สำนักราชบัณฑิตยสภา

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 27 No. 3 Jul.-Sept. 2002 »— æ∑å ·æ∑¬å ·≈–‡¿ — ™°√√¡‰∑¬„π®“√÷ ° (Û) ˜Ú ·µà ‚∫√“≥‡ªì π ‘ π§â “ÕÕ°®“°‡¡◊ Õß ª“‡≈¡∫— ß „π‡°“– ÿ ¡“µ√“ ª√–‡∑» Õ‘ π‚¥π’ ‡´’ ¬. (Û) Styrax tonkinensis (Pierre) Craib ex Hartwick °”¬“π≠«π À√◊ Õ °”¬“π À≈«ßæ√–∫“ß ´÷Ë ß‡ªì π™◊Ë Õ∑’Ë ‡√’ ¬°µ“¡ ·À≈à ߺ≈‘ µ ¡’ ≈— °…≥–§≈â “¬°— ∫°”¬“π ÿ ¡“µ√“ ™— ππÈ ”¡— π∑’Ë °√’ ¥‰¥â ®“°≈”µâ π ¡’ Ú ≈— °…≥– §◊ Õ ‡ªì π‡¡Á ¥°≈¡√’ ‡≈Á °Ê ‰¡à µ‘ ¥°— π °— ∫™π‘ ¥‡¡Á ¥°≈¡√’ ‡°“–µ‘ ¥ °— π‡ªì π°â Õπ ‡°Á ∫‰«â π“π®–¡’ ’ ·¥ßªπ πÈ ”µ“≈ „ À√◊ Õ∑÷ ∫· ß. √√æ§ÿ ≥ ‡ªì 𬓷°â ≈¡ ∫”√ÿ ߇ â π ∫”√ÿ ßÀ— «„® ¢— ∫ªí “«– ¡“π·º≈ ¡’ °≈‘Ë πÀÕ¡ ¥— ∫°≈‘Ë π∑—È ßª«ß „™â º ¡°— ∫‰¢¡— π‡ªì π¬“æ◊È π ”À√— ∫ ‡µ√’ ¬¡¬“¢’È º÷È ßµà “ßÊ „™â ‡º“∫π°â Õπ ∂à “π∑’ Ë ‰ø≈ÿ °·¥ß ·≈â «„™â Õ∫‡§√◊ Ë ÕßÀÕ¡ ‡™à π πÈ ”¥Õ°‰¡â ‡∑’ ¬πÕ∫ ∏Ÿ ªÀÕ¡ °√–·®– ‡º“√¡‡æ◊Ë Õ„Àâ ¡’ °≈‘Ë πÀÕ¡‰≈à √‘È π‰√¡¥·¡≈ß ·≈–¶à “‡™◊È Õ‚√§„πÀâ Õß ‡ªì π “√„À⠧߰≈‘ Ë π„ππÈ ”ÀÕ¡ ∫Ÿ à §√’ ¡. ‡°¥, ‡°µ À≈— °∑’ Ë Ù¯, ÚÙ Manilkara hexandra (Roxb.) Dubard «ß»å Sapotaceae ‰¡â µâ π¢π“¥„À≠à ¡’ πÈ ”¬“ߢ“« ≈”µâ π‡ª≈“ ‡ª≈◊ Õ°·µ°√à Õπ‡ªì π –‡°Á ¥ ’ ¥” ‡π◊È Õ‰¡â ’ πÈ ”µ“≈·¥ß‡Àπ’ ¬«·¢Á ß ¡“° „∫‡¥’Ë ¬«ÕÕ°‡«’ ¬π ≈— ∫ ¥Õ°™à Õ ÕÕ°‡ªì π°√–®ÿ ° Û-ı ¥Õ° ÕÕ°µ“¡ ßà “¡„∫ ’ ‡À≈◊ ÕßÕà Õπ ¡’ °≈‘ Ë πÀÕ¡ º≈ °≈¡√’ ÿ °¡’ ’ ‡À≈◊ Õß· ¥ √ À«“π. √√æ§ÿ ≥ º≈ °‘ π‡ªì πº≈‰¡â ≈¥ Õ“°“√°√–À“¬πÈ ” ∑”„Àâ ™ÿà ¡™◊Ë π. ·°à π®— π∑πå À≈— °∑’ Ë ÒÙ, Ò˜˜ ‡π◊È Õ‰¡â À√◊ Õ·°à π¢Õßµâ π®— π∑πå . ‡¿ — ™°√√¡‰∑¬¡— °„™â ·°à π®— π∑πå ´÷Ë ß‰¥â ®“°µâ π®— π∑πå À‘ ¡“≈— ¬À√◊ Õ‰¡â ÀÕ¡Õ‘ π‡¥’ ¬ Santalum album L. «ß»å Santalaceae ´÷ Ë ß‡ªì π‰¡â µâ π¢π“¥‡≈Á ° ‡ª≈◊ Õ°µâ π ’ πÈ ”µ“≈Õ¡‡∑“ „∫‡¥’Ë ¬« ÕÕ°µ√ß°— π¢â “¡ ¥Õ°ÕÕ°‡ªì π™à Õ —È π ∑’Ë ª≈“¬°‘Ë ßÀ√◊ Õ´Õ°„∫ ¥Õ°¬à Õ¬¡’ ¢π“¥‡≈Á ° °≈’ ∫¥Õ°µ‘ ¥°— π ∫“π„À¡à Ê ’ ø“ߢ⠓« π“π‡¢â “‡ª≈’Ë ¬π‡ªì π ’ ·¥ß Õ¡¡à «ß º≈°≈¡ ¡’ ‡¡≈Á ¥‡¥’ ¬«. √√æ§ÿ ≥ ·°à π®— π∑πå ¡’ √ ¢¡ ÀÕ¡ √â Õπ „™â ·°â ‰¢â ¥’ °”‡√‘ ∫ °√– — ∫ °√– à “¬ π”¡“°≈—Ë π¥â «¬‰ÕπÈ ”®–‰¥â πÈ ”¡— π®— π∑πå . ¥Ÿ ®— π∑πå ª√–°Õ∫. ·°â « À≈— °∑’ Ë Ù¯ Murraya paniculata (L.) Jack «ß»å Rutaceae ‰¡â æÿ à ¡À√◊ Õ‰¡â µâ π¢π“¥°≈“ß °‘ Ë ß °â “π ’ ¢“« „∫‡ªì π„∫ª√–°Õ∫·∫∫¢π π° ’ ‡¢’ ¬«‡¢â ¡‡ªì π¡— π ¡’ ‡¡Á ¥πÈ ”¡— π Õ¬Ÿà ¿“¬„π„∫ °≈‘Ë π©ÿ π‡ºÁ ¥√â Õπ ¥Õ° ™à Õ ’ ¢“« °≈’ ∫¥Õ°¡’ ı °≈’ ∫ °≈‘Ë π ÀÕ¡·√ß º≈√Ÿ ª√’ ‡¡◊Ë Õ·°à ¡’ ’ ·¥ßÕ¡ â ¡. √√æ§ÿ ≥ „∫ ¢— ∫‚≈À‘ µ√–¥Ÿ ·°â ®ÿ °‡ ’ ¬¥·πà π∑â Õß ¢— ∫≈¡ ∫”√ÿ ß∏“µÿ „∫ ¥ µ”„Àâ ≈–‡Õ’ ¬¥ªíô π„ à ∑«“√Àπ— ° ª√–¡“≥ ı π“∑’ µ— «®–√â Õπ‡À¡◊ Õ𠇪ì π‰¢â ¥Õ° °≈—Ë π‡ªì ππÈ ”¡— πº ¡‡ªì 𠇧√◊ Ë ÕßÀÕ¡∫”√ÿ ßÀ— «„® √“° ·°â ª«¥‡Õ« ·°â º◊Ë π§— π∑’Ë ‡°‘ ¥®“°§«“¡™◊È π ·°â Ωï Ωí °∫— «∑’Ë ‡µâ “π¡ Ωï „π¡¥≈Ÿ ° ·°â ·º≈§— π ·≈–·¡≈ß — µ«å °— ¥µà Õ¬. ·°â « ¿“…“∂‘Ë π擬— æ À¡“¬∂÷ ß µâ πæ‘ °ÿ ≈. ¥Ÿ æ‘ °ÿ ≈ ª√–°Õ∫. ¢πÿ π À≈— °∑’ Ë ˘Û, Ú¯Ú Artocarpus heterophyllus Lam. «ß»å Moraceae ‰¡â µâ π¢π“¥°≈“ß∂÷ ß¢π“¥„À≠à πÈ ”¬“ß ’ ¢“« ¡’ ·°à π ’ ‡À≈◊ Õß „∫√Ÿ ª °≈¡√’ ÕÕ° ≈— ∫°— π ¥Õ°ÕÕ°‡ªì π™à Õ ¥Õ°‡æ»º Ÿâ ·≈– ‡æ»‡¡’ ¬Õ¬Ÿà ∫πµâ 𠇥’ ¬«°— π º≈‡ªì πº≈√«¡√Ÿ ª°≈¡¢π“¥ „À≠à ‡π◊È Õ„πº≈∑’Ë Àÿâ ¡‡¡≈Á ¥¡’ ’ ‡À≈◊ Õß ‡¡◊ Ë Õ ÿ °¡’ °≈‘ Ë πÀÕ¡. √√æ§ÿ ≥ ·°à π „Àâ ’ ‡À≈◊ Õß „™â ‡ªì π ’ ¬â Õ¡ºâ “ º≈Õà Õπ·≈–·°à 𠇪ì 𬓠√–∫“¬ ∫”√ÿ ߺ‘ «æ√√≥ ‡π◊È Õ °‘ π∫”√ÿ ß °”≈— ß ‡¡≈Á ¥ ™à «¬¢— ∫πÈ ”π¡„π µ√’ À≈— ß §≈Õ¥ ∫”√ÿ ß°”≈— ß „∫ ¥ µ”≈–‡Õ’ ¬¥„™â æÕ°·º≈ „∫·Àâ ß ∫¥‡ªì πºß‚√¬∑“·º≈ „™â ¿“¬πÕ° √— °…“·º≈∑’ Ë ¡’ ÀπÕ߇√◊ È Õ√— ß ¬“ß ¥ „™â ∑“∫√‘ ‡«≥∑’ Ë ∫«¡Õ— °‡ ∫ ·º≈ ¡’ ÀπÕ߇√◊È Õ√— ß µà Õ¡πÈ ”‡À≈◊ ÕßÕ— °‡ ∫. ¢¡‘È π À≈— °∑’Ë ÒˆÚ Curcuma longa L. «ß»å Zin- giberaceae ¢¡‘È π ¢¡‘È π™— π ‰¡â ≈â ¡≈ÿ ° ‡Àßâ “ „µâ ¥‘ π√Ÿ ª‰¢à ‡π◊È Õ„π‡Àßâ “ ’ ‡À≈◊ Õß â ¡∂÷ ß ’ · ¥®— ¥ ¡’ °≈‘Ë π‡©æ“– „∫‡¥’Ë ¬«·∑ß ÕÕ°®“°‡Àßâ “‡√’ ¬ß‡ªì π«ß´â Õπ∑— ∫°— π √Ÿ ª„∫ÀÕ° ¥Õ°™à Õ·∑ßÕÕ°®“°‡Àßâ “ ·∑√°¢÷ È π¡“√–À«à “ß°â “π„∫ °≈’ ∫¥Õ° ’ ‡À≈◊ ÕßÕà Õπ ∫“π§√— È ß≈– Û-Ù ¥Õ° º≈√Ÿ ª°≈¡¡’ Û æŸ . √√æ§ÿ ≥ ‡Àßâ “ „™â ¿“¬πÕ°√— °…“