สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 ·À≈à ß®à “¬°”≈— ߉øøÑ “°√–· µ√ß·∫∫„™â µ— «‡°Á ∫ª√–®ÿ „π°“√≈¥·√ߥ— π ˜Û ‚ÕÀå ¡) Õ¬à “ßÕπÿ °√¡‰«â °— ∫«ß®√∑“ß ¥â “π‡¢â “·≈–«ß®√∑“ߥ⠓πÕÕ°µ“¡ ≈”¥— ∫ ∑— È ßπ’ È ‡æ◊ Ë Õ≈¥§à “ Ÿ ß ÿ ¥¢Õß°√–· ∑’Ë ‰À≈°√–‚™°‡¢â “ àŸ µ— «‡°Á ∫ª√–®ÿ . «‘ µ™å („π∑“ߪؑ ∫— µ‘ „™â ∑√“π™‘ ‡µÕ√å À√◊ Õ ‡Õ ´’ Õ“√å ) S 1 ®–ªî ¥«ß®√‡©æ“–‡¡◊Ë Õ·√ß ¥— π¥â “π‡¢â “ V S ¡’ §à “‡ªì π≈∫ à «π «‘ µ™å S 2 π—È π®–ªî ¥«ß®√‡©æ“–‡¡◊Ë Õ·√ߥ— π¥â “π ‡¢â “ V S ¡’ §à “‡ªì π∫«°‡∑à “π—È π, ·≈–‡æ◊Ë Õ ªÑ Õß°— π‰¡à „Àâ «‘ µ™å ∑—È ß Õßªî ¥«ß®√ æ√â Õ¡°— π ®–°”Àπ¥„Àâ S 1 ªî ¥«ß®√ À≈— ß®“°∑’Ë S 2 ‰¥â ‡ªî ¥«ß®√‰ª°à Õπ·≈â « √–¬–Àπ÷Ë ß. „π∑“ß°≈— ∫°— π S 2 ®–ªî ¥ «ß®√‰¥â °Á µà Õ‡¡◊Ë ÕS 1 ‰¥â ‡ªî ¥«ß®√‰ª°à Õπ ·≈â «√–¬–Àπ÷ Ë ß, ´÷ Ë ß°Á À¡“¬∂÷ ß«à “¡’ ™à «ß ‡«≈“™à «ßÀπ÷Ë ß∑’Ë S 1 ·≈– S 2 ‡ªî ¥«ß®√ Õ¬àŸ ¥â «¬°— π„π·µà ≈–§√—È ß∑’Ë §√∫§√÷Ë ß¢Õß √Õ∫°“√‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ߢÕß·√ߥ— π °√–· ≈— ∫¥â “π‡¢â “. °“√«‘ ‡§√“–Àå °“√∑”ß“π¢Õß «ß®√ ‡¡◊Ë Õæ‘ ®“√≥“Õ¬à “ß§√à “«Ê °“√ ∑”ß“π¢Õß«ß®√®à “¬°”≈— ß·∫∫„™â µ— «- ‡°Á ∫ª√–®ÿ ≈¥·√ߥ— π„π∑’Ë π’È °Á §≈â “¬°— ∫ °“√∑”ß“π¢Õß«ß®√‡√’ ¬ß°√–· ·∫∫ ‡µÁ ¡§≈◊Ë π (full-wave rectifier) ·∫∫∑’Ë ¡’ µ— «‡°Á ∫ª√–®ÿ ‡ªì πµ— «° √Õß π—Ë π‡Õß, §◊ Õ„π·µà ≈–§√÷Ë ß¢Õß√Õ∫°“√ ‡ª≈’Ë ¬π·ª≈ß·√ߥ— π°√–· ≈— ∫¥â “π ‡¢â “π—È π æ«°µ— «‡°Á ∫ª√–®ÿ À≈— ° (∑’Ë µà Õ °— πÕ¬à “ßÕπÿ °√¡) ®–∂Ÿ °Õ— ¥ª√–®ÿ „π ™à «ß —È πÊ ‚¥¬·√ߥ— π®“°·À≈à ß®à “¬, ·≈â «°Á √à «¡°— π®à “¬°√–· (‚¥¬∑’Ë µà Õ °— πÕ¬à “ß¢π“π) „Àâ ·°à ‚À≈¥ ∑”„Àâ √Ÿ ª §≈◊ Ë π·√ߥ— π∑’ Ë ª√“°Ø§√à Õ¡‚À≈¥ (·≈– ´÷Ë ß®–‡ÀÁ π‰¥â Õ¬à “ß™— ¥‡®π«à “¡’ §à “ ≈¥≈߇¡◊Ë Õ§à “ n ‡æ‘Ë ¡¢÷È π. „π∑“ߪؑ ∫— µ‘ «ß®√≈¥·√ߥ— π„π ∑’Ë π’È ®–µà Õ°— ∫Õß§å ª√–°Õ∫Õ◊Ë πÊ ‡™à π «‘ µ™å “√°÷ Ë ßµ— «π”·≈–«ß®√§ÿ ¡§à “ ·√ߥ— π‡æ◊ Ë Õ„Àâ §√∫‡ªì π«ß®√·À≈à ß®à “¬ °√–· µ√ß∑’Ë ∫√‘ ∫Ÿ √≥å . ¥— ßπ—È π®–¡’ °“√ Ÿ ≠‡ ’ ¬°”≈— ß‡æ‘ Ë ¡¢÷ È π ∑”„Àâ ª√– ‘ ∑∏‘ - ¿“æ‚¥¬√«¡¢Õß«ß®√µË ”≈߉ªÕ’ °. «ß®√≈¥·√ߥ— π‰øøÑ “·∫∫‡µÁ ¡ §≈◊ Ë π «ß®√≈¥·√ߥ— π‰øøÑ “„π√Ÿ ª∑’Ë Û ‡ªì π«ß®√·∫∫§√÷Ë ß§≈◊Ë π ‡æ√“–„™â ·√ß ¥— π°√–· ≈— ∫¥â “π‡¢â “„π§√÷Ë ß√Õ∫ √Ÿ ª∑’ Ë Ù «ß®√≈¥·√ߥ— π·∫∫‡µÁ ¡§≈◊Ë π∑’Ë √â “ß®“°«ß®√·∫∫§√÷Ë ß§≈◊Ë π„π√Ÿ ª∑’Ë Û η 2 = 1 - 2V D /V C = 1 - 2nV D /(V in,max - nV D ) (Ù) ‡¡◊ Ë Õ√«¡º≈®“° ¡°“√ (Ú) ·≈– (Ù) ‡¢â “¥â «¬°— π ®–‰¥â §à “ª√– ‘ ∑∏‘ ¿“æ Ÿ ß ÿ ¥ ∑“ß∑ƒ…Æ’ ¢Õß«ß®√≈¥·√ߥ— π„π∑’ Ë π’ È ‡ªì π η = η 1 η 2 = [1 - 3nV D /V in,max ] (ı) ∫«°‡∑à “π—È π. ∂â “®–„™â ª√–‚¬™πå ·√ß ¥— π¥â “π‡¢â “„Àâ §√∫∑—È ß§√÷Ë ß∫«°·≈–§√÷Ë ß ≈∫ ®–µâ Õß„™â «ß®√·∫∫‡µÁ ¡§≈◊Ë π¥— ß∑’Ë · ¥ß‰«â „π√Ÿ ª∑’Ë Ù ( ”À√— ∫°“√≈¥ ·√ߥ— π≈߇À≈◊ Õ‡æ’ ¬ß Ò/Û) ´÷ Ë ßª√–°Õ∫ ¥â «¬«ß®√·∫∫§√÷Ë ß§≈◊Ë π®“°√Ÿ ª∑’Ë Û ®”π«π Ú ™ÿ ¥∑’ Ë º≈— ¥°— π∑”ß“π™ÿ ¥≈– §√÷Ë ß√Õ∫π—Ë π‡Õß. ¢â Õ¥’ ¢Õß«ß®√·∫∫ ‡µÁ ¡§≈◊Ë πÕ¬à “ßÀπ÷Ë ß°Á §◊ Õ∑”„Àâ °√–· ≈— ∫¥â “π‡¢â “¡’ ¡¡“µ√¥’ ¢÷È π ·≈– ‡ªì π°“√°”®— ¥ à «πª√–°Õ∫°√–· µ√ß·≈–Œ“√å ¡Õπ‘ °∫“ßÕ— π¥— ∫ÕÕ°‰ª ®“°√Ÿ ª§≈◊ Ë π°√–· ¥â “π‡¢â “. „π√Ÿ ª∑’Ë Ù π’È ¡’ °“√µà Õµ— «µâ “π∑“π R i (√“« Ò ‚ÕÀå ¡) ·≈– R O (√“« Ò + + + + Vs 220 V . AC + - Ri D1 C1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 S1 C2 C3 Co D4 D5 Ro RL S2 + + +