สำนักราชบัณฑิตยสภา

512 ®‘ µ«‘ ≠≠“≥ ? Vol. 29 No. 2 Apr.-Jun. 2004 The Journal of the Royal Institute of Thailand 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ‡ªì πµ— «µπ·°à π·∑â ‡√â π ≈÷ °Õ¬Ÿà ¢â “ß„π µ√ßµà Õ¡æ‘ ∑Ÿ Õ‘ ∑“√’ ‡æ◊Ë Õ ∑”Àπâ “∑’Ë ¢— ∫‡§≈◊Ë Õπ‡§√◊Ë Õ߬πµå ... ∑—È ß„π ¡‘ µ‘ ∑“ßæ≈— ßß“π·≈–„π¡‘ µ‘ ∑“ß°“¬¿“æ (Àπâ “ ÚÚ) Òı. ∑ÿ ° √√æ ‘Ë ß∑’Ë ¥”√ßÕ¬Ÿà „π√–∫∫ ‚≈°∑’Ë æ√–Õߧå (æ√–∫‘ ¥“·Àà ß®‘ µ«‘ ≠≠“≥) ∑√ß°”Àπ¥ √⠓ߢ÷È π ª√–°Õ∫¥â «¬ Ú ¡‘ µ‘ §◊ Õ √√æ ‘Ë ß∑’Ë Õ¬Ÿà „π¡‘ µ‘ ∑“ß°“¬¿“æ (√Ÿ ª∏√√¡)·≈– ‘Ë ß∑’Ë Õ¬Ÿà „π¡‘ µ‘ ∑“ßæ≈— ßß“π (®‘ µ«‘ ≠≠“≥) (Àπâ “ ÚÚı) «‘ ®“√≥å ·≈– √ÿ ª §” 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ‡ªì π∑—È ß¿“…“ ‡¢’ ¬π·≈–¿“…“ª“°∑’Ë „™â °— π∑—Ë «‰ª ·¡â ®–¬— ߉¡à ‰¥â √— ∫‰«â ‡ªì π»— æ∑å ∑“ß°“√ °“√ „™â ∂Ÿ °µà Õµâ “π‚¥¬°≈ÿà ¡π— °æÿ ∑∏»“ π“ ¥â «¬‡Àµÿ º≈«à “‡ªì π°“√π”‡Õ“§«“¡‡™◊Ë Õ „π»“ π“Õ◊Ë π¡“§√Õ∫ß”‡Àπ◊ Õªí ≠≠“ ·Àà ßæ√–æÿ ∑∏»“ π“ Û „π¢≥–∑’Ë ΩÉ “¬ π— ∫∂◊ Õ§√‘ µå „™â §” 箑 µ«‘ ≠≠“≥é À¡“¬ ∂÷ ßæ≈— ßß“π∑’Ë ‡ªì π√Ÿ ª∏√√¡„π√à “ß ‘Ë ß¡’ ™’ «‘ µ ‡ªì πµ— «º≈— °¥— π„Àâ ‡°‘ ¥§«“¡¡’ ™’ «‘ µ™’ «“ ·≈–惵‘ °√√¡µà “ß Ê ∑’Ë ‡ªì π°√√¡¥’ ´÷Ë ß ‡™◊Ë Õ«à “‡ªì πªí ≠≠“≠“≥™à «¬„Àâ ¡πÿ …¬å À≈ÿ ¥æâ π®“°°“√‡«’ ¬π«à “¬µ“¬‡°‘ ¥ §◊ Õ Ÿà çπ‘ ææ“πé ®“°°“√»÷ °…“Àπ— ß ◊ ÕÀ≈“¬‡≈à ¡ ¢Õߪ√‘ ≠≠“ µ— π °ÿ ≈ π— °«‘ ∑¬“»“ µ√å 惵‘ °√√¡ ·¡â ®–®— ∫§«“¡∑’Ë ™— ¥‡®π‰¥â ¥â «¬§«“¡¬“°‡¬Á π ·µà °Á æÕ®– √ÿ ª‰¥â «à “ 箑 µ«‘ ≠≠“≥é „π§«“¡‡™◊Ë Õ∑“ߪ√— ™≠“ »“ π“§√‘ µå ‡ªì π√Ÿ ª∏√√¡æ≈— ßß“π (§≈â “¬«‘ ≠≠“≥„𧫓¡‡¢â “„®¢Õߧπ ∑—Ë «‰ª) ¡“®“°πÕ°‚≈° √⠓ߢ÷È π‚¥¬ æ√–‡ªì π‡®â “∑’Ë ‡ªì πæ√–∫‘ ¥“¢ÕßÕߧå æ√– ‡¬´Ÿ ‡®â “æ√–»“ ¥“·Àà ß»“ π“§√‘ µå ·≈â « à ߇¢â “‰ªÕ¬Ÿà „π — ß¢“√√à “ß°“¬¡πÿ …¬å °à Õ„Àâ ‡°‘ ¥™’ «‘ µ·≈–ªí ≠≠“≠“≥√–¥— ∫ Ÿ ß ¢â Õ°— ߢ“¢ÕߺŸâ «‘ ®“√≥å Õ¬Ÿà ∑’Ë ºŸâ π‘ æπ∏å π” «‘ ™“°“¬«‘ ¿“§»“ µ√å ‰ªÕ∏‘ ∫“¬ √’ √«‘ ∑¬“ ¢Õß®‘ µ«‘ ≠≠“≥∑’Ë ‰¡à ∂Ÿ °µâ Õßπ— ° ºŸâ «‘ ®“√≥å Àπ— ß ◊ Õ‰¥â µ‘ ¥µà Õ§ÿ ≥ ª√‘ ≠≠“ µ— π °ÿ ≈„Àâ ™à «¬π‘ ¬“¡§” 箑 µ «‘ ≠≠“≥é „π§«“¡‡¢â “„®¢Õß∑à “π ∑à “π ‰¥â „Àâ π‘ ¬“¡«à “ 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ‡ªì π √Ÿ ª- ∏√√¡∑“ßæ≈— ßß“π ´÷Ë ß‡ªì πµ— «µπ·°à π ·∑â ¢Õß¡πÿ …¬å ∑’Ë ‡√â πÕ¬Ÿà „𰓬 — ߢ“√ ¢Õß·µà ≈–§π ºŸâ «‘ ®“√≥å §πÀπ÷Ë ß ( ¡™— ¬ ∫«√- °‘ µµ‘ ) ÛÒ ‡§¬„Àâ Õ√√∂“∏‘ ∫“¬«à “ 箑 µ «‘ ≠≠“≥é ‡ªì 𧔉∑¬∑’Ë ‡°‘ ¥„À¡à „™â „𠧫“¡À¡“¬«à “‡ªì π çæ≈— ß®‘ µÕ— π‡ªì π«‘ — ¬ ®”‡æ“–¢Õßªí ®‡®°∫ÿ §§≈ ∑’Ë º≈— °¥— π„Àâ ª√–°Õ∫°‘ ®°√√¡ À√◊ Õ°“√· ¥ßÕÕ° ∑’Ë ‚¥¥‡¥à π‡°‘ π«‘ — ¬¢Õߧπ∑—Ë «‰ªé À√◊ Õ ‡ªì π ç µ‘ ªí ≠≠“ ∑’Ë ·ΩßÕ¬Ÿà „π®‘ µ„®√–¥— ∫ ∑’Ë ≈÷ °≈È ”≈–‡Õ’ ¬¥Õà Õπ°«à “§«“¡√Ÿâ ÷ °π÷ °§‘ ¥ ∑—Ë «‰ª ´÷Ë ß°à Õæ≈— ß®‘ µ¡ÿà ß¡—Ë π°√–∑”°“√ „Àâ ∫√√≈ÿ º≈ ”‡√Á ®é·≈–‰¥â √ÿ ª§«“¡‡ªì π ¿“…“Õ— ß°ƒ…«à “ : The word çchitwinyané denotes çthe philosophical intellect concerned with the better, or higher, part of the mind, showing much refinement of thought and feeling, characterized by the ascendancy of the spirité. The word is used in a similar way as the word çspiritualé or çspiritualityé, but its meaning is much deeper. ¢â Õ — ߇°µ ÿ ¥∑â “¬ : (Ò) 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ‰¡à «à “®–Õ¬Ÿà „𧫓¡À¡“¬¢Õߪ√‘ ≠≠“ µ— π °ÿ ≈ À√◊ Õ¢Õߧ≥–ºŸâ «‘ ®“√≥å ‰¡à πà “ ‡ªì π√Ÿ ª∏√√¡ ‡æ√“–‡ªì π ‘Ë ß∑’Ë — ¡º— ‰¡à ‰¥â ·¡â ®–‡ªì πæ≈— ßß“π À√◊ Õ«‘ ≠≠“≥ (Ú) 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ¢Õߧ≥–ºŸâ «‘ ®“√≥å ‡ªì π π“¡∏√√¡·πà πÕπ ‡æ√“–‡ªì π‡æ’ ¬ß æ≈— ß®‘ µ∑’Ë æ‘ ‡»…≈–‡Õ’ ¬¥Õà Õπ (Û) „π Àπ— ß ◊ Õ™ÿ ¥ 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ‡√’ ¬∫‡√’ ¬ß ‚¥¬ª√‘ ≠≠“ µ— π °ÿ ≈ ‰¡à ¡’ ¢â Õ§«“¡∑’Ë ≈∫À≈Ÿà æ√–æÿ ∑∏»“ π“ ¡’ ·µà ‡æ’ ¬ß ¬°¬à Õßæ√–‡ªì π‡®â “ΩÉ “¬§√‘ µå ‡∑à “π—È π ·≈–‡πâ πÀπ— °‰ª∑“ߧ«“¡¡À— »®√√¬å ´÷Ë ß §√‘ µå »“ π‘ °™π∑—Ë «‰ª‡™◊Ë Õ·≈–»√— ∑∏“ ·µà π— °«‘ ™“°“√∑—Ë «‰ª§ß®–¬÷ ¥∂◊ Õ«à “ 箑 µ «‘ ≠≠“≥é ‡ªì πæ≈— ß®‘ µ∑’Ë °à Õ°√√¡¥’ ‡ªì πæ‘ ‡»…‡∑à “π—È π ‚¥¬Õ“®Õ‘ ßÀ≈— ° »“ π“∫â “ß ‡æ√“–∑ÿ °»“ π“ Õπ„Àâ ¡πÿ …¬å ª√–°Õ∫°√√¡¥’ ‡ªì πÀ≈— ° ‚¥¬ π— ¬π’È ∑à “πæÿ ∑∏∑“ ¿‘ °¢ÿ (æÿ ∑∏∑“ Õ‘ π∑ªí ≠‚≠) ‰¥â „™â §” 箑 µ«‘ ≠≠“≥é ∫√√¬“¬„π°“√Õ∫√¡æ√–¿‘ °…ÿ ∑’Ë «π ‚¡°¢æ≈“√“¡ Õ”‡¿Õ‰™¬“ ®— ßÀ«— ¥ ÿ √“…Æ√å ∏“π’ ‡¡◊Ë Õ«— π‡¢â “æ√√…“ æ.». ÚıÒÚ ·≈–æ‘ ¡æå ‡º¬·æ√à §√—È ß·√°„π Àπ— ß ◊ Õ ç ÿ ≠≠µ“ª√‘ ∑√√»πå é ÛÛ ‡≈à ¡∑’Ë Ò Àπâ “ Ú ∫√√∑— ¥∑’Ë ¯ æ.». ÚıÒ¯; æ‘ ¡æå §√—È ß∑’Ë Ú æ.». ÚıÙˆ