß∑ƒ…Æ’ «à “¥â «¬ª√“°Ø°“√≥å ·≈–∑“ß‚§®√¢Õߥ«ß¥“« ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å ·≈–¥«ß®— π∑√å ®π∑√“∫«à “ ÿ √‘ ¬ÿ ª√“§“ ·≈–®— π∑√ÿ ª√“§“®–‡°‘ ¥´È ”·≈–‡√’ ¬ß µ“¡≈”¥— ∫‡¥‘ ¡‡¡◊Ë Õ‡«≈“ºà “π‰ª‡ªì π √Õ∫, √Õ∫≈– ˆ,ı¯ı «— π À√◊ Õ Ò¯ ªï ‡»…. ·µà ªí ≠À“ ”§— ≠Õ¬à “ßÀπ÷Ë ß¢Õß §πæ«°π’È ∑’Ë ¬— ß∑‘È ß‰¡à ‰¥â °Á §◊ Õ§«“¡ — ¡æ— π∏å √–À«à “ß™à «ß«— π‡¥◊ Õπ·≈–ªï . ‡¢“·∫à ß∑â ÕßøÑ “ÕÕ°‡ªì π ÒÚ √“»’ , √“»’ Àπ÷Ë ß¡’ Û Õß»“, √«¡‡ªì π Ûˆ Õß»“. ‡¢“‡ÀÁ π«à “¥«ßÕ“∑‘ µ¬å 炧®√ √Õ∫‚≈°é «— π≈–ª√–¡“≥ Ò Õß»“ À√◊ Õª√–¡“≥‡¥◊ Õπ≈– Ò √“»’ , ·µà ‡¡◊Ë Õ §√∫ Ûˆ «— 𠥫ßÕ“∑‘ µ¬å °Á ¬— ß‚§®√ ‰ª‰¡à §√∫ Ûˆ Õß»“, µâ ÕߧլՒ ° ª√–¡“≥ ı «— π‡»…®÷ ß®–§√∫√Õ∫. æ«°π’È æ¬“¬“¡·°â ªí ≠À“«à “®–∑” Õ¬à “ß‰√°— ∫‡»… ı «— π∑’Ë ‡Õ“Õ–‰√À“√°Á ‰¡à ≈ßµ— «, „π∑’Ë ÿ ¥µâ Õ߬ա·∫à ß ı «— 𠉪µ“¡‡¥◊ Õπµà “ßÊ, ·≈â «°Á ¬— ßµâ Õß√— ∫ «à “¡’ ‡»…∑’Ë ¬— ß∑”Õ–‰√‰¡à ‰¥â Õ¬àŸ Õ’ °‡≈Á ° πâ Õ¬. ‡¡◊ Ë Õ √ÿ ª·≈â « §π‚∫√“≥‡À≈à “ π’È °”Àπ¥«à “ªï Àπ÷Ë ß¡’ Ûˆı «— π‡»…, ªï Àπ÷Ë ß¡’ ÒÚ ‡¥◊ Õπ, ‡¥◊ ÕπÀπ÷Ë ß¡’ Û À√◊ Õ ÛÒ «— π. πÕ°®“°®– — ߇°µ¥«ßÕ“∑‘ µ¬å , Õ“√¬∏√√¡‚∫√“≥‡À≈à “π’È ≈â «π·µà ‡§¬ »÷ °…“ª√“°Ø°“√≥å ¢Õߥ«ß®— π∑√å ¡“ ∑— È ßπ— È π. æ«°π’ È ‡§¬§‘ ¥«à “™à «ß‡«≈“Àπ÷ Ë ß ‡¥◊ Õπ (À¡“¬∂÷ ß®“°«— π‡æÁ ≠‡¥◊ Õππ’È ‰ªÀ“«— π‡æÁ ≠‡¥◊ ÕπÀπâ “ À√◊ Õ∑’Ë ∑“ß ¥“√“»“ µ√å ‡√’ ¬°«à “ synodic month) ¥«ß®— π∑√å ®–‡§≈◊Ë Õπ∑’Ë ‰ª‰¥â æÕ¥’ Àπ÷Ë ß √“»’ „π∑â ÕßøÑ “. ·µà „π∑’Ë ÿ ¥‡¢“°Á √⟠«à “ „π™à «ß‡«≈“ Ú˘ «— π§√÷Ë ß‡»…Ê ¢Õß ‡¥◊ Õπ®— π∑√å π— È π, ¥«ß®— π∑√å ¬— ß‚§®√‰ª ‰¡à ‡µÁ ¡√“»’ . ·≈–‡¡◊Ë Õ§√∫ ÒÚ ‡¥◊ Õπ (ª√–¡“≥ ÛıÙ À√◊ Õ Ûıı «— π) ¥«ß