สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 »— æ∑å ·æ∑¬å ·≈–‡¿ — ™°√√¡‰∑¬„π®“√÷ ° (Û) °√–®ÿ °∑’Ë ¬Õ¥ ¡’ „∫¬à Õ¬®”π«π¡“° °â “π„∫∫“πÕÕ°‚Õ∫µ‘ ¥°— ∫≈”µâ π ¥Õ°ÕÕ°‡ªì π™à Õ®“°´Õ°„∫¡’ °“∫Àÿâ ¡ ‡√’ ¬°«à “ ®—Ë π¡–æ√â “« ¥Õ°‡æ»ºŸâ ·≈– ¥Õ°‡æ»‡¡’ ¬Õ¬Ÿà µà “ߥհ°— π º≈‡ªì π ™à Õ„À≠à ‡√’ ¬°«à “ ∑–≈“¬ º≈Õà Õπ ’ ‡¢’ ¬« º≈·°à ’ πÈ ”µ“≈ √Ÿ ª∑√ß°≈¡À√◊ Õ √’ ·°¡√Ÿ ª “¡‡À≈’Ë ¬¡ ‡ª≈◊ Õ°πÕ°‡√’ ¬∫ ‡π◊È Õ‡Àπ’ ¬« ™—È π°≈“߇ªì π‡ â π„¬πÿà ¡ ‡√’ ¬°«à “ „¬¡–æ√â “« ‡ª≈◊ Õ°Àÿâ ¡‡¡≈Á ¥ ·¢Á ß¡“° ‡√’ ¬°«à “ °–≈“ ‡π◊ È Õ„π‡¡≈Á ¥ ’ ¢“« ¿“¬„π¡’ πÈ ”„ ‡√’ ¬°«à “ πÈ ” ¡–æ√â “«. √√æ§ÿ ≥ √“° ¡’ √ Ω“¥À«“π „™â ¢— ∫ªí “«– ·°â ∑â Õ߇ ’ ¬ µâ ¡πÈ ”Õ¡ ·°â ª“°‡®Á ∫ ‡ª≈◊ Õ°µâ π ‡º“‡ªì π‡∂â “ „™â ∑“·°â À‘ ¥ „™â ’ øí π·°â ª«¥øí π ¥Õ° ¡’ √ Ω“¥À«“π ·°â ‰¢â ∑â Õ߇¥‘ π √â Õπ„π °√–À“¬πÈ ” ∫”√ÿ ß‚≈À‘ µ ‡ª≈◊ Õ°º≈ ¡’ √ Ω“¥ ÿ ¢ÿ ¡ ·°â ª«¥ ·°â Õ“‡®’ ¬π Àâ “¡ ‡≈◊ Õ¥ °–≈“ ·°â ª«¥‡ÕÁ 𠪫¥°√–¥Ÿ ° ·°â ∑â Õ߇ ’ ¬ ¥Ÿ ¥æ‘ …µà “ßÊ ‡π◊ È Õ¡–æ√â “« ¡’ √ ÿ ¢ÿ ¡ ∫”√ÿ ß°”≈— ß ¢— ∫欓∏‘ πÈ ” ¡–æ√â “« ¡’ √ À«“π ÿ ¢ÿ ¡ ·°â °√–À“¬ ∑”„Àâ ¥«ß®‘ µ™ÿà ¡™◊Ë π ·°â Õà Õπ‡æ≈’ ¬ ∫”√ÿ ߧ√√¿å ∫”√ÿ ßÀ— «„® ·°â æ‘ … Õ“‡®’ ¬π‡ªì π‡≈◊ Õ¥ ‡π◊È Õ¡–æ√â “« ‡¡◊Ë Õπ” ‰ª∫’ ∫·≈–‡§’ Ë ¬«®–‰¥â πÈ ”¡— π¡–æ√â “« „™â ª√ÿ ßÕ“À“√ ‡ªì π¬“∑“·°â °≈“° ·º≈∑’Ë ‡°‘ ¥®“°§«“¡‡¬Á π®— ¥À√◊ Õ√â Õπ®— ¥ ·°â ‚√§º‘ «Àπ— ß º‘ «·Àâ ß·µ°‡ªì π¢ÿ ¬. ¡–æ≈— ∫ ¥Ÿ æ≈— ∫ . ¡–¡à «ß À≈— °∑’Ë ˆ, ÚÛ, ˘Û, Ú¯ˆ Mangifera indica L. «ß»å Anacardiaceae ‰¡â µâ π ∑ÿ ° à «π¡’ ¬“ß °‘ Ë ß°â “π·¬° “¢“ ‡√◊ Õπ¬Õ¥‡ªì πæÿ à ¡∑÷ ∫°≈¡°«â “ß „∫‡¥’ Ë ¬« ÕÕ°¥Õ°‡ªì π™à Õ„À≠à Ê µ“¡ ª≈“¬°‘Ë ß ™à Õ¥Õ°®–¡’ ∑—È ß¥Õ°‡æ»ºŸâ ·≈–¥Õ° ¡∫Ÿ √≥å ‡æ» ¥Õ°¡’ ¢π“¥ ‡≈Á ° ’ ‡À≈◊ Õßπ«≈À√◊ Õ ’ ¢“« ¡’ °≈‘ Ë πÀÕ¡ º≈¡’ √Ÿ ª√à “ß·≈–√ µà “ßÊ °— π·≈â «·µà æ— π∏ÿå º≈¥‘ ∫ ’ ‡¢’ ¬« ‡¡◊Ë Õ ÿ °‡ª≈’Ë ¬π ‡ªì π ’ ‡À≈◊ ÕßÕ¡‡¢’ ¬« ‡À≈◊ Õß â ¡ À√◊ Õ ·¥ß º≈Àπ÷Ë ß¡’ ‡æ’ ¬ß‡¡≈Á ¥‡¥’ ¬«. √√æ§ÿ ≥ „∫Õà Õπ ¥Õ° º≈ Õà Õπ‡≈Á °Ê π‘ ¬¡°‘ π‡ªì πº— ° ‡ª≈◊ Õ°·≈– º≈¥‘ ∫ ‡ªì 𬓧ÿ ¡∏“µÿ ¥Õ° ‡ª≈◊ Õ° ·≈– ‡π◊È Õ„π‡¡≈Á ¥ ·°â ∑â Õß√à «ß ∫‘ ¥ Õ“‡®’ ¬π „∫ ‡º“ Ÿ ¥§«— π·°â ‰Õ·≈–‚√§‡°’Ë ¬«°— ∫ ≈”§Õ ¬“ß ·°â ‚√§º‘ «Àπ— ß º≈ ÿ ° ‡ªì 𠬓√–∫“¬Õà ÕπÊ ∫”√ÿ ß°”≈— ß ¢— ∫ªí - “«–. ¡–¡à «ß¢“« À≈— °∑’Ë ÚÒ — ππ‘ …∞“π«à “‡ªì π¡–¡àà «ßæ— π∏ÿå Àπ÷ Ë ß. ¥Ÿ ¡–¡à «ß . ¡–≈‘ Jasminum sambac (L.) Aiton «ß»å Oleaceae. ¡–≈‘ ¡’ À≈“¬™π‘ ¥ ‡™à π ¡–≈‘ ≈“ ¡–≈‘ ´â Õπ ¡–≈‘ ‡≈◊È Õ¬ ‡ªì π‰¡â æÿà ¡ „∫ ’ ‡¢’ ¬« ¥Õ° ’ ¢“« °≈‘ Ë πÀÕ¡ ¥Õ°‡ªì π ‰¡â ¡ß§≈ ”À√— ∫∫Ÿ ™“æ√– µ°·µà ß ‡ªì π‡§√◊Ë Õߪ√–¥— ∫·≈–‡§√◊Ë Õߡߧ≈ µà “ßÊ. √√æ§ÿ ≥ ¥Õ°¡–≈‘ ®— ¥Õ¬Ÿà „π æ‘ °— ¥¬“‰∑¬ ‡° √∑—È ßÀâ “ ¡’ ¥Õ°¡–≈‘ ¥Õ°æ‘ °ÿ ≈ ¥Õ°∫ÿ π𓧠¥Õ° “√¿’ ·≈–‡° √∫— «À≈«ß ‡° √∑—È ß‡®Á ¥ ‡æ‘Ë ¡ ¥Õ°®”ª“ ¥Õ°°√–¥— ßß“ ‡° √∑—È ß‡°â “ ‡æ‘ Ë ¡¥Õ°≈”¥«π ¥Õ°≈”‡®’ ¬° √“° Ωπ °‘ π·°â √â Õπ„π ‡ ’ ¬¥∑â Õß ¢— ∫√–¥Ÿ „∫ √— °…“·º≈æÿ æÕß·≈–Ωï ¥“…„Àâ ·Àâ ߇√Á « ·°â ‰¢â ¢— ∫πÈ ”π¡ µâ π ¢— ∫‡ ¡À– ¢— ∫‡≈◊ Õ¥ ¥Õ° ∑”„Àâ ®‘ µ„®™ÿà ¡™◊Ë π ·°â ‰¢â µ— «√â Õ𠵓‡®Á ∫ ∫¥≈–‡Õ’ ¬¥ ÿ ¡»’ √…–‡¥Á °·°â À«— ¥. ¡— ππ° À≈— °∑’ Ë Ò˜˘ Dioscorea inopinata Prain et Burkill «ß»å Dioscoreaceae ¡— π™π‘ ¥Àπ÷Ë ß À— «„™â °‘ π‰¥â . ‡¡√— ¬ À≈— °∑’ Ë ÚÙˆ ™◊ Ë Õæâ Õß ÿ √“ ‡À≈â “. ¢Õ߇À≈«‰¥â ®“°°“√À¡— °∏— ≠æ◊ ™ ™π‘ ¥µà “ßÊ À√◊ Õº≈‰¡â ∑’Ë ¡’ √ À«“π„π √–¬–‡«≈“∑’ Ë ‡À¡“– ¡ ¡’ Õß§å ª√–°Õ∫ À≈— °‡ªì πÕ— ≈°ÕŒÕ≈å ª√–‡¿∑‡Õ∏“πÕ≈. √√æ§ÿ ≥ ¡’ √ ‡¡“ °√–∑ÿ â ßæ‘ … ¢— ∫‡≈◊ Õ¥≈¡ „™â ‡ªì ππÈ ”°√– “¬¬“®– ∑”„Àâ ¬“·≈à π‡√Á «. ‡¡’Ë ¬ß À≈— °∑’ Ë ˜Ò Camellia sinensis (L.) Kuntze var. assamica (Mast.) Kitam. «ß»å Theaceae. ™“ §”‚∫√“≥ ªí ®®ÿ ∫— π¿“…“∂‘Ë π 擬— æ·≈–Õ’ “πµÕπ∫π¬— ß‡√’ ¬°µâ π ™“«à “‡¡’ Ë ¬ß. √√æ§ÿ ≥ „∫Õà Õπ·≈–¬Õ¥ Õà Õπ ·Àâ ߵ⠡πÈ ” „™â ‡ªì ππÈ ”°√– “¬¬“ ˜Òˆ