สำนักราชบัณฑิตยสภา

«“√ “√ √“™∫— ≥±‘µ¬ ∂“π ªï ∑’Ë Ú˜ ©∫— ∫∑’Ë Û °.§.-°.¬. ÚıÙı ¡™— ¬ ∫«√°‘ µµ‘ ·≈–§≥– ˜ı ¥Õ°™à Õ‡ªì πæŸà „À≠à ‡À≈◊ Õ∫‡ªì π¡— π §≈â “¬‡ â π‰À¡ ’ ¢“«Õ¡¡à «ßÀ√◊ Õ¢“« ·°à ·≈â «§≈â “¬ªÿ ¬πÿà π∑”„Àâ ‡¡≈Á ¥ª≈‘ « ‰ªµ“¡∑’Ë µà “ßÊ ‰¥â ßà “¬. §√“¡ Ò. Indigofera tinctoria L. «ß»å Leguminosea ‰¡â æÿ à ¡¢π“¥‡≈Á ° À√◊ Õ‡ªì π‰¡â ≈â ¡≈ÿ °¡’ ‡Àßâ “ „∫ª√–°Õ∫·∫∫¢ππ° ¥Õ°™à Õ ÕÕ°∑’Ë ´Õ°„∫ ¥Õ°¬à Õ¬√Ÿ ª ¥Õ°∂—Ë « °≈’ ∫¥Õ° ’ ™¡æŸ º≈‡ªì πΩí ° ¢π“¥‡≈Á °ÕÕ°‡ªì π°√–®ÿ °. √√æ§ÿ ≥ µâ π ¥ µ”·≈â « À¡— °„ππÈ ” Ò-Ú πÈ ” °√Õß°“°ÕÕ° ºß ’ πÈ ”‡ß‘ π (Indigo blue) ®–µ°Õ¬Ÿ à °â π¿“™π– ‡∑„ à ∂ÿ ߺ⠓Àπ“Ê ∑— ∫„Àâ –‡¥Á ¥πÈ ” 𔉪∑”„Àâ ·Àâ ß ®–‰¥â ºß ’ πÈ ”‡ß‘ π„™â ‡ªì π ’ ¬â Õ¡ºâ “ ‚¥¬∑—Ë «‰ª §√“¡ (indigo) ‰¥â ®“°æ◊ ™™π‘ ¥π’ È ‡∑à “ π— È π. æ◊ ™æ◊È π‡¡◊ ÕߢÕ߉∑¬Õ’ °™π‘ ¥ Àπ÷ Ë ß∑’ Ë „Àâ ’ ‡À¡◊ Õπ§√“¡®π‡√’ ¬°™◊ Ë Õº‘ ¥ ‡ªì πµâ π§√“¡ §◊ Õ Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze «ß»å Acanthaceae Àâ Õ¡ Àâ Õ¡‡¡◊ Õß ‡¢’ ¬π‡ªì π Œà Õ¡ Œà Õ¡‡¡◊ Õß °Á ¡’ ¿“…“∂‘Ë π擬— 愙⠇√’ ¬° ‰¡â æÿà ¡ ≈”µâ πµ—È ßµ√ß Ÿ ߉¥â ∂÷ ß Ò ‡¡µ√ ≈”µâ π·≈–‡Àßâ “√Ÿ ª∑√ß°√–∫Õ° ∫√‘ ‡«≥ ¢â Õ‚ªÉ ßæÕß „∫‡¥’ Ë ¬«‡√’ ¬ßµ√ߢ⠓¡ ¥Õ° ™à ÕÕÕ°∑’ Ë ´Õ°„∫ ¡’ ¥Õ°¬à Õ¬À≈“¬¥Õ° °≈’ ∫¥Õ° ’ ¡à «ß‡™◊Ë Õ¡µ‘ ¥°— π‡ªì πÀ≈Õ¥ ‚§â ßßÕ‡≈Á °πâ Õ¬ º≈·Àâ ߇¡≈Á ¥·∫π ’ πÈ ”µ“≈. √√æ§ÿ ≥ √“°·≈–„∫ µâ ¡πÈ ”¥◊Ë ¡ ·°â ‰¢â ª«¥»’ √…–‡π◊Ë Õß®“°À«— ¥ ‡®Á ∫§Õ À≈Õ¥≈¡Õ— °‡ ∫ µà Õ¡∑Õπ´‘ ≈Õ— °‡ ∫ µ“Õ— °‡ ∫ ‡ªì πµâ π µâ π ¥ — ∫‡ªì π∑à Õπ ·™à °— ∫πÈ ”º ¡ªŸ π¢“«ª√–¡“≥ Ò «— π ∑” ’ ¬â Õ¡ºâ “ ‡√’ ¬° ºâ “À¡â ÕÀâ Õ¡. §“ À≈— °∑’ Ë ÚÙ Imperata cylindrica (L.) P. Beauv. «ß»å Gramineae ‰¡â ≈â ¡≈ÿ °®”æ«°À≠â “ ¡’ ‡Àßâ “ „µâ ¥‘ π „∫ÕÕ°‡ªì π°√–®ÿ °µ“¡∫√‘ ‡«≥ ‚§πµâ π‡ªì π„∫‡≈Á °·§∫‡√’ ¬«¬“«·¢Á ßµ—È ß º‘ « “° ¢Õ∫„∫§¡¡’ ¢π ¥Õ°ÕÕ°‡ªì π ™à ÕÀ√◊ Õ‡ªì πæŸà ¢÷È πÕ¬Ÿà ∫√‘ ‡«≥°≈“ß°Õ ™à Õ¥Õ°¬“«¡’ ¥Õ°¬à Õ¬‡√’ ¬ß ≈— ∫°— π √Õ∫Ê ·°π°≈“ß™à Õ ’ ¢“«Õ¡‡À≈◊ Õß À√◊ Õ ’ ¡à «ß. √√æ§ÿ ≥ √“° ¢— ∫ªí “«– ·°â °√–‡æ“–ªí “«–Õ— °‡ ∫ ∫”√ÿ ߉µ ¢— ∫ √–¥Ÿ ¢“« ·°â √â Õπ„π°√–À“¬πÈ ” ¥’ ´à “π Õà Õπ‡æ≈’ ¬ ‡∫◊Ë ÕÕ“À“√ §«“¡¥— π‚≈À‘ µ Ÿ ß ∫«¡πÈ ” ÀπÕß„π √–¥Ÿ ¡“¡“°º‘ ¥ ª√°µ‘ „∫ µâ ¡Õ“∫·°â ≈¡æ‘ … º◊Ë π§— π ª«¥‡¡◊Ë Õ¬À≈— ߧ≈Õ¥ ¥Õ°·°à ¢— ∫ ªí “«– ªí “«–Õÿ ®®“√–‡ªì π‡≈◊ Õ¥ ·°â ‡≈◊ Õ¥°”‡¥“ Àâ “¡‡≈◊ Õ¥ æÕ°·º≈ Õ— °‡ ∫∫«¡Ωï ¡’ ÀπÕß. ·§ΩÕ¬ À≈— °∑’ Ë Ú¯ Ò. Dolichandrone serrulata (DC.) Seem. «ß»å Bignoniaceae ¿“…“∂‘Ë π擬— 愙⠇√’ ¬°µâ π·§ ªÉ “ ´÷Ë ß‡ªì π‰¡â ¢π“¥‡≈Á °∂÷ ß¢π“¥°≈“ß ≈”µâ π‡ª≈“ ‡ª≈◊ Õ° ’ πÈ ”µ“≈Õ¡‡∑“ „∫ª√–°Õ∫·∫∫¢ππ° ¥Õ°‚µ√Ÿ ª·µ√ ’ ¢“« ÕÕ°‡ªì π™à Õ —È πÊ µ“¡ª≈“¬°‘Ë ß º≈‡ªì πΩí °·∫π√Ÿ ª¢Õ∫¢π“π ’ ¥” ¡’ °√– ’ ¢“«‚§â ߇ªì π«ßÊ. √√æ§ÿ ≥ ‡ª≈◊ Õ°µâ π ·°â ∑â Õß Õ◊ ¥∑â Õ߇øÑ Õ „™â °— ∫ µ√’ À≈— ߧ≈Õ¥ „∫ „™â µ”æÕ°·º≈ µâ ¡πÈ ”∫â «πª“° ¥Õ° „™â ¢— ∫‡ ¡À– ‚≈À‘ µ ·≈–≈¡ ‡¡≈Á ¥ ·°â Õ“°“√ª«¥ª√– “∑ ™— ° √“° ·°â ‡ ¡À– ·≈–≈¡ ∫”√ÿ ß‚≈À‘ µ. Ú. ‰ ¡â µâ πÀ≈ “ ¬™π‘ ¥ „ π °ÿ ≈ Stereospermum «ß»å Bignoniaceae ‡™à π ™π‘ ¥ S. fimbriatum (Wall. ex G. Don) A. DC. ¥Õ° ’ ™¡æŸ Õ¡¡à «ß Õà Õπ ¢Õ∫°≈’ ∫¥Õ°√ÿà ¬‡ªì π√‘È «¬“«Ê ‰¡à ‡ªì π√–‡∫’ ¬∫. ß“ À≈— °∑’Ë ÒÒˆ Sesamum orientale L. «ß»å Pedaliaceae æ◊ ™¢π“¥‡≈Á ° Ÿ ß√“« Ò ‡¡µ√ ≈”µâ π‡ªì π ’Ë ‡À≈’Ë ¬¡¡’ √à Õßµ“¡¬“«·≈– ¡’ ¢πª°§≈ÿ ¡ „∫‡ªì π„∫‡¥’Ë ¬« ¥Õ° ‡¥’ Ë ¬«‡ªì πÀ≈Õ¥ ’ ¢“«À√◊ Õ ’ ™¡æŸ À√◊ Õ ’ ¡à «ß¡’ ª√– ’ ‡À≈◊ Õß ÕÕ°∑’Ë ´Õ°„∫ º≈¡’ Ù æŸ ‡¡◊Ë Õ·°à ®— ¥®–·µ°ÕÕ° ¿“¬„π¡’ ‡¡≈Á ¥®”π«π¡“° ‡¡≈Á ¥¢π“¥‡≈Á ° √Ÿ ª ‰¢à ·∫π ’ ¥”‡√’ ¬° ß“¥” ’ π«≈‡√’ ¬° ß“À¡à π ’ ¢“«‡√’ ¬° ß“¢“«. √√æ§ÿ ≥ ‡¡≈Á ¥ ‡ªì πÕ“À“√ ‡ªì π¬“√–∫“¬Õà ÕπÊ πÈ ”¡— πß“ ∑’Ë ‰¥â ®“° °“√∫’ ∫ß“‚¥¬‰¡à „™â §«“¡√â Õπ ‡√’ ¬°«à “ πÈ ”¡— πß“‡™¬ ∑’Ë ‰¥â ®“°°“√‡§’Ë ¬«‰ø ‡√’ ¬°«à “ πÈ ”¡— πß“ ÿ ° πÈ ”¡— πß“„™â ‡ªì 𠇧√◊Ë Õß ”Õ“ß∑“º‘ «„Àâ πÿà ¡·≈–™ÿà ¡™◊Ë π „™â Àÿ ߺ ¡°— ∫πÈ ”§—È π ¡ÿ π‰æ√µà “ßÊ √«¡°— π‡§’Ë ¬«®π‡À≈◊ Õ·µà πÈ ”¡— π „™â ‡ªì π¬“∑“∂Ÿ π«¥·°â ‡§≈Á ¥¢— ¥¬Õ°ª«¥