สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 »— æ∑å ·æ∑¬å ·≈–‡¿ — ™°√√¡‰∑¬„π®“√÷ ° (Û) ˜ÒÚ °”≈— ß. º≈‰¡â À≈— °∑’Ë ÒÒˆ, ÒÚÒ §”√«¡‡√’ ¬°º≈¢Õßæ◊ ™∑’Ë „™â ‡ªì π Õ“À“√‰¥â . πÈ ”º≈‰¡â ∑’Ë ‰¥â ®“°°“√π”º≈‰¡â ÿ ° ¡“§—È ππÈ ” À√◊ Õ∂â “º≈‰¡â ‰¡à ¡’ πÈ ”„Àâ π” ¡“∫ÿ ∫ ·™à πÈ ” µ“°·¥¥„Àâ ÿ ° ·≈â «®÷ ß ∫’ ∫‡Õ“πÈ ” „™â ¥◊Ë ¡À√◊ Õ„™â ‡ªì ππÈ ”°√–- “¬¬“ ‡™à π πÈ ”Õ— ∞∫“πÀ√◊ ÕπÈ ”ª“π– ‰¥â ·°à πÈ ”¡–¡à «ß πÈ ”™¡æŸà À√◊ ÕπÈ ”≈Ÿ ° À«â “ πÈ ”°≈â «¬¡’ ‡¡≈Á ¥ πÈ ”°≈â «¬‰¡à ¡’ ‡¡≈Á ¥ πÈ ”¡–´“ß πÈ ”≈Ÿ °®— π∑πå À√◊ ÕπÈ ” Õßÿà ππÈ ”‡Àßâ “∫— «πÈ ”¡–ª√“ßÀ√◊ ÕπÈ ”≈‘È π®’Ë ∫“ßµ”√“«à “‰¥â ·°à πÈ ”¡–¡à «ß πÈ ”™¡æŸà πÈ ”°≈â “¬ πÈ ”°≈â «¬ πÈ ”º÷È ß πÈ ”Õßÿà π πÈ ” √“°∫— « (À≈«ß) πÈ ”≈Ÿ °æ≈“. º— ° À≈— °∑’ Ë ÒÒˆ §”√«¡‡√’ ¬°æ◊ ™∑’Ë „™â ‡ªì πÕ“À“√. ‰ºà À≈— °∑’ Ë Ù˘, ¯ˆ, Ú¯Ú ‰¡â æÿà ¡À≈“¬™π‘ ¥À≈“¬ °ÿ ≈„π «ß»å Gramineae ªí ®®ÿ ∫— π·¬°‡ªì π «ß»å „À¡à §◊ Õ «ß»å ‰ºà (Bambusaceae). ≈— °…≥–‡ªì π‰¡â ·µ°°Õ ¡’ ‡Àßâ “„µâ ¥‘ π ≈”µâ πµ√ß ¡’ ¢â Õ·≈–ª≈â Õß™— ¥ ª≈â Õß °≈«ß ‡π◊ È Õ‰¡â ·¢Á ß „∫‡¥’ Ë ¬«ÕÕ° ≈— ∫°— π ¢Õ∫„∫ “°§“¬¡’ ¢π∑—Ë «‰ª ¥Õ°™à Õ ¬“«ÕÕ°µ“¡´Õ°„∫·≈–ª≈“¬°‘Ë ß ‡™à π ‰ºà ªÉ “ [ Bambusa bambos (L.) Voss] ‰ºà ‡À≈◊ Õß ( Bambusa vulgaris Schrad. ex H. Wendl. var. Vulgaris) ‰º à √«° ( Thyrsostachys siamensis Gamble). √√æ§ÿ ≥ Àπà ÕÕà Õπ „™â ‡ªì π Õ“À“√ „∫ „™â ¢— ∫øÕ°√–¥Ÿ µâ ¡°— ∫πÈ ”°‘ π ¢— ∫欓∏‘ µ“ ·°â √â Õπ„π°√–À“¬πÈ ” ¢— ∫ 欓∏‘ √“° ¢— ∫ªí “«– ·°â ‰µæ‘ °“√ ¢— ∫ √–¥Ÿ ·°â ÀπÕß„π √— °…“‡°≈◊È Õπ ¬Õ¥ ¢— ∫ªí “«–. ·Ω° Themeda triandra Forssk. «ß»å Gramineae ‰¡â ≈â ¡≈ÿ °®”æ«°À≠â “ ¡’ ≈— °…≥– §≈â “¬À≠â “§“·µà „∫¬“«°«à “ §¡ ¡’ ’ ‡¢’ ¬«. √√æ§ÿ ≥ √“° ¢— ∫ªí “«–. ªí ®®ÿ ∫— π¡— °‡√’ ¬°°— πº‘ ¥«à “ ·Ω° ÀÕ¡ Vetiveria zizanioides (L.) Nash ex Small §◊ Õ À≠â “·Ω°. ¥Ÿ §“ ª√–°Õ∫. æß À≈— °∑’Ë Ú ¥Ÿ ·¢¡ . æ√√≥º— °°“¥ À≈— °∑’Ë ˘Û, Ú¯ˆ, Úı ‡¡≈Á ¥∑’Ë ·°à ®— ¥¢Õßæ◊ ™„π °ÿ ≈ Brassica «ß»å Cruciferae ¡’ Ú ™π‘ ¥ Ò. æ√√≥º— °°“¥¢“« ‰¥â ®“°µâ π Sinapis alba L. (™◊Ë Õ‡¥‘ ¡ Brassica pekenensis Rupr. var. laxa Tsen et Lee) æ◊ ™¢π“¥‡≈Á ° ≈”µâ π¡’ ¢π „∫ ‡¥’ Ë ¬«‡√’ ¬ß ≈— ∫°— π ¢Õ∫„∫À¬— °‡«â “≈÷ ° ·∫∫¢ππ° ¥Õ°ÕÕ°‡ªì π™à Õµ√ß ¥Õ° ¬à Õ¬ ’ ‡À≈◊ Õß ¡’ Ù °≈’ ∫ º≈‡ªì πΩí °√Ÿ ª ∑√ß°√–∫Õ° ¿“¬„π¡’ ‡¡≈Á ¥ Ò-Ú ‡¡≈Á ¥. Ú. æ√√≥º— °°“¥¥” ‰¥â ®“°µâ π Brassica juncea (L.) Czern. æ◊ ™ ¢π“¥‡≈Á ° ≈”µâ πµ—È ßµ√ß ·µ°°‘Ë ß¡“° „∫‡¥’Ë ¬«‡√’ ¬ß ≈— ∫°— π ¢Õ∫„∫À¬— °‡ªì π ·©° ¥Õ°ÕÕ°‡ªì π™à Õµ—È ßµ√ß∑’Ë ª≈“¬ ¬Õ¥ ¥Õ°¬à Õ¬ ’ ‡À≈◊ Õß ¥ °≈’ ∫¥Õ°¡’ Ù °≈’ ∫ º≈‡ªì πΩí °√Ÿ ª¬“«·§∫·°¡ √Ÿ ª„∫ÀÕ° ‡¡≈Á ¥¡’ ¢π“¥‡≈Á ° ’ ¥”À√◊ Õ πÈ ”µ“≈. √√æ§ÿ ≥ æ√√≥º— °°“¥¥” ¡’ πÈ ”¡— π√–‡À¬¬“°¡“°°«à “æ√√≥º— ° °“¥¢“« ¡’ √ ‡ºÁ ¥√â Õπ ¢— ∫‡ ¡À–·≈– ‚≈À‘ µ ·°â ®ÿ °‡ ’ ¬¥ ·°â ≈¡ ‡ªì 𬓠√–∫“¬Õà ÕπÊ ºßæ√√≥º— °°“¥„™â æÕ°·°â Õ— °‡ ∫∫«¡ ¥Ÿ ¥∂Õπæ‘ … ‡°≈◊ Ë ÕπΩï ºßæ√√≥º— °°“¥π«¥°— ∫πÈ ” ·≈–º ¡¢¡‘È π™— π®–‰¥â ‡§√◊Ë Õ߇∑»∑’Ë ‡√’ ¬°«à “ ¡— µ“√å ¥ (mustard) „™â ‡ªì 𠇧√◊Ë Õߪ√ÿ ß·µà ßÕ“À“√. æ√â “« À≈— °∑’ Ë Ò, Û, ¯Ú, ¯¯, ÒÛÒ ‚∫√“≥ æ√â “« ‡ªì π™◊ Ë Õµâ π‰¡â à «π ¡–æ√â “« ‡ªì 𧔇√’ ¬°º≈¢Õßµâ πæ√â “«. ¥Ÿ ¡–æ√â “« . æ√‘ °‰∑¬ À≈— °∑’ Ë ÒÒˆ Piper nigrum L. «ß»å Pipera- ceae ‰¡â ‡∂“‡π◊È Õ·¢Á ß √“°ΩÕ¬ÕÕ° ∫√‘ ‡«≥¢â Õ‡æ◊Ë Õ„™â ¬÷ ¥‡°“– „∫‡¥’Ë ¬« ‡√’ ¬ß ≈— ∫°— π ¥Õ°™à Õ¬“«ª√–¡“≥ Ò ‡´πµ‘ ‡¡µ√ ¥Õ°¬à Õ¬‰¡à ¡’ °â “π¥Õ° ‡ªì π¥Õ° ¡∫Ÿ √≥å ‡æ» ’ ¢“«·°¡‡¢’ ¬« º≈√Ÿ ª°≈¡‡°“–‡√’ ¬ß·πà πÕ¬Ÿà ∫π·°π º≈Õà Õπ ’ ‡¢’ ¬« ‡¡◊Ë Õ ÿ ° ’ ·¥ß æ√‘ °‰∑¬ ¥”‡ªì πº≈·Àâ ß∑—È ß‡ª≈◊ Õ° æ√‘ °≈à Õπ À√◊ Õæ√‘ °‰∑¬≈à Õ𠇪ì πº≈·Àâ ß∑’Ë √à Õπ ‡Õ“‡ª≈◊ Õ°ÕÕ°‡ªì π‡¡≈Á ¥°≈¡ ’ ¢“«π«≈.